آشنایی با اصطلاحات گمرکی یکی از موضوعات مهمی است که تجار و بازرگانان هنگام ورود به تجارت و آغاز مراحل واردات و صادرات باید با آن آشنا باشند. آشنایی با اصطلاحات گمرکی باعث سهولت هر چه بیشتر معاملات بازرگانی می‌شود چرا که آشنایی با این اصطلاحات باعث می‌شود تا تجار ضمن ارتباط راحت‌تر با یکدیگر از قوانین و مقررات گمرکی نیز مطلع گردند.

بنابراین در صورتی که بخواهید در تجارت بین الملل موفق باشید، لازم است با این اصطلاحات آشنایی کافی داشته باشید و اصطلاحات گمرکی به انگلیسی و فارسی را بدانید. 

در ادامه مطلب برخی از مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی تعریف خواهد شد. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

آنچه در این مطلب می خوانید:

• مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی 
• تشریفات گمرکی چیست؟
• حقوق و عوارض گمرکی چیست؟
• ترخیص کار گمرک چه کسی است؟
• کوتاژ چیست؟
• پروانه سبز گمرکی چیست؟
• قبض انبار گمرکی چیست؟
• دموراژ چیست؟
• سود بازرگانی چیست؟
• هزینه‌های گمرکی چیست؟
• ترخیصیه چیست؟
• پکینگ لیست چیست؟
• اظهارنامه کالا چیست؟
• پته گمرکی چیست؟
• پروفرما چیست؟
• ترانشیب چیست؟
• کالای ضبط شده در گمرک چیست؟
• کالای تجاری در گمرک چیست؟
• کالای متروکه در گمرک چیست؟
• کالای مرجوعی در گمرک چیست؟
• بیجک گمرکی چیست؟

​​​

مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی 

اصطلاحات گمرکی شامل موارد بسیاری می‌شود. در این بخش به بررسی برخی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین اصطلاحات گمرکی می‌پردازیم. 

تشریفات گمرکی چیست؟

تشریفات گمرکی (Customs Clearance Formalities) به مجموعه اقدامی گفته می‌شود که تجار و بازرگانان یا نماینده آنها برای ترخیص کالا از گمرک بایستی انجام دهند. این تشریفات شامل ارائه اظهارنامه گمرکی، احراز هویت، ارزیابی گمرک و ترخیص کالا می‌باشد.

در مقاله دیگری به طور کامل تشریفات گمرکی و مراحل آن توضیح داده شده است، برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله «تشریفات گمرکی چیست؟» را مطالعه نمایید.

حقوق و عوارض گمرکی چیست؟

حقوق و عوارض گمرکی (customs duty) یکی از دیگر اصطلاحات مهم گمرکی می‌باشد. بر اساس قانون امور گمرکی، حقوق گمرکی به وجوهی گفته می‌شود که میزان آن با توجه به جدول تعرفه گمرکی ضمیمه این قانون تعیین و دریافت می‌شود.

عوارض گمرکی نیز نوعی مالیات غیر مستقیم محسوب می‌شود که هنگام تجارت بین‌المللی و برای ورود قانونی کالا به کشور پرداخت می‌شود.

ترخیص کار گمرک چه کسی است؟

بر اساس قانون امور گمرکی ترخیص کار شخصی است که از طرف صاحب کالا وکالت داشته و کلیه امور گمرکی مربوط به ترخیص را به نام صاحب کالا انجام می‌دهد. 

کوتاژ چیست؟

شماره کوتاژ (Cottage)، شماره‌ای یکتا و منحصر به فرد است که بعد از اظهارکالا در سامانه epl اختصاص داده می‌شود. این شماره بسیار مهم بوده و برای پیگیری مراحل ترخیص، پیگیری مجوزها، بازبینی کالا بعد از خروج و اعتراض در کمسیون گمرکی به آن نیاز است. 

پروانه سبز گمرکی چیست؟

پروانه سبز گمرکی که به آن برگ سبز نیز گفته می‌شود سندی لازم و ضروری برای ترخیص کالا می‌باشد. این سند نشان می‌دهد که کالا برای خروج از گمرک مشکلی ندارد و به عبارتی مجوز ترخیص کالا از گمرک می‌باشد.

قبض انبار گمرکی چیست؟

قبض انبار (Warehouse Bill) رسیدی است که پس از دریافت کالا برای نگهداری در انبار، توسط انبار‌دار صادر می‌شود. این سند گواهی می‌کند که انباردار در تاریخ مشخصی کالاهایی با مشخصات خاص را وارد انبار کرده و تحویل گرفته است.

محل انبار، تاریخ صدور رسید، نوع ذخیره‌سازی در انبار و هزینه‌های رسیدگی، امضای انباردار، نوع و تعداد بسته، نام شرکت حمل، مدت زمان نگهداری کالا برخی از اطلاعات مهمی است که در این سند ثبت می‌شود.

دموراژ چیست؟

دموراژ، جریمه دیرکردی است که نماینده شرکت حمل در کشور مقصد روزانه بابت تاخیر در تحویل محموله از تحویل گیرنده آن دریافت می‌کند.

سود بازرگانی چیست؟

سود بازرگانی یکی از حقوق ورودی گمرک است. میزان این سود سالانه توسط دولت تعیین می‌گردد و مامور اخذ آن از نیز اداره گمرک است. سودبازرگانی می‌تواند بر اساس وزن، حجم یا تعداد دریافت شود، که در گمرک سنجش بر اساس وزن عمدتا مرسوم‌تر است.

هزینه‌های گمرکی چیست؟

هزینه‌های گمرکی (Customs costs) به وجوهی گفته می‌شود که برای تخلیه، باربری، بارگیری، انبارداری، بدرقه کالا، آزمایش، تعرفه بندی و خدمات فوق العاده توسط گمرک دریافت می‌شود. میزان این هزینه‌ها توسط هیات وزیران تعیین می‌شود.

ترخیصیه چیست؟

ترخیصیه (Delivery order) یکی از مهم‌ترین اسناد بازرگانی است که تجار و بازرگانان باید با آن آشنا باشند. از طریق این سند صاحب کالا یا نماینده آن می‌تواند کالا را از گمرک تحویل بگیرد و امور مربوط به تشریفات گمرکی را انجام دهد.

شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی وظیفه دارند پیش از آغاز مراحل ترخیص کالا، نسبت به صدور ترخیصیه اقدام نمایند

پکینگ لیست چیست؟

پکینگ لیست (Packing list) که به آن فهرست عدل بندی نیز گفته می‌شود یکی از دیگر اسناد مهم بازرگانی می‌باشد. فروشنده کالا وظیفه صدور این سند را دارد. در این سند اطلاعات گوناگونی از قبیل: نوع بسته بندی، تعداد بسته‌ها، ابعاد بسته، وزن خالص و ناخالص، مشخصات فروشنده و خریدار (نام، آدرس، شماره تلفن)، شماره و تاریخ صدور فاکتور و صدور قرارداد، نحوه پرداخت، شرح کالا، مشخصات کالا، کشور و محل بارگیری. 

در مقاله دیگری به طور کامل به معرفی این سند پرداخته‌ایم، برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله «پکینگ لیست چیست؟» را مطالعه نمایید. 

اظهارنامه کالا چیست؟

اظهارنامه گمرکی (Custom Declaration) از اسناد مهم برای آغاز امور گمرکی مربوط به ترخیص کالا است. از طریق این سند کالا به گمرک معرفی می‌شود و پذیرش کالا در گمرک تنها از طریق این سند صورت می‌گیرد. 

ترخیص کالا بدون ارائه اظهارنامه یکی از تخلفات گمرکی محسوب می‌شود. 

مسئولیت ثبت و تکمیل این سند بر عهده صاحب کالا می‌باشد.

بارنامه، ترخیصیه، پکینگ لیست، پروفرما، کارت بازرگانی، بیمه نامه، مجوزهای قانونی و غیره برخی از مدارک مورد نیاز برای ثبت اظهارنامه گمرکی می‌باشد.

پته گمرکی چیست؟

پته گمرکی (Permit) از اسناد مهم بازرگانی برای ترخیص کالا بدون نیاز به ثبت سفارش می‌باشد. 

تجاری نبودن کالا و ورود برای استفاده در کارخانه‌های تولیدی یا موسسات تحقیقاتی از جمله شرایطی است که می‌توان از طریق پته نسبت به ترخیص کالا اقدام نمود. 

پروفرما چیست؟

پروفرما (Performa Invoice) ابتدایی‌ترین سند در حمل و نقل و تجارت بین الملل است که وارد‌کننده یا خریدار برای آغاز نمودن مراحل واردات از فروشنده تقاضا صدور آن را می‌نمایند. 

در این سند اطلاعات گوناگونی از قبیل مبدا کالا، زمان تحویل کالا، شرایط پرداخت، نوع و تعداد کالا، قیمت واحد و کل و غیره درج می‌شود.

پیش فاکتور یا اینویس از نام‌های دیگر این سند می‌باشد.

ترانشیب چیست؟

ترانشیپ (Transshipment ) یکی از دیگر اصطلاحات رایج گمرکی می‌باشد. این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که هیچ مسیر مستقیمی برای حمل به مقصد اصلی وجود نداشته باشد و محموله ابتدا به مقصد میانی و سپس به مقصد اصلی حمل شود. 

کالای ضبط شده در گمرک چیست؟

کالای ضبط شده در گمرک (Customs seized goods) به کالایی ممنوع الورودی گفته می‌شود که به صورت غیرمجاز به کشور وارد شده و توسط گمرک ضبط شده‌اند. در صورتی که کالا ممنوع الورود نباشد اما برای ترخیص به موقع آنها اقدامات لازم صورت نگیرد، کالا توسط گمرک ضبط خواهد شد. 

کالای تجاری در گمرک چیست؟

کالای تجاری (Commercial good) به کالاهایی گفته می‌شود که به تشخیص گمرک برای فروش وارد یا صادر می‌گردند اعم از اینکه به همان شکل یا پس از انجام عملیات تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد.

کالای متروکه در گمرک چیست؟

کالای متروکه (Abandoned goods) به کالایی گفته می‌شود که از تاریخ ورود آن به گمرک بیشتر از 4 ماه گذشته باشد اما صاحب کالا نسبت به ترخیص و انجام تشریفات گمرکی اقدامات لازم را انجام نداده باشد.

کالاهای متروکه در گمرک به یکی از روش‌های حراج، مزایده کتبی و خرده فروشی به فروش می‌رسند. 

کالای مرجوعی در گمرک چیست؟

کالای مرجوعی (Reference goods) به کالایی گفته می‌شود که پس از ورود به کشور بنا به دلایلی از قبیل وجود مشکل در بخشی از کالا، آسیب دیدن کالا، مغایرت کالا و یا موارد دیگر بایستی اقدامات لازم نسبت به مرجوع آن صورت گیرد. 

در صورتی که کالا برای واردات موقت وارد کشور شده باشد، در پایان مهلت ورود بایستی از کشور خارج شود. چنین کالایی نیز جز کالاهای مرجوعی شناخته می‌شود.

به طور مثال در صورت نداشتن گواهی استاندارد کالا عملیات ترخیص صورت نگرفته و کالا مرجوع خواهد شد.

بیجک گمرکی چیست؟

بیجک گمرکی از اسناد لازم برای ترخیص کالا از گمرک می باشد، هنگام خروج کالا از گمرک و در زمان تخلیه لازم است این سند ارائه شود. جلوگیری از قاچاق کالا و ردگیری و پیگیری بهتر کالا از کاربردهای این سند می باشد. 

کلام آخر 

اصطلاحات گمرکی از موضوعات مهمی است که کلیه تجار و بازرگانان پیش از آغاز مراحل واردات و صادرات باید با آن آشنا باشند. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب به برخی از مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی پرداختیم. 

در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر در زمینه امور گمرکی دارید یا می‌خواهید سفارشات خود را در زمینه ترخیص کالا و حمل و نقل بین ‌المللی ثبت کنید می‌توانید با مشاوران ما در پی اس پی اکسپرس از طریق راه‌های ارتباطی زیر ارتباط بگیرید.

۱- اپلیکیشن پست بین ‌المللیPSP
۲- وب سایت
۳- تماس تلفنی با شماره ۴۲۲۸۱ـ۰۲۱
۴- تماس تلفنی با شماره واتساپ ۰۹۱۰۸۱۶۸۷۶۹