کد تعرفه گمرکی (HS Code) چیست و چه کاربردی دارد؟

به نظر شما hs کد چیست؟ آیا می‌دانید که محاسبه تعرفه گمرکی یکی از بخش‌های اصلی صادرات و واردات کالاست؟ تعرفه هر کالایی یکی از موضوعات مهم برای ترخیص کالا از گمرک است که هر تاجر و بازرگانی باید پیش از شروع فعالیت خود نسبت به آن آگاهی داشته باشد. به طور کلی وقتی صحبت از ساختار تعرفه کالا یا HS کد می‌شود، همه افراد به جستجوی کد تعرفه گمرکی خود هستند. اما کد تعرفه گمرکی یا HS Code چیست و نحوه دریافت آن چگونه است؟

در تجارت بین الملل برای شناسایی هر کالا یک کد واحد 8 تا 10 رقمی در نظر گرفته می‌شود که براساس آن ارزش گمرکی آن تعیین می‌گردد و در مراحل بعدی واردات و صادرات برای تعیین عوارض گمرکی و یافتن مشخصات و اطلاعات اصلی کالا به این کد رجوع می‌شود. پس برای آشنایی بیشتر با این مفهوم و راه‌های پیدا کردن تعرفه گمرکی با ما همراه باشید.

پست سریع بین المللی پی اس پی به طور تخصصی در حوزه ترخیص کالا از گمرک ، حمل و نقل بین المللی و صادرات و واردات کالا مشغول است. در صورت هرگونه پرسشی و دریافت مشاوره می‌توانید به شماره 02142281 تماس بگیرید.

تعرفه گمرکی چیست؟

در تجارت بین الملل تمامی کالاها طبق استانداردی جهانی دسته بندی شده‌اند و هر کالا توسط یک کد واحد هشت تا ده رقمی شناسایی می‌شود که به آن، کد تعرفه کالا یا HS Code گفته می‌شود. هیچ کالایی در دنیا وجود ندارد که در این طبقه بندی قرار نگیرد یا قابل طبقه بندی نباشد.

کد تعرفه گمرکی بیان‌کننده کلیه مشخصات و جزئیات کالا است و از اهمیت بالایی برخوردار است. از طریق این کد می‌توان متوجه شد که کالا برای واردات به چه مجوزهایی نیاز دارد، حقوق گمرکی یا همان حقوق ورودی کالا چقدر است، آیا کالا در دسته کالاهای غیر مجاز و ممنوع قرار می‌گیرد یا خیر و غیره. 

به طور کلی کد تعرفه یا همان شماره تعرفه گمرکی یک سیستم عملکردی است که فرایند طبقه بندی کالا و محصولات را استاندارد کرده و کنترل و شناسایی این فرایند را آسان‌تر نموده است. 

در هر کشور، این کد چند رقمی در کتابی نوشته شده است و با توجه به قوانین آن کشور برای هر کالا حقوق و عوارض گمرکی در نظر گرفته شده است.

تعیین تعرفه گمرکی در ایران توسط هیئت دولت صورت می‌گیرد و در ابتدای هر سال اعلام می‌شود. تعرفه‌های گمرکی تعیین شده در هیئت دولت لازم است به تصویب و تایید کمیسیون ماده یک درآیند.

گفتنی‌ست، تعرفه گمرکی 1403 نیز مانند سال‌های گذشته به‌روز و جدید شده است و می‌توانید کتاب مقررات صادرات و واردات 1403 را تهیه کنید تا از تعرفه گمرکی انواع کالاها در سال 1403 باخبر شوید.

هر کدام از اعداد کد تعرفه گمرکی نشان دهنده چیست؟

هر کدام از اعداد کد تعرفه به موضوعی اشاره می‌کند. دو رقم اول این کد اشاره به فصل قرار‌گیری دارد، لازم به ذکر است که این کدها در یک کتاب و به صورت فصل بندی منتشر می‌شوند. دو رقم بعدی اشاره به سردسته‌ها دارد و دو رقم دیگر تعیین‌کننده زیر دسته‌ها است. 

به طورکل اگر کد تعرفه گمرکی 850110 باشد، عدد 85 اشاره به فصل قرارگیری کد تعرفه دارد، عدد 01 سر دسته کد تعرفه را نشان می‌دهد و عدد 10به زیر دسته اشاره دارد.

کد تعرفه گمرکی چه کاربردهایی دارد؟

همانطور که اشاره شد hs کد یک کد بین المللی و یکی از اصطلاحات گمرکی است که حقوق ورودی کالا را تعیین کرده همچنین مشخص می‌نماید که واردات کالا به مجوز نیاز دارد یا خیر. 

پروفروما اینویس یکی از مواردی است که در آن از کد تعرفه گمرکی استفاده می‌شود. در صورتی که HS CODE عمدا یا سهوا اشتباه درج شود مجازات‌هایی به صورت جریمه برای خریدار که صاحب کالا است، در نظر گرفته می‌شود. این جریمه می‌تواند شامل 50 تا 200 درصد ارزش گمرکی کالا باشد. 

گفتنی‌ست، جمع آوری مالیات داخلی کشور و جمع آوری اطلاعات مربوط به تجارت بین المللی برخی از دیگر کاربردهای این کد است. 

مراحل دریافت کد تعرفه گمرکی 

جستجوی کد تعرفه گمرکی ممکن است برای عده‌ای مبهم و سخت باشد. اگر شما هم به عنوان یک واردکننده یا صادرکننده کالا نمی‌دانید که محصول موردنظرتان چه کد تعرفه‌ای دارد، می‌توانید برای دریافت آن راه زیر را طی کنید. هرچند سالانه کتابچه‌ای به چاپ می‌رسد که جدیدترین کدهای تعرفه و عوارض گمرکی را در آن ثبت می‌کنند و می‌توانید آن را تهیه کنید و در حال حاضر نیز کد تعرفه گمرکی سال 403 در این کتابچه راهنما آمده است. با این حال راهکار سریع‌تر آن به شرح زیر است:

1. وارد سایت irancode.ir شوید. 
2. روی قسمت تناظرات کدهای بین المللی کلیک کنید.
3. نام یا کد کالا در قسمت خالی وارد کنید.
4. یکی از دو آیکون کد یا عنوان را انتخاب کنید.
5. سپس گزینه جستجو را بزنید تا وارد صفحه بعدی شود.
6. پس از یافتن تمامی اطلاعات می‌توانید فایل اکسل تعرفه های گمرکی را برای خودتان درست کنید.

انواع تعرفه گمرکی

بر اساس سیاست‌های تجاری هر کشور، برای ترخیص کالا از گمرک انواع تعرفه در نظر گرفته شده است. از طریق انواع تعرفه های گمرکی می‌توان سهم ارزی هر کالا را مشخص نمود. به طور کلی این مفهوم به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

انواع تعرفه گمرکی از نظر هدف

• تعرفه‌های گمرکی بر اساس هدف به سه دسته تعرفه مالی، حمایتی و ارشادی تقسیم می‌شود.
• تامین مخارج مالی دولت مهم‌ترین هدف در تعرفه‌های مالی است.
• در تعرفه‌های حمایتی هدف دولت ایجاد شرایط رقابتی برای کالاهای داخلی در مقابل کالاهای وارداتی است.
• در تعرفه‌های ارشادی نیز هدف هدایت تقاضا مصرف‌کننده از یک محصول به محصول دیگر است.

انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع کننده

• از نظر مقام وضع‌کننده تعرفه‌ها به دو دسته مستقل و قراردادی تقسیم می‌شوند.
• تعرفه مستقل توسط کشور ذینفع و بر اساس ملاحظات ملی تدوین می‌شود.
• در تعرفه‌های قراردادی بر اساس قراردادهای دو یا چند جانبه و برای مدت زمانی معین تعیین می‌شوند، تعرفه‌های ترجیهی در این دسته قرار می‌گیرند.

انواع تعرفه گمرکی از نظر شکل 

• تعرفه‌های گمرکی بر اساس شکل به دو دسته واحد و مرکب تقسیم می‌شوند.
• در تعرفه واحد برای تمامی کالاهای وارداتی و صادراتی ماخذ تعیین می‌شود. مثلا حقوق گمرکی 4 درصدی برای انواع کالا درنظرگرفته می‌شود.
• در تعرفه مرکب انواع مختلف کالاهای وارداتی و صادراتی طبقه بندی شده و برای هر طبقه ماخذی تعیین می‌شود.

انواع تعرفه گمرکی از نظر ماخذ محاسبه

• تعرفه‌های گمرکی بر اساس ماخذ محاسبه به انواع تعرفه ارزشی، ویژه یا مقداری و مختلط یا مرکب تقسیم می‌شوند.
• در تعرفه ارزشی، حقوق ورودی قابل پرداخت، تابعی از ارزش کالای ورودی است.
• آگاهی از تعرفه ارزشی برای انجام تشریفات مربوط به ترخیص کالا از گمرک ضروری است.
• در تعرفه ویژه یا مقداری حقوق ورودی قابل پرداخت، تابعی از کمیت محصول است و از ضرب حقوق ورودی در مقدار کالا، حقوق ورودی قابل پرداخت به دست می‌آید.
• در تعرفه مرکب یا مختلط نیز به صورت ترکیبی از دو روش ویژه و ارزشی استفاده می‌شود.

اولویت بندی تعرفه گمرکی

اولویت بندی‌های تعرفه گمرکی با توجه به سیاست‌های هر کشور تعیین می‌شود. به طور کلی اولویت بندی‌های مربوط به تعرفه گمرکی به 10 بخش تقسیم می‌شود. اولویت اول مربوط به نیازهای گمرکی و کالاهای اساسی است و اولویت آخر نیز به کالاهای لوکس متعلق است که ارز دولتی به این کالا تعلق نمی‌گیرد.

البته سود بازرگانی و نرخ ارز دولتی در هر یک از این اولویت‌ها متفاوت است. به طور مثال در اولویت دهم سود بازرگانی به نسبت سود ثبت شده در جداول دو برابر شده است. 

تفاوت تعرفه گمرکی و حقوق ورودی چیست؟

می‌توان گفت این دو مفهوم تقریبا یکسان هستند. تعرفه گمرکی را معیاری عددی می‌توان دانست که ارزش و جایگاه کالاها را در هنگام ترخیص از گمرک مشخص می‌کند و براساس آن نیز مالیات و عوارض از صاحبین کالا دریافت می‌شود. حقوق ورودی نیز همان مقدار دریافتی گمرک از صاحبان بار است که در قالب حقوق و عوارض گمرکی و در مقدارهای گوناگون اخذ می‌گردد.

کلام آخر 

همانطور که در طول مقاله اشاره کردیم، تعرفه گمرکی یا کد تعرفه گمرکی، سیستمی برای طبقه‌بندی کالاها در تجارت بین‌المللی است. این کد به هر نوع کالا یک کد منحصر به فرد اختصاص می‌دهد که به شناسایی و دسته‌بندی کالاها بر اساس مشخصات و ویژگی‌های آنها کمک می‌کند. اهداف استفاده از آن شامل چندین مورد می‌شود:

• اعمال حقوق گمرکی و عوارض: نرخ حقوق گمرکی و عوارض برای هر ردیف تعرفه گمرکی به طور جداگانه تعیین می‌شود.
• جمع‌آوری آمار تجارت: برای جمع‌آوری آمار دقیق از تجارت کالا بین کشورها استفاده می‌شود.
• کنترل ورود و خروج کالا: استفاده از این کدها به مقامات گمرکی در کنترل ورود و خروج کالا و جلوگیری از قاچاق کمک می‌کند.
• اعمال مقررات و استانداردها: برخی از مقررات و استانداردها مانند مقررات بهداشتی و قرنطینه و مقررات استاندارد ملی بر اساس کد تعرفه گمرکی اعمال می‌شوند.

علاوه‌بر نکات گفته شده، پست بین المللی پی اس پی به عنوان یکی از شرکت‌های فعال در حوزه حمل و نقل بین المللی به ترخیص کالا از گمرکات کشور از جمله ترخیص از گمرک فرودگاه امام خمینی می‌پردازد و می‌تواند خدمات متنوعی در حوزه تجارت بین المللی ارائه دهد. درصورت استعلام قیمت و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره 02142281 تماس بگیرید و یا اپلیکیشن PSP را نصب کنید.

سوالات متداول