صادرات فرش ایران، صفر تا صد این تجارت پرسود

تاریخچه قالی‌بافی در ایران به بیش از 2500 سال پیش بازمی‌گردد و از آن زمان تاکنون فرش یکی از بخش‌های اساسی فرهنگ و هویت ایرانیان بوده است. امروزه در سراسر دنیا فرش‌های دستباف ایرانی به دلیل طرح‌های پیچیده و رنگ‌های پرنشاط و جذاب خود شناخته می‌شوند و برای بسیاری از افراد کالای لوکس به حساب می‌آیند. به همین خاطر تجار زیادی به فکر صادرات فرش دستباف هستند و این پرسش را در ذهن دارند که چگونه تاجر فرش شویم.

در واقع صادرات فرش ماشینی و دستباف صنعت مهمی برای کشورمان است. سال‌هاست که بازرگانان داخلی با اطمینان از کیفیت و خاص بودن محصولات ایران تلاش کرده‌اند تا با تدوین بهترین استراتژی‌های بازاریابی سهمی بزرگ و مهم در بازار جهانی داشته باشند. هرچند که به دلیل تحریم‌های اقتصادی و تنش‌های سیاسی بین ایران و سایر کشورها، صادرات این کالا ایرانی در برخی مناطق با محدودیت مواجه شده است.

با این حال با وجود چالش‌های متعدد، بسیاری از فرش‌های ایرانی همچنان به کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی آمریکا صادر می‌شوند و به دلیل زیبایی، کیفیت و اهمیت فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند.

پس اگر شما نیز به این صنعت علاقه‌مند هستید و می‌خواهید این تجارت را آغاز کنید، با پست اکسپرس بین المللی پی اس پی همراه باشید تا اطلاعاتی جامع درمورد شرایط صادرات فرش به دست آورید.

نحوه صادرات فرش

فرش نیز مانند هر کالای دیگری برای آنکه در بازار بین‌المللی دیده شود و سود خوبی نیز به همراه داشته باشد، نیازمند آن است که صادرکننده علاوه‌بر تسلط بر قوانین مربوط به کالای خود، با تعرفه‌ها، مدارک و مراحل این کار آشنا باشد.

باید بدانید که در دنیا فرش را به عنوان تمامی کفپوش‌ها می‌شناسند. یعنی از فرش‌های دستی و ماشینی گرفته تا موکت‌ها و قالیچه‌های کوچک و بزرگ.

با این حال در سال‌های اخیر مشکلات زیادی پیش پای تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش قرار گرفته است و عوامل داخلی و خارجی در آن سهیم بوده‌اند. برای آنکه با شرایط و مشکلات صادرات این کالا آشنا شوید و برنامه بهتری برای آینده بیزینس خود بچینید، با ما همراه باشید.

مشکلات صادرات فرش

همانطور که می‌دانید در چند دهه گذشته تحریم‌های اقتصادی علیه ایران همه چیز را به ضرر ما کرده است. در چنین شرایطی فرش‌های نه چندان باکیفیت چینی و هندی، بازار بسیاری از کشورها را به تصاحب خود درآورده و فرش ایرانی با تمام اصالت و زیبایی خود از قافله عقب مانده است.

همچنین عدم توجه به ظرفیت‌های داخلی، بررسی نکردن بازار عرضه و تقاضا، نبود شناخت از مشتریان باتوجه به فرهنگ منطقه و کشورشان و عدم تحلیل رقبا و شیوه کاری دلالان باعث شده تا در سطوح بین‌المللی روز به روز صادرات فرش ایرانی رو به افول باشد.

از دیگر مشکلات این تجارت می‌توان به همه‌گیری کووید 19 اشاره کرد که به شدت بر صنعت فرش ایران تاثیر گذاشت. این بیماری باعث شد تا در داخل با کاهش تولید و ارسال فرش مواجه شویم و کارخانه‌ها و بازرگانان با انبوهی از محدودیت‌ها و تنش‌های ارز روبه‌رو شوند.

هرچند که دولت تلاش می‌کند تا باحضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی ورق را به نفع خود برگرداند و امروزه همچنان کشورهای اروپایی و آسیای شرقی از مشتریان ایران به شمار می‌روند. البته که ایالات متحده به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مشتریان فرش دستباف ایرانی، به خاطر مسائل سیاسی، دیگر ارتباطی تجاری با ما ندارد.

گفتنی‌ست، تجار باید دقت داشته باشند که فرآیند صادرات، ترخیص کالا از گمرک، پیدا کردن یک شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی مجرب، مدیریت هزینه‌های بیمه و انتخاب یک خریدار مناسب کارهایی به شدت حساس است و اگر صادرکنندگان نتوانند هر یک از این مراحل را به درستی انجام دهند، مشکلات مختلفی به وجود خواهد آمد. به همین خاطر مشورت با دیگر تجار و شرکت‌های بازرگانی می‌تواند مسیر را برایشان هموارتر نماید.

از دیگر مشکلات این تجارت نبود مواد اولیه برای نساجی است. درواقع بخشی از مواد اولیه در داخل تولید نمی‌شود و به خاطر تحریم‌ها و نوسانات شدید ارزی، باید با قیمتی بالاتر این متریال وارد کشور شوند و به دست کارخانه‌های فرش ماشینی برسد. همین امر سبب شده تا قیمت نهایی فرش بسیار بالا برود و تولیدکنندگان نتوانند میزان صادرات فرش ماشینی ایران را افزایش دهند و مانند گذشته به کشورهای اروپایی و خاورمیانه کالا بفرستند.

اگر بخواهیم به مهم‌ترین موانع پیش‌رو برای صادرات فرش بپردازیم، این موارد شامل زیر است:

• عدم شناخت بازارهای جهانی و نیازها و سلایق گوناگون
• یکسان دانستن بازارهای هدف فرش ماشینی و فرش دستباف
• عدم آموزش درست تولیدکنندگان و صادرکنندگان درخصوص مفاهیم صادرات کالا و تجارت بین‌المللی
• تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات انتقال پول
• رقابت ناسالم میان تولیدکنندگان فرش ماشینی و خرید مداوم دستگاه‌های جدید بدون بازگشت سرمایه

میزان صادرات فرش ایران

شاید باور نکنید اما رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف در سال 1401 اعلام کرده است که به خاطر تحریم‌ها و خرید نکردن اروپا و آمریکا از تولیدکنندگان داخلی، رکودی 80 درصدی بر بازار فرش دستی حاکم شده است. این رکود به این معناست که هر هفته یک تا دو محموله از کشور خارج می‌شود و این آمار بسیار اندک است.

هرچند که قالی ایرانی به زیبایی، ظرافت و قدمت بالا شهرت دارد، با این حال در چند سال اخیر هیچگاه نتوانسته است به دوران طلایی خود در دهه هفتاد و هشتاد برسد. دورانی که ایران یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان در جهان بوده است و تجار باید مدت‌ها در صف مجوز این کالای صادراتی قرار می‌گرفتند.

براساس آمار در سال 1373، ایران توانسته است دو میلیارد و 132 میلیون دلار از طریق صادرات فرش دستباف به دست آورد و نزدیک به نیمی از صادرات کشور را به نام خود بزند. همین تجارت موفق نزدیک به 7 میلیون شغل در داخل به وجود آورد و رونق فراوانی ایجاد کرد.

هرچند که این روند هیچ وقت ادامه پیدا نمی‌کند و سال به سال این اعداد و ارقام نزولی شدند. تا جایی که در سال 1400، میزان صادرات فرش دستباف تنها 50 میلیون دلار بوده است و بیشتر کشورهای آلمان و ژاپن خریداران ما بوده‌اند. درنهایت در یازده ماه سال 1401، فرش دستبافت به مقدار 2.9 هزار تن صادر شده که نسبت به سال قبل خود کاهشی 24 درصدی داشته است.

حتما بخوانید: لیست بهترین کالاهای صادراتی به آلمان 

صادرات فرش ایران به کدام کشورهاست؟

اگر سرمایه لازم برای صادرات فرش را دارید و می‌خواهید بدانید چه کشورهایی مستعد فروش کالای شما هستند، باید با این مقاصد اصلی آشنا شوید.

• کشورهای اروپایی: آلمان، انگلستان، ایتالیا، سوئیس، اسپانیا، فرانسه و روسیه
• ایالات متحده و کانادا و آمریکای لاتین
• ژاپن، چین، کره جنوبی، قطر و امارات متحده عربی

هرچند که پس از تحریم‌ها و عدم ارتباط پایدار با بسیاری از کشورهای دنیا، این لیست نیز بسیار کوچک‌تر و محدودتر شده است و سهم اندکی در پویایی اقتصاد ایران دارند. اما در این میان کشورهای جدیدی نیز وارد این لیست شده‌اند؛ برای مثال فرش یکی از کالاهای پرسود برای صادرات کالا به قبرس شمالی است.

با این حال برای آنکه با این فضا بیشتر آشنا شوید، توضیحاتی در خصوص صادرات فرش به آلمان می‌دهیم. کشوری که همواره از مشتریان همیشگی ایران بوده است؛ با این حال صادرات فرش ایرانی مستلزم رعایت مقررات واردات آلمان است.

شما برای صادرات فرش به آلمان باید دستورالعمل اتحادیه اروپا در زمینه واردات منسوجات از جمله فرش را رعایت کنید. این امر شامل اخذ مجوز صادرات از گمرک ایران و همچنین رعایت قوانین و استانداردهای تعیین شده توسط موسسه فدرال ایمنی و بهداشت کار آلمان است.

علاوه‌براین، فرش‌های ایرانی باید با استانداردهای اشتعال‌پذیری آلمان که از سخت‌گیرانه‌ترین استانداردهای جهان است، مطابقت داشته باشد. بنابراین، فرش‌ها باید تحت آزمایش قرار بگیرند و گواهینامه‌ای از یک آزمایشگاه تست معتبر دریافت کنند تا این استانداردها رعایت شوند.

باتوجه به آنکه فرش دستباف جزء پرطرفدارترین صنایع دستی کشورمان به شمار می‌رود، می‌توانید مقاله 6 خریدار صنایع دستی ایران را نیز مطالعه کنید و با مشتریان اصلی این حوزه و سایر محصولات هنری و دستی ایران آشنا شوید.

سود صادرات فرش دستباف

کسب درآمد بالا را می‌توان اصلی‌ترین انگیزه و هدف هر تاجری دانست. به همین خاطر اگر فردی وارد صنعت فرش می‌شود، می‌خواهد آینده‌ای برای خودش تصور کند و از سود صادرات فرش دستباف سردربیاورد.

همانطور که می‌دانید کیفیت حرف اول را می‌زند؛ اگر محصول شما باکیفیت باشد و اندازه و طرح آن با تقاضای بازار همخوانی داشته باشد، می‌تواند فروش خوبی به دست آورد. چراکه فرش دستباف به خاطر خاص بودن خود همواره طرفداران خاص خودش را دارد.

بر اساس آمار مرکز ملی فرش ایران، میانگین قیمت فرش دستباف صادراتی در سال 1398، متری 74 دلار بوده است. اگر درنظر بگیریم میانگین اندازه هر فرش حدود 7 تا 8 متر مربع است، سود صادرات فرش می‌تواند از چند صد دلار تا چند هزار دلار برای هر محصول را شامل شود.

گفتنی‌ست هر صادرکننده‌ای علاوه‌بر آنکه به طور شخصی سود خوبی به دست می‌آورد، می‌تواند نقش پررنگی در رونق اقتصادی کشور داشته باشد و همچنین با صادرات فرش دستباف، به بسیاری از خانوارهای روستایی و بافندگان این فرش‌ها کمک شایانی می‌کند و کار و هنر آن‌ها را تضمین می‌نماید.

قوانین صادرات فرش

هر کاری قانون خودش را دارد و صادرات فرش نیز از این قائده مستثنی نیست. صادرات و واردات هر کالایی نیاز به مدارک و اسناد اولیه دارد که شرط اصلی برای وارد شدن به این حیطه است. از داشتن کارت بازرگانی گرفته تا دانستن شماره تعرفه کالا و تهیه شناسنامه فرش صادراتی. با این حال اگر می‌خواهید با مراحل و ویژگی‌های آن آشنا شوید، حتما مقاله نحوه صادرات قانونی را مطالعه کنید.

با این حال، جدا از قوانین عمومی که برای هر کالایی وجود دارد، فرش‌هایی که از الیاف مصنوعی بافته شده باشند و یا نخ‌های رنگ شده آن‌ها کیفیت مناسبی نداشته باشند، نمی‌توانند به عنوان فرش صادراتی از کشور خارج شوند.

همچنین، براساس آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، هر فرد مسافری تنها قادر است تا 24 مترمربع فرش دستباف را از ایران بیرون ببرد. اما ما توصیه می‌کنیم برای تسلط بیشتر با این حوزه حتما سری به جدیدترین نسخه کتاب مقررات صادرات و واردات بزنید و از شروط جدید آن درخصوص فرش و سایر کفپوش‌ها باخبر شوید.

تعرفه گمرکی صادرات فرش در ایران

همانطور که بالاتر گفته شد، شما به عنوان یک بازرگان باید تعرفه صادرات فرش دستباف و فرش ماشینی را بدانید. معمولا تمامی این کفپوش‌ها ذیل تعرفه‌های 5701 تا 5705 قرار دارند.

اما برای آنکه به مشکل برنخورید و براساس جدیدترین مقررات پیش بروید، بهتر است جدیدترین نسخه کتاب مقررات صادرات و واردات کالا را مطالعه کنید و از نرخ جدید مالیات‌ها و تعرفه‌های گمرکی آگاه شوید.

کلام آخر

صادرات فرش ایرانی همواره با فراز و نشیب‌های گوناگونی همراه بوده است. در حال حاضر برای مثال اگر شما به فکر صادرات فرش به دبی یا صادرات فرش به ترکیه هستید، باید با تمامی جنبه‌های این تجارت پرسود آشنا باشید تا از هرگونه آسیب و ضرر احتمالی جلوگیری کنید.

فراموش نکنید که تحقیقات بازار و شناخت مشتریان می‌تواند شما را چند پله جلوتر بیندازد و مثلا بدانید که فلان کشور فرش بختیاری را بیشتر می‌پسندد یا فرش افشار و ترکمن را. در انتها اگر پرسش یا نظری دارید، حتما با ما در میان بگذارید و از تجربه‌هایتان در دنیای تجارت بین‌ الملل بنویسید.

سوالات متداول