بارنامه هوایی چیست؟

در دنیای تجارت امروزی، سرعت و دقت در جابه‌جایی کالا حرف اول را می‌زند. حمل و نقل هوایی با مزایایی مانند سرعت بالا، امنیت و دسترسی به نقاط مختلف جهان، به عنوان یک راه حل ایده‌آل مطرح می‌شود. اما برای استفاده از این مزایا، نیاز به ابزاری کارآمد و دقیق به نام بارنامه هوایی است.

بارنامه هوایی سندی رسمی و بین‌المللی است که به مثابه گذرنامه‌ای برای محموله شما عمل می‌کند. این سند، اطلاعات حیاتی مربوط به محموله، شرایط حمل و نقل، تعهدات طرفین و سایر جزئیات را در خود جای داده و نقشی کلیدی در گمرک، بیمه و سایر مراحل حمل و نقل هوایی ایفا می‌کند.

درواقع بارنامه هوایی، تنها سند قانونی برای حمل و نقل هوایی کالا محسوب می‌شود و بدون آن، امکان ارسال محموله از طریق هوا وجود ندارد.

پس برای آنکه با مفهوم و انواع بارنامه و علی الخصوص بارنامه حمل و نقل هوایی بیشتر آشنا شوید و اطلاعات کافی در این زمینه به دست آورید، با پی اس پی اکسپرس همراه باشید.

بارنامه هوایی چه ویژگی‌هایی دارد؟

اگر شما بخواهید واردات و صادرات کالا داشته باشید، باید یکی از روش‌های حمل‌ونقل را انتخاب کنید. درواقع براساس حجم و وزن بار و مقدار زمان و پولی که می‌خواهید صرف کنید، باید یا کالایتان را به وسیله حمل هوایی ارسال کنید یا به صورت حمل دریایی و زمینی. در چنین شرایطی براساس نوع حمل، بارنامه خاص آن نیز صادر می‌شود.

درحال حاضر به خاطر پیشرفت صنعت هواپیمایی و رشد شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی، بارنامه هوایی (AWB) از سوی این شرکت‌ها صادر می‌شود تا روند بارگیری و ترخیص کالا از گمرک صورت بگیرد.

به همین خاطر اگر فعالیت تجاری دارید و به عنوان یک بازرگان در سطوح بین‌المللی فعالیت می‌کنید، باید با بارنامه هوایی و ویژگی‌های آن آشنا باشید. چراکه این سند به نوعی رسید کالا به شمار می‌آید و اطلاعاتی که در آن درج شده، از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است. بنابراین طرفین قرارداد هنگام تنظیم بارنامه هوایی باید مراقب باشند تا همه چیز قانونی و دقیق ثبت شود و ادعایی خلاف واقعیت در آن درج نگردد.

همچنین این نوع بارنامه‌ را نمی‌توان معامله کرد و زمانیکه ارسال‌کننده کالا و کارگزار این اوراق را امضا می‌کنند، امضای آن‌ها تا زمان تحویل بار در گمرک اعتبار خواهد داشت.

تفاوت بارنامه هوایی و بارنامه معمولی چیست؟

بارنامه حمل‌ونقل هوایی یا همان بارنامه هوایی (Air Waybill) دارای 12 نسخه است که سه برگ آن ارزشی تجاری دارد و باقی برگ‌ها در دست شرکت حمل‌ونقل هوایی باقی می‌ماند.

اما هر یک از سه برگ اصلی بارنامه تحویل یکی از طرف‌های معامله داده می‌شود. نسخه اول به شرکت صادرکننده یا حمل‌کننده کالا (For Carrier)، نسخه دوم به گیرنده کالا (For Consignee)، و نسخه سوم در اختیار فرستنده کالا (For Shipper) قرار می‌گیرد. درصورتیکه بارنامه معمولی تنها از سه برگ اصلی تشکیل شده است.

اگر بخواهیم تفاوت میان این دو سند را دقیق‌تر توضیح دهیم، شامل موارد زیر می‌شود:

– بارنامه معمولی یک سند مالکیت است، درصورتیکه بارنامه هوایی چنین ویژگی ندارد و قابل مذاکره نیست.

– بارنامه پس از آنکه کالای تجاری به مقصد فرستاده می‌شود، به عنوان یک سند صادر می‌گردد؛ درصورتیکه مسؤلین شرکت حمل و نقل هوایی پس از تحویل بار تجاری، بارنامه هوایی را صادر می‌کنند.

– بارنامه ممکن است از سوی شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی و یا زمینی صادر شود اما بارنامه هوایی تنها مختص به حمل هوایی است.

بارنامه هوایی چه اطلاعاتی دارد؟

به صورت کلی در بارنامه هوایی اطلاعات مهمی درج می‌شود که برای بارگیری و تخلیه بار و ترخیص کالا از گمرک ضروری‌ست. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

• مشخصات هویتی فرستنده + آدرس و شماره تلفن
• مشخصات کامل گیرنده
• کد فرودگاه مبدا و مقصد
• کد هشت رقمی بارنامه برای ترخیص کالا در گمرک
• کد سه رقمی شرکت هواپیمایی حمل‌کننده
• نام شرکت حمل‌ونقل
• حجم، وزن، اندازه، تعداد، نوع بسته‌بندی و مشخصات اصلی کالا
• مبلع باربری و شرایط پرداخت آن
• شیوه حمل بار و نحوه ارسال و تحویل آن
• دستورالعمل خاص و توضیحات کالا
• زمان رسیدن پرواز و تحویل کالا

بارنامه هوایی چرا اهمیت دارد؟

همانطور که پیش‌تر گفته شد، اگر تجار بخواهند کالاهای خود را از طریق حمل هوایی به دیگر کشورها ارسال کنند، باید حتما بارنامه هوایی را تهیه کنند. تفاوتی هم ندارد که بار شما سنگین یا سبک وزن باشد و یا براساس ویژگی‌های کالا فریت بار لازم باشد یا کارگو (Cargo). تنها باید توجه کرد که اطلاعات آن بدون هیچگونه خطایی ثبت شود. با این حال اگر بخواهیم اهمیت این اوراق را در تجارت بین‌المللی توضیح بدهیم، می‌توان به موارد زیر توجه کرد:

– بارنامه هوایی را می‌توان قرارداد و رسیدی دانست که هنگام تحویل بار به شرکت‌ها ارائه می‌شود و بدون آن نمی‌توان این کار را کرد. به‌علاوه فرستنده بار می‌تواند تا قبل از رسیدن به مقصد مانع تحویل محموله شود.

– تمامی هزینه‌ها از کرایه حمل‌ونقل تا زمان پرداخت آن در بارنامه هوایی ثبت شده است و همچنین مشخص می‌کند که هزینه‌ها یا باید در مبدا پرداخت شوند یا مقصد.

– اگر فرستنده بار بخواهد کالا بیمه شود، در این صورت بارنامه هوایی به منزله سند بیمه حمل بار به حساب می‌آید.

– تمامی جزئیات حمل بار در آن ذکر شده است که مانع از ایجاد اختلاف میان طرفین قرارداد می‌شود.

– اگر در جریان حمل و جابه‌جایی کالا آسیب و صدمه‌ای به بار وارد شود، به خاطر وجود بارنامه هوایی شرکت حمل‌ونقل موظف است تا خسارت آن را به صاحب محموله بدهد. در چنین شرایطی بارنامه سندی بسیار مهم است که در دعوی قضایی می‌تواند استفاده شود.

– هر بارنامه هوایی یک شماره مخصوص (کد رهگیری) به خود دارد. برای همین صاحب بار می‌تواند با رجوع به سامانه پیگیری بارنامه، پیگیری بارنامه هوایی خود را داشته باشد. در این صورت وی از وضعیت محموله خود باخبر می‌شود و از موقعیت مکانی و زمان تحویل آن اطلاع پیدا می‌کند.

نقش بارنامه هوایی در ترخیص کالا

شما به عنوان یک بازرگان و تاجر اگر به واردات و صادرات مشغول باشید، همواره مرحله تشریفات گمرکی و ترخیص کالا از گمرک پیش رویتان است. شناخت و تسلط بر ابعاد گوناگون آن و داشتن نیروهایی کاربلد می‌تواند این روند را سرعت ببخشد و بدون هیچگونه ضرر مالی انجام شود.

این فرآیند نیازمند مدارک و اسناد معتبری‌ست که براساس قانون کشور باید تهیه گردد و به اداره گمرک و سایر سازمان‌های مربوطه تحویل داده شوند. بارنامه هوایی نیز یکی از اوراق مهمی‌ست که باید خریدار آن را هنگام ترخیص داشته باشد. درواقع پیش از آن باید فروشنده بارنامه را به خریدار تحویل دهد تا بدون هیچ مشکلی کار پیش برود.

ذکر این نکته ضروری‌ست که انتخاب یک شرکت حمل‌ونقل حرفه‌ای که در حوزه پست سریع بین‌المللی و حمل هوایی فعالیت می‌کند، بسیار ضروری و حائز اهمیت است. به همین خاطر اگر می‌خواهید با خیالی راحت و باسرعت و امنیت بالا تجارت کنید، شرکت پی اس پی اکسپرس می‌تواند یک روزه ترخیص از فرودگاه امام خمینی را انجام دهد.

چگونگی جابه‌جایی بارنامه هوایی میان فروشنده و خریدار

مقررات و دستورالعمل‌هایی در تجارت بین‌الملل وجود دارد که درباره بارنامه هوایی نیز صدق می‌کند. وقتی کالایی خرید و فروش می‌شود، برای حمل آن باید بارنامه دست فردی باشد که مسئول حمل کالا است. در چنین شرایطی سه حالت رخ می‌دهد که شامل موارد زیر است:

– اگر فروشنده کالا مسئولیت حمل‌ونقل بار را برعهده گرفته باشد، وی باید بارنامه را برای خریدار ارسال کند.

– اگر خریدار مسئول جابه‌جایی کالا باشد، ارسال بارنامه برعهده خودش و شرکت حمل‌ونقل است.

– هنگامی‌که فروشنده وظیفه دارد کالا را در محل تعیین شده به مشتری تحویل بدهد، وی باید بارنامه را به کشور مقصد بفرستد تا فردی که نماینده فروش است، آن را تحویل بگیرد و به گیرنده ارجاع دهد.

– تنها یک استثنا در این شرایط وجود دارد و آن هم زمانی‌ست که توافق شده باشد هزینه کالا به صورت برات یا اعتبارات پرداخت شود. در این صورت بارنامه باید تحویل بانک‌های عامل شود تا این سند را به خریدار واگذار کنند.

بارنامه هوایی الکترونیکی

بارنامه هوایی الکترونیکی (e-AWB)، نسخه‌ای دیجیتال از بارنامه هوایی سنتی است که بر بستر پلتفرم‌های الکترونیکی تبادل و مدیریت می‌شود. این نوآوری، تحولات چشمگیری در صنعت حمل و نقل هوایی ایجاد کرده و مزایای قابل توجهی را برای فعالان این حوزه به ارمغان آورده است.

این نوع بارنامه برای اولین بار در سال 2010 رونمایی و معرفی شد و پس از 9 سال به صورت رسمی مورد استفاده تمامی شرکت‌ها قرار گرفت. هرچند هنوز هم بارنامه هوایی کاغذی وجود دارد و از اعتبار آن کاسته نشده است.

ویژگی‌ها و کارکردهای بارنامه هوایی الکترونیکی:

• صرفه‌جویی در زمان و هزینه: فرآیند صدور، انتقال و تائید بارنامه به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و نیاز به چاپ، امضا و ارسال فیزیکی اسناد را از بین می‌برد.
• افزایش دقت و امنیت: احتمال خطا و جعل در بارنامه‌های الکترونیکی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
• بهبود ردیابی و رصد محموله: امکان رصد آنلاین وضعیت محموله در هر لحظه و در هر نقطه از جهان فراهم می‌شود.
• کاهش ضایعات کاغذی و حفظ محیط زیست: استفاده از بارنامه‌های الکترونیکی به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کمک می‌کند.

سخن پایانی

بارنامه هوایی به عنوان یکی از اسناد مهم در عرصه تجارت بین‌الملل نقشی اساسی در حمل و ترخیص بار ایفا می‌کند و در کل فرایند صادرات و واردات بارنامه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس اگر قصد دارید از حمل و نقل هوایی برای ارسال بار خود استفاده کنید، حتما باید به یک شرکت مجرب در این زمینه اعتماد کنید. باید بدانید شرکت پی اس پی اکسپرس خدمات ویژه‌ای در این عرصه ارائه می‌دهد و می‌تواند حمل هوایی به اقصی نقاط دنیا به ویژه کشورهای چین، ترکیه، امارات و سوریه را داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02142281 تماس بگیرید تا با کارشناسان ما درارتباط باشید.

سوالات متداول