کالای متروکه یکی از اصطلاحات رایج گمرکی است که پیش از ورود به تجارت بین الملل و آغاز مراحل واردات و صادرات لازم است با آن آشنا باشید و قوانین و مقررات مربوط به آن را بدانید.
اگر به تازگی تجارت را آغاز نموده‌اید و با این اصطلاح گمرکی آشنایی ندارید، با ما تا انتها مطلب همراه باشید. در این مطلب قصد داریم به طور کامل با کالای متروکه گمرکی آشنا شویم، قوانین مربوط به آن را بدانیم و با نحوه فروش کالای متروکه و راهکارهای جلوگیری از متروکه شدن کالا آشنا شویم.
آنچه در این مطلب می خوانید:
- کالای متروکه چیست؟
- دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک
- چگونه از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنیم؟
- آیا زمان ترخیص کالا متروکه را می‌توان تمدید نمود؟
- کالای متروکه به تشخیص گمرک چگونه فروخته می‌شود؟
- اگر کالای متروکه شده از نوع کالا ممنوعه باشد شرایط به چه صورت است؟
آنچه در این مطلب می خوانید:
کالای متروکه چیست؟
از نظر قانون امور گمرکی کالای متروکه به آن دسته از کالاهای وارداتی و صادراتی گفته می‌شود که بیشتر از حد مجاز در انبارهای گمرک نگهداری شده باشند. همانطور که می‌دانید هر کالای وارداتی برای ورود به کشور ابتدا بایستی وارد گمرک شده و پس از ارائه اسناد و مدارک توسط صاحب کالا مراحل ترخیص را سپری نماید.
چنانچه کالایی وارد گمرک شود اما صاحب کالا پس از گذشت 4 ماه اقدامات لازم برای ترخیص کالا از گمرک را انجام ندهد کالا به عنوان متروکه شناخته شده و اداره گمرک می‌تواند نسبت به ضبط و فروش آنها اقدامات لازم را انجام دهد.
قوانین کالای متروکه برای کالاهای مختلف متفاوت می‌باشد و هر کالایی شرایط مخصوص به خود را برای متروکه شدن دارد. اما به طور کلی کالاهایی که به صورت هوایی وارد گمرکات کشور می‌شوند در صورتی که پس از گذشت دو ماه از زمان صدور اولین قبض انبار اقدامات لازم برای ترخیص آنها صورت نگیرد کالای متروکه شناخته می‌شوند. در رابطه با سایر اماکن گمرکی از جمله گمرک‌های زمینی و دریایی این زمان به 4 ماه تغییر می‌کند.
کالای متروکه به انگلیسی
کالای متروکه در زبان انگلیسی معادل کلمه Abandoned goods می‌باشد. بنابراین هر زمان که در قوانین تجارت بین الملل یا قرارداردهای بین‌المللی این کلمه را مشاهده نمودید در نظر داشته باشید که منظور کالای متروکه می‌باشد.
حتما بخوانید: کالای تجاری چیست؟
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک
در قسمت قبل با تعریف کالای متروکه آشنا شدیم. شاید این سوال ذهن شما را درگیر کرده باشد که علت متروکه شدن کالا چیست؟ اگر بخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم باید بگوییم که اصلی‌ترین عاملی که باعث متروکه شدن کالا در گمرک می‌شود، مراجعه نکردن صاحب کالا به گمرک جهت ترخیص کالا و ناتمام گذاشتن تشریفات گمرکی است.
اما مراجعه نکردن به گمرک برای ترخیص کالا می‌تواند بنا به دلایل گوناگونی باشد که در ادامه به برخی از این دلایل اشاره خواهیم نمود:
1.صاحب کالا اسناد و مدارک مورد نیاز جهت ترخیص را به صورت کامل ارائه نکرده باشد.
2.صاحب کالا اقدامات لازم جهت صدور و دریافت مجوز واردات کالا را انجام نداده باشد.
3.صاحب کالا نقدینگی لازم برای پرداخت هزینه ترخیص کالا از گمرک را ندارد.
حتما بخوانید: آشنایی با مدارک ترخیص کالا از گمرک
چگونه از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از متروکه شدن کالا ابتدا لازم است نسبت به کالای متروکه و قوانین و مقررات مربوط به آن اطلاعات کافی به دست آورید.
برای ترخیص کالا از گمرک لازم است مراحل گوناگونی از قبیل ثبت اظهار نامه گمرکی، جمع آوری اسناد و مدارک، صدور مجوز و غیره را سپری کنید. چنانچه هر یک از این مراحل به خوبی صورت نگیرد ممکن است ترخیص با مشکل روبه رو شده و حتی زمان آن بسیار طولانی گردد.
محاسبه هزینه‌های ترخیص کالا یکی از فاکتورهای مهم دیگری است که باید به آن توجه داشت. در بسیاری از مواقع هزینه‌های ترخیص بالا شده اما از آنجایی که پیش از ترخیص برنامه‌ریزی لازم برای پرداخت آن صورت نگرفته است، پرداخت آن با مشکلاتی روبه رو می‌شود.
بنابراین توصیه می‌کنی پیش از واردات و حمل کالا هزینه ترخیص کالا از گمرک را استعلام بگیرید. برای محاسبه هزینه ترخیص کالا می‌توانید با پست بین‌المللی psp تماس بگیرید. در پی اس پی اکسپرس می‌توانید به سادگی و پیش از ثبت سفارش هزینه تمام شده ترخیص کالا از گمرک را استعلام بگیرید.
آیا زمان ترخیص کالا متروکه را می‌توان تمدید نمود؟
همانطور که گفته شد در صورتی که کالا پس از گذشت 4 ماه در گمرک‌ها زمینی و دریایی و 2 ماه در گمرک‌های فرودگاهی نگهداری شود و اقدامات لازم جهت ترخیص توسط صاحب آن صورت نگیرد، متروکه شناخته می‌شود.
یکی از قوانین و مقرراتی که تجار در زمینه کالاهای متروکه باید با آن آشنا باشند، مدت زمان تمدید ترخیص کالای متروکه است.
بر اساس قانون، صاحب کالا می‌تواند در صورت ارائه تقاضای کتبی و ارائه دلایل موجه از گمرک برای ترخیص کالای متروکه مهلت بگیرد.
بر این اساس ترخیص کالای متروکه در گمرک‌های زمینی و دریایی به مدت چهار ماه و ترخیص کالاهایی که در گمرک‌های فرودگاه نگهداری می‌شوند به مدت 2 ماه قابل تمدید است. البته در نظر داشته باشید که زمان تمدید ترخیص کالای متروکه برای موسسات تولید متغیر بوده و به صلاح دید گمرک می‌تواند قابل تغییر باشد.
کالای متروکه به تشخیص گمرک چگونه فروخته می‌شود؟
کالای متروکه در گمرک به یکی از سه روش حراج، مزایده کتبی و خرده فروشی به فروش می‌رسد. انتخاب روش فروش کالای متروکه توسط گمرک صورت می‌گیرد.
سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی مسئولیت فروش کالاهای متروکه را برعهده دارد.
توجه داشته باشید که هزینه‌های مربوط به فروش کالای متروکه به گمرک تعلق نگرفته و گمرک پس از کسر هزینه‌های مربوط به نگهداری کالا، فروش، حق بیمه، حمل و نقل، تخلیه، بارگیری و غیره، مبلغ باقی مانده از فروش را به صاحب کالا پرداخت می‌کند.
صاحب کالا به مدت دو سال فرصت دارد تا با ارائه اسناد و مدارک جهت اثبات مالکیت به اداره گمرک مراجعه و وجه مربوط به فروش کالای متروکه را از گمرک دریافت نماید.
اگر کالای متروکه شده از نوع کالا ممنوعه باشد شرایط به چه صورت است؟
در صورتی که کالای متروکه از نوع کالاهای ممنوعه باشد، ارزیاب گمرک وظیفه دارد نسبت به ارائه سریع صورت مجلس ضبط اقدامات لازم را انجام دهد و گمرک وظیفه دارد مراتب را به صاحب کالا یا آورنده آن اطلاع دهد. در صورتی که آورنده کالا مشخص نباشد، بایستی مراتب در یک روزنامه کثیرالانتشار ابلاغ شود.
اگر صاحب کالا اعتراضی نسبت به ضبط کالا داشته باشد، می‌تواند حداکثر تا دو ماه از زمان ابلاغ صورت مجلس ضبط یا درج در روزنامه به مراجع قضایی مراجعه کرده و ظرف مدت زمان 15 روز از تاریخ مراجعه مراتب را به مراجعه قضایی اعلام نماید. در غیر این صورت کالا توسط دولت ضبط خواهد شد.
در صورتی که کالای ضبط شده سریع الفساد باشد یا نگهداری آن هزینه بسیاری داشته باشد، اعم از اینکه ضبط قطعی نشده باشد یا خیر، همچنین کالایی که مدت زمان 6 ماه از تاریخ ضبط آن گذشته باشد اما مراجع قضایی تکلیف نهایی آن را مشخص نکرده باشند، بر اساس قانون به فروش رسیده و وجوه حاصل از فروش تا زمان تعیین تکلیف نهایی به عنوان سپرده نگهداری می‌شوند. مگر آنکه مرجع مزبور لازم بداند که عین کالا تا زمان تعیین تکلیف نهایی نگهداری شود.
