فرقی نمی‌کند که برای حمل بار روش هوایی را انتخاب کرده باشید یا دریایی و زمینی. درهرصورت این امکان وجود دارد که بارتان در طول مسیر حمل آسیب ببیند. البته احتمال آسیب‌دیدن کالا در روش هوایی به‌مراتب کمتر از حمل دریایی و زمینی است.
تصور کنید پس از اتمام پروسه حمل‌ونقل و دریافت قبض انبار کالا را تحویل می‌گیرید؛ اما متوجه می‌شوید که در پروسه حمل آسیب‌دیده است. در چنین شرایطی چه باید کرد؟ مسئول پرداخت خسارت فروشنده است یا شرکت حمل‌کننده و یا بیمه.
برای تعیین دقیق مسئول پرداخت خسارت در صورت صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی، معمولاً توافقات قراردادی و قوانین مربوط به باربری و حمل‌ونقل در نظر گرفته می‌شود. در برخی موارد ممکن است فروشنده مسئول پرداخت خسارت آسیب‌دیدن کالا باشد و در برخی از دیگر شرایط بیمه‌کننده و یا شرکت حمل ممکن است مسئولیت مالی برای تعویض یا ترمیم کالا را به عهده بگیرد.
برای‌آنکه پاسخی برای پرسش اگر کالا در پروسه حمل آسیب ببیند، چه کسی مسئول است؟ پیدا کنید، با پست بین المللی پی اس پی همراه باشید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
چه کسی مسئول پرداخت خسارت در صورت صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی است؟
در حالت کلی، زمانی که کالا در جریان حمل‌ونقل آسیب ببیند، مسئولیت پرداخت خسارت معمولاً به عهده یکی از طرف‌های مشارکت‌کننده در زنجیره تأمین قرار می‌گیرد. این‌طرف‌ها عبارت‌اند از:
شرکت حمل‌ونقل: اگر کالا توسط یک شرکت حمل‌ونقل حمل می‌شود، مسئولیت حمل‌ونقل کالا بر عهده آن حامل است. این به معنای این است که اگر کالا در حین حمل‌ونقل آسیب ببیند، حامل مسئول است و باید برای جبران خسارت‌ها پاسخگو باشد
بیمه‌کننده: اگر کالا بیمه‌شده باشد، شرکت بیمه مسئولیت جبران خسارت‌های وارده به کالا را بر عهده خواهد داشت. در این صورت، باید با شرکت بیمه تماس بگیرید و خسارت را اعلام کنید تا مراحل جبران خسارت آغاز شود. برای آن که با بیمه حمل‌ونقل بیشتر آشنا شوید حتما مقاله بیمه نامه حمل و نقل باربری را بخوانید.
فروشنده و خریدار: بسته به توافقات قراردادی و بیمه‌های موجود، مسئولیت ممکن است به فروشنده یا خریدار نیز واگذار شود. در برخی موارد، خریدار مسئولیت حمل‌ونقل را بر عهده می‌گیرد و درصورتی‌که کالا در حین حمل آسیب ببیند، مسئولیت تعمیر یا جبران خسارت را به عهده می‌گیرد. همچنین، در برخی توافقات، فروشنده مسئولیت حمل‌ونقل را بر عهده دارد و در صورت وقوع آسیب، مسئولیت جبران خسارت به او تعلق می‌گیرد.
عوامل تاثیرگذار در تعیین مسئولیت صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی
به‌طورکلی برای آن که مسئولیت‌های مربوط به حمل‌ونقل کالا را به‌درستی مشخص کنید بهتر است عوامل زیر را در نظر بگیرید:
- نوع قرارداد حمل‌ونقل
دقت داشته باشید که مسئولیت متصدی حمل‌ونقل در صورت صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی به نوع اینکوترمز انتخاب شده بستگی دارد. در نظر داشته باشید که ریسک و مسئولیت فرستنده و گیرنده در هر کدام از قراردادهای اینکوترمز متفاوت است.
اینکوترمز مجموعه‌ای از قواعد و عرف‌های بین‌المللی است که برای تقسیم وظایف، ریسک‌ها و هزینه‌ها بین خریدار و فروشنده در معاملات بین‌المللی به کار می‌روند. در مقاله دیگری به طور کامل به بررسی این مفهوم پرداخته‌ایم، اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید حتما سری به مقاله «اینکوترمز چیست؟» بزنید.
- فورس ماژور
در برخی از مواقع ممکن است صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی ناشی از فورس ماژور (مانند بلایای طبیعی، جنگ و یا اعتصابات) باشد، در نظر داشته باشید که در چنین شرایطی متصدی حمل‌ونقل از مسئولیت پرداخت خسارت معاف خواهد بود.
- عیب ذاتی کالا
اگر آسیب به کالا ناشی از عیب ذاتی خود کالا باشد، متصدی حمل‌ونقل مسئولیتی در قبال آن نخواهد داشت و به‌احتمال زیاد فروشنده مسئول پرداخت خسارت خواهد بود.
- تقصیر صاحب کالا
درصورتی‌که صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی از تقصیر صاحب کالا (مانند عدم بسته‌بندی مناسب) باشد، متصدی حمل‌ونقل از مسئولیت خود معاف خواهد بود.
به‌طورکلی، در صورت آسیب‌دیدن کالا در پروسه حمل‌ونقل، اولین قدم این است که علت آسیب را مشخص کنید. سپس، باتوجه‌به نوع قرارداد حمل‌ونقل، علت آسیب و وجود یا عدم وجود بیمه، می‌توانید برای دریافت خسارت از شخص یا مرجع مربوطه اقدام کنید.
راهکارهای کاربردی برای کاهش خطر صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی
حمل‌ونقل کالا، چه به‌صورت زمینی، هوایی و چه دریایی، همواره با ریسک آسیب‌دیدن کالا همراه است. اما با رعایت برخی راهکارهای ساده و کاربردی می‌توان تا حد زیادی این خطر را کاهش داد.
- برای جلوگیری از صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی از جعبه‌های محکم و متناسب با ابعاد کالا استفاده کنید.
- برای محافظت از کالا از مواد ضربه‌گیر مانند فوم یا پلاستیک حباب‌دار استفاده کنید.
- بر روی بسته‌بندی علامت‌های هشداردهنده مانند “شکننده” درج کنید.
- متناسب با نوع کالا و مسافت روش حمل‌ونقل مناسب را انتخاب کنید.
- قبل از شروع حمل‌ونقل، قراردادها و شرایط حمل و نقل بین المللی را به‌دقت بررسی کنید و در صورت نیاز، مفاد مربوط به مسئولیت و تعویض خسارت را مشخص کنید.
- امور مربوط به حمل‌ونقل را به شرکت‌های معتبر و باسابقه در این حوزه بسپارید.
- اطمینان حاصل کنید که برای بارگیری و تخلیه بار از تجهیزات مناسب استفاده می‌شود.
- توجه داشته باشید که عملیات بارگیری و تخلیه بار بادقت و احتیاط بالا صورت گیرد.
- متناسب با نوع کالا و خطرات احتمالی پوشش بیمه‌ای مناسب را انتخاب کنید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل با شرکت حمل‌ونقل ارتباط بگیرید.
- هنگام دریافت کالا، وضعیت کالا را بادقت بررسی کنید و در صورت وجود آسیب یا خسارت، آن را به فروشنده یا حامل اعلام کنید.
با انجام این اقدامات، می‌توانید صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی را کاهش داده و در صورت وقوع خسارت، اقدامات لازم را برای جبران آن انجام دهید.
کلام آخر
در این مطلب به پرسش اگر کالا در پروسه حمل آسیب ببیند، چه کسی مسئول است؟ پاسخ دادیم. همان‌طور که در متن اشاره شد مسئولیت صدمه کالا در حمل و نقل بین المللی، وابسته به توافقات بین فروشنده و خریدار است؛ بنابراین برای تعیین دقیق مسئولیت در صورت آسیب‌رسیدگی به کالا در حین حمل‌ونقل، لازم است توافقات قراردادی را بررسی کنید.
به‌طورکلی، درصورتی‌که کالا در حین حمل آسیب ببیند، مسئولیت ممکن است به شرکت حمل‌ونقل، بیمه و یا فروشنده و خریدار واگذار شود. این موضوع در حمل و نقل دریایی به طور ویژه نیز صدق می‌کند و مسئولیت خسارت کانتینر به شیوه‌هایی مشخص تعیین می‌گردد.
امیدواریم این مطلب برایتان مفید باشد. درصورتی‌که سوالی در این زمینه دارید می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا در اولین فرصت به آن پاسخ داده شود. همچنین برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه حمل و ترخیص بین‌المللی می‌توانید از طریق تماس با شماره 02142281 یا اپلیکیشن پی اس پی اکسپرس با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
چه کسی باید هزینه‌های مربوط به تعمیر یا تعویض کالای آسیب‌دیده را بپردازد؟
مسئول پرداخت خسارت، به عهده شخص یا مرجعی است که طبق قرارداد یا قانون، مسئولیت ریسک و پرداخت خسارت را دارد. این فرد می‌توانند شرکت حمل‌ونقل، شرکت بیمه یا فروشنده باشد.
اولین قدمی که باید بعد از آسیب‌دیدن کالا در حین حمل‌ونقل برداشت چیست؟
علت آسیب را مشخص کنید. مدارک و شواهد مربوط به آسیب را جمع‌آوری کنید و باتوجه‌به نوع قرارداد حمل‌ونقل، علت آسیب و وجود یا عدم وجود بیمه، برای دریافت خسارت از شخص یا مرجع مربوطه اقدام کنید.
