حتما نام بارنامه و بارنامه هوایی را شنیده‌اید. اما بگذارید شما را به دل تاریخ ببریم و از یکی از کهن‌ترین تمدن‌های بشری نام ببریم که برای نخستین بار سندی را طراحی و تنظیم کردند که مشخصات و اطلاعات تمام بار در آن ثبت میشد. رم باستان از جمله سرزمین‌هایی‌ست که به خاطر تجارت دریایی با دیگر مکان‌ها و رونق کشتیرانی در آن دوران، به فکر خلق سندی برای حمل‌ونقل کالاهایشان افتادند.
قرن‌ها گذشت و نسخه‌های قدیمی منسوخ شد، تا اینکه براساس قوانین بین‌المللی بارنامه‌ها به شکل نوینی درآمدند. درواقع به خاطر شیوه‌های حمل‌ونقل متنوع و گوناگون در عصر حاضر، بارنامه‌ها نیز به سه شکل بارنامه هوایی، دریایی و زمینی شکل گرفته‌اند.
پس برای آنکه با مفهوم بارنامه و علی الخصوص بارنامه حمل و نقل هوایی بیشتر آشنا شوید و اطلاعات کافی در این زمینه به دست آورید، با پی اس پی اکسپرس همراه باشید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
بارنامه حمل‌ونقل هوایی چه ویژگی‌هایی دارد؟
اگر شما بخواهید واردات و صادرات کالا داشته باشید، باید یکی از روش‌های حمل‌ونقل را انتخاب کنید. درواقع براساس حجم و وزن بار و مقدار زمان و پولی که می‌خواهید صرف کنید، باید یا کالایتان را به وسیله حمل هوایی ارسال کنید یا حمل دریایی و زمینی. در چنین شرایطی براساس نوع حمل، بارنامه خاص آن نیز صادر می‌شود.
اگر می‌خواهید در این حوزه اطلاعات بیشتری به دست آورید، مقاله آشنایی با انواع بارنامه در حمل‌ونقل بین‌المللی را مطالعه کنید.
درحال حاضر به خاطر پیشرفت صنعت هواپیمایی و رشد شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی، بارنامه هوایی (AWB) از سوی این شرکت‌ها صادر می‌شود تا روند بارگیری و ترخیص کالا از گمرک صورت بگیرد. به همین خاطر اگر فعالیت تجاری دارید و به عنوان یک بازرگان در سطوح بین‌المللی فعالیت می‌کنید، باید با بارنامه هوایی و ویژگی‌های آن آشنا باشید. چراکه این سند به نوعی رسید کالا به شمار می‌آید و اطلاعاتی که در آن درج شده، از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است. بنابراین طرفین قرارداد هنگام تنظیم بارنامه هوایی باید مراقب باشند تا همه چیز قانونی و دقیق ثبت شود و ادعایی خلاف واقعیت در آن درج نگردد.
همچنین این نوع بارنامه را نمی‌توان معامله کرد و زمانیکه ارسال‌کننده کالا و کارگزار این اوراق را امضا می‌کنند، امضای آن‌ها تا زمان تحویل بار در گمرک اعتبار خواهد داشت.
تفاوت بارنامه هوایی و معمولی در چیست؟
بارنامه حمل‌ونقل هوایی یا همان بارنامه هوایی (Air Waybill) دارای 12 نسخه است که سه برگ آن ارزشی تجاری دارد و باقی برگ‌ها در دست شرکت حمل‌ونقل هوایی باقی می‌ماند.
اما هر یک از سه برگ اصلی بارنامه تحویل یکی از طرف‌های معامله داده می‌شود. نسخه اول به شرکت صادرکننده یا حمل‌کننده کالا (For Carrier)، نسخه دوم به گیرنده کالا (For Consignee)، و نسخه سوم در اختیار فرستنده کالا (For Shipper) قرار می‌گیرد. درصورتیکه بارنامه معمولی تنها از سه برگ اصلی تشکیل شده است.
اگر بخواهیم تفاوت میان این دو سند را دقیق‌تر توضیح دهیم، شامل موارد زیر می‌شود:
– بارنامه معمولی یک سند مالکیت است، درصورتیکه بارنامه هوایی چنین ویژگی ندارد و قابل مذاکره نیست.
– بارنامه پس از آنکه کالای تجاری به مقصد فرستاده می‌شود، به عنوان یک سند صادر می‌گردد؛ درصورتیکه مسؤلین شرکت حمل و نقل هوایی پس از تحویل بار تجاری، بارنامه هوایی را صادر می‌کنند.
– بارنامه ممکن است از سوی شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی و یا زمینی صادر شود اما بارنامه هوایی تنها مختص به حمل هوایی است.
بارنامه هوایی چه اطلاعاتی دارد؟
به صورت کلی در بارنامه هوایی اطلاعات مهمی درج می‌شود که برای بارگیری و تخلیه بار و ترخیص کالا از گمرک ضروری‌ست. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
- مشخصات هویتی فرستنده + آدرس و شماره تلفن
- مشخصات کامل گیرنده
- کد فرودگاه مبدا و مقصد
- کد هشت رقمی بارنامه برای ترخیص کالا در گمرک
- کد سه رقمی شرکت هواپیمایی حمل‌کننده
- نام شرکت حمل‌ونقل
- حجم، وزن، اندازه، تعداد، نوع بسته‌بندی و مشخصات اصلی کالا
- مبلع باربری و شرایط پرداخت آن
- شیوه حمل بار و نحوه ارسال و تحویل آن
- دستورالعمل خاص و توضیحات کالا
- زمان رسیدن پرواز و تحویل کالا
بارنامه هوایی چرا اهمیت دارد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، اگر تجار بخواهند کالاهای خود را از طریق حمل هوایی به دیگر کشورها ارسال کنند، باید حتما بارنامه هوایی را تهیه کنند. تفاوتی هم ندارد که بار شما سنگین یا سبک وزن باشد و یا براساس ویژگی‌های کالا فریت بار لازم باشد یا کارگو (Cargo). تنها باید توجه کرد که اطلاعات آن بدون هیچگونه خطایی ثبت شود. با این حال اگر بخواهیم اهمیت این اوراق را در تجارت بین‌المللی توضیح بدهیم، می‌توان به موارد زیر توجه کرد:
– بارنامه هوایی را می‌توان قرارداد و رسیدی دانست که هنگام تحویل بار به شرکت‌ها ارائه می‌شود و بدون آن نمی‌توان این کار را کرد. به‌علاوه فرستنده بار می‌تواند تا قبل از رسیدن به مقصد مانع تحویل محموله شود.
– تمامی هزینه‌ها از کرایه حمل‌ونقل تا زمان پرداخت آن در بارنامه هوایی ثبت شده است و همچنین مشخص می‌کند که هزینه‌ها یا باید در مبدا پرداخت شوند یا مقصد.
– اگر فرستنده بار بخواهد کالا بیمه شود، در این صورت بارنامه هوایی به منزله سند بیمه حمل بار به حساب می‌آید.
– تمامی جزئیات حمل بار در آن ذکر شده است که مانع از ایجاد اختلاف میان طرفین قرارداد می‌شود.
– اگر در جریان حمل و جابه‌جایی کالا، آسیب و صدمه‌ای به بار وارد شود، به خاطر وجود بارنامه هوایی شرکت حمل‌ونقل موظف است تا خسارت آن را به صاحب محموله بدهد. در چنین شرایطی بارنامه سندی بسیار مهم است که در دعوی قضایی می‌تواند استفاده شود.
– هر بارنامه هوایی یک شماره مخصوص (کد رهگیری) به خود دارد. برای همین صاحب بار می‌تواند با رجوع به سامانه پیگیری بارنامه، پیگیری بارنامه هوایی خود را داشته باشد. در این صورت وی از وضعیت محموله خود باخبر می‌شود و از موقعیت مکانی و زمان تحویل آن اطلاع پیدا می‌کند.
نقش بارنامه هوایی در ترخیص کالا
شما به عنوان یک بازرگان و تاجر اگر به واردات و صادرات مشغول باشید، همواره مرحله تشریفات گمرکی و ترخیص کالا از گمرک پیش رویتان است. شناخت و تسلط بر ابعاد گوناگون آن و داشتن نیروهایی کاربلد می‌تواند این روند را سرعت ببخشد و بدون هیچگونه ضررمالی انجام شود.
این فرآیند نیازمند مدارک و اسناد معتبری‌ست که براساس قانون کشور باید تهیه شود و به اداره گمرک و سایر سازمان‌های مربوطه تحویل داده شوند. بارنامه هوایی نیز یکی از اوراق مهمی‌ست که باید خریدار آن را هنگام ترخیص داشته باشد. درواقع پیش از آن باید فروشنده بارنامه را به خریدار تحویل دهد تا بدون هیچ مشکلی کار پیش برود.
ذکر این نکته ضروری‌ست که انتخاب یک شرکت حمل‌ونقل حرفه‌ای که در حوزه پست سریع بین‌المللی و حمل هوایی فعالیت می‌کند، بسیار ضروری و حائز اهمیت است. به همین خاطر اگر می‌خواهید با خیالی راحت و باسرعت و امنیت بالا تجارت کنید، شرکت پی اس پی اکسپرس می‌تواند یک روزه کالای شما را از گمرک امام خمینی ترخیص کند.
چگونگی جابه‌جایی بارنامه میان فروشنده و خریدار
مقررات و دستورالعمل‌هایی در تجارت بین‌الملل وجود دارد که درباره بارنامه هوایی نیز صدق می‌کند. وقتی کالایی خرید و فروش می‌شود، برای حمل آن باید بارنامه دست فردی باشد که مسئول حمل کالا است. در چنین شرایطی سه حالت رخ می‌دهد که شامل موارد زیر است:
– اگر فروشنده کالا مسئولیت حمل‌ونقل بار را برعهده گرفته باشد، وی باید بارنامه را برای خریدار ارسال کند.
– اگر خریدار مسئول جابه‌جایی کالا باشد، ارسال بارنامه برعهده خودش و شرکت حمل‌ونقل است.
– هنگامی‌که فروشنده وظیفه دارد کالا را در محل تعیین شده به مشتری تحویل بدهد، وی باید بارنامه را به کشور مقصد بفرستد تا فردی که نماینده فروش است، آن را تحویل بگیرد و به گیرنده ارجاع دهد.
– تنها یک استثنا در این شرایط وجود دارد و آن هم زمانی‌ست که توافق شده باشد هزینه کالا به صورت برات یا اعتبارات پرداخت شود. در این صورت بارنامه باید تحویل بانک‌های عامل شود تا این سند را به خریدار واگذار کنند.
بارنامه هوایی الکترونیکی
در جهانی زندگی می‌کنیم که به سرعت در حال تغییر است و تکنولوژی حرف اول و آخر را می‌زند. به همین خاطر به علت رشد اینترنت و رشد چشمگیر آن در زندگی انسان‌ها، فعالان حوزه تجارت بین‌الملل به این فکر افتادند که برای کمتر استفاده شدن کاغذ، راحت ذخیره شدن اطلاعات و اسناد و کنترل دقیق‌تر بر روی محموله‌های صادراتی و وارداتی، بارنامه هوایی الکترونیکی (e-AWB) را ایجاد کنند.
این نوع بارنامه برای اولین بار در سال 2010 رونمایی و معرفی شد و پس از 9 سال به صورت رسمی مورد استفاده تمامی شرکت‌ها قرار گرفت. هرچند هنوز هم بارنامه هوایی کاغذی وجود دارد و از اعتبار آن کاسته نشده است.
سخن پایانی
آیا تابه‌حال تجربه واردات و صادرات داشته‌اید؟ اگر قصد دارید تا کالایتان به صورت هوایی به ایران و سایر کشورها ارسال شود، باید با یک شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی قرارداد ببندید تا بار شما را در سریع‌ترین زمان ممکن به مقصد برساند. در این بین برطبق مقاله‌ای که پیش‌تر مطالعه کردید، بارنامه هوایی داخلی و یا بارنامه هوایی خارجی نیز صادر می‌شود و اطلاعات محموله‌تان در آن درج می‌گردد. با این حال اگر با یک شرکت مجرب و قابل اعتماد کار نکنید، قطعا در روند ترخیص کالا از گمرک و اخذ مجوزهای مربوطه به مشکل خواهید خورد.
به همین خاطر می‌توانید به پی اس پی اکسپرس (pspexpress) اعتماد کنید؛ چراکه این شرکت در حوزه پست سریع بین‌المللی فعالیت می‌کند و شعب گوناگونی در کشورهای چین، ترکیه، امارات، سوریه دارد. پس با کارشناسان ما در ارتباط باشید تا از تمامی شرایط و مقررات باخبر شوید. به‌علاوه اگر پرسشی در خصوص مقاله بارنامه هوایی چیست دارید، حتما برای ما کامنت بگذارید و از تجربیات ارزشمند خود بگویید.
