رئیس انجمن ملی خرما کشورمان در اواخر آذرماه 1402 اعلام کردند که از ابتدای سال جاری تاکنون 270 میلیون دلار خرما به دیگر کشورها صادر شده است. همچنین کشورمان با تولید سالیانه 1.3 میلیون تن خرما سومین تولیدکننده خرما در جهان شناخته می‌شود.
در حال حاضر تولید سالیانه مصر در زمینه خرما 1.8 میلیون تن است و همین موضوع باعث شده تا رتبه اول را در تولید خرما داشته باشد. رتبه‌های سوم تا هفتم کشورهای تولیدکننده خرما را به ترتیب عربستان سعودی، ایران، الجزایر، عراق، پاکستان و سودان کسب کرده‌اند. البته معمولا میزان تولیدات کشورمان با عربستان بسیار به هم نزدیک است اما در برخی موارد سازمان فائو کشور عربستان را به‌عنوان دومین تولیدکننده خرما معرفی می‌کند.
اگر بخواهیم از لحاظ تنوع ارقام خرما کشورهای تولیدکننده را رتبه‌بندی کنیم، کشورمان ایران در جایگاه نخست قرار می‌گیرد. این موضوع امتیاز مثبتی برای کشورمان در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده خرما ایجاد کرده است چرا که می‌تواند انواع گوناگون سلایق را پوشش دهد.
6 استان تولیدکننده خرما در کشور
در میان 12 استان کشور که دارای نخلیات هستند 6 استان بوشهر، کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس و خوزستان بیشترین تولیدکننده خرما در کشور شناخته می‌شوند و بخش اعظمی از خرمانی صادراتی کشورمان در این استان‌ها تولید و صادر می‌شود.
در حال حاضر خرما مضافتی تولید شده در استان کرمان، خرما کبکاب و زاهدی تولیدشده در استان بوشهر و فارس، خرما پیارم تولیدشده در استان هرمزگان و خرما کلیته تولیدشده در استان سیستان و بلوچستان عمده ارقام خرمای تولیدشده در کشورمان هستند.
اگر بخواهیم سرانه مصرف خرما در کشور را بررسی کنیم، باید بگوییم که بر اساس آمارها سرانه مصرف خرما در کشور بیش از 7 کیلوگرم است. البته در برخی از استان‌ها سرانه مصرف کمتر بوده و نزدیک به یک کیلوگرم است و در برخی از دیگر استان‌ها به‌خصوص استان‌های جنوبی کشور سرانه مصرف 30 کیلوگرم است.
در رابطه با افزایش قیمت خرما در سال جاری باید بگوییم که قیمت این محصول به‌طور متوسط در سال جاری افزایشی 10 تا 15 درصدی داشته است. این افزایش قیمت بسیار کمتر از نرخ تورم است و این موضوع باعث دلسرد شدن تولیدکنندگان خرما و کاهش تمایل آن‌ها به صادرات خرما شده است.
افزایش ارزش صادراتی خرما در سال جاری
اگر بخواهیم میزان تولید خرما در سال پیش رو را با سال گذشته مقایسه کنیم باید بگوییم که امسال باتوجه‌به شرایط آب‌و‌هوایی کشورمان همچنین تغییرات اقلیمی تولید خرما در برخی از نقاط کشور کاهش و در برخی از دیگر نقاط افزایش داشته است و به‌صورت کلی نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است.
باتوجه‌به رفع بسیاری از مشکلات موجود در صادرات خرما همچنین کاهش نرخ عوارض و تعرفه‌های گمرکی، ارزش صادراتی خرما در سال جاری 400 میلیون دلار پیش‌بینی شده است. در سال گذشته ارزش صادراتی این محصول 350 میلیون دلار بود.
حتما بخوانید: صادرات خرما به عمان
مشکلات صادرات خرما
صادرات خرما با وجود مزایا و سودآوری بسیار بالایی که برای کشورمان و تولیدکنندگان دارد با مشکلاتی همراه است. برخی از این مشکلات عبارت‌اند:
عدم وجود برندسازی قوی: عدم سرمایه‌گذاری در برندسازی و بازاریابی مناسب، باعث شده تا خرمای ایرانی در بازارهای جهانی به خوبی شناخته نشود و از مزیت‌های رقابتی خود بهره نبرد. بسیاری از صادرکنندگان به صورت فله‌ای و بدون برند خاص اقدام به صادرات خرما می‌کنند که این امر، ارزش افزوده محصول را کاهش می‌دهد.
قیمت تمام شده بالا: بالا بودن هزینه‌های تولید، حمل و نقل و بسته‌بندی، قیمت تمام شده خرمای ایرانی را در مقایسه با رقبای خارجی افزایش داده است. این امر، رقابت‌پذیری خرمای ایرانی در بازارهای جهانی را کاهش می‌دهد.
مشکلات مربوط به بسته‌بندی: عدم استفاده از بسته‌بندی‌های مناسب و باکیفیت، باعث می‌شود تا خرما در حین حمل و نقل آسیب ببیند و کیفیت خود را از دست بدهد. همچنین، بسته‌بندی‌های نامناسب، جذابیت ظاهری محصول را کاهش می‌دهد و در جلب نظر مشتریان تاثیر منفی می‌گذارد.
تحریم‌ها: تحریم‌های اقتصادی، صادرات خرما به برخی از بازارهای هدف را با مشکل مواجه کرده است. این امر، منجر به کاهش تقاضا برای خرمای ایرانی و افت قیمت آن شده است. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره روش‌های دور زدن تحریم‌ها به دست آورید سری به مطلب « روش‌های دور زدن تحریم ها» بزنید.
کمبود منابع آبی بخش کشاورزی: یکی از دیگر مشکلاتی که تولیدکنندگان خرما با آن روبه‌رو می‌شوند کمبود منابع آبی است. متأسفانه کشورمان در سال‌های اخیر با مشکل کم آبی روبه‌رو است و این موضوع چالش‌های بسیار زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. برای رفع این مشکل باید به‌صورت بهینه از منابع آبی استفاده کنیم و افزایش واحد سطح تحت هیچ شرایطی نداشته باشیم.
عدم وجود زیرساخت‌های مناسب: کمبود سردخانه‌ها و انبارهای مناسب برای نگهداری خرما، باعث می‌شود تا محصول به سرعت فاسد شده و کیفیت خود را از دست بدهد. همچنین، عدم وجود زیرساخت‌های حمل و نقل مناسب، صادرات کالا را با مشکل مواجه می‌کند.
