شاید بارها نام ارز نیمایی برای واردات را شنیده باشید، اما دقیقاً می‌دانید نحوه خرید دلار نیمایی چیست و ارز واردات را باید چگونه تامین کرد؟ به صورت کلی چندین روش برای تامین ارز واردات کالا وجود دارد که ارز نیمایی یکی از رایج‌ترین روش‌ها است.
هرچند که این روش کمی زمان‌بر است و تامین ارز از سوی بانک مرکزی انجام می‌شود اما بسیاری از کالاهای صنعتی، تولیدی و مهم می‌توانند از آن استفاده کنند. البته در این بین براساس سهمیه‌بندی که دولت آن را تعیین کرده، کالاهای تولیدی معمولا زودتر ارز را دریافت می‌کنند.
باتوجه به این توضیحات در ادامه این مقاله مراحل دریافت ارز نیمایی از سامانه نیما را برایتان توضیح می‌دهیم و قوانین و جزئیات این موضوع را بررسی می‌کنیم.
آنچه در این مطلب می خوانید:
ارز نیمایی چیست؟
نیمایی مخفف «نظام یکپارچه معاملات ارزی» است. این سامانه در سال 1397 و در پی اعمال تحریم‌های جدید و افزایش شدید نرخ ارز در کشور راه‌اندازی شد. هدف از ایجاد سامانه نیما کنترل بازار ارز، جلوگیری از خروج بی‌رویه ارز از کشور و تسهیل در انجام معاملات ارزی برای فعالان اقتصادی بود.
در سال‌های گذشته نیز نوسانات شدید نرخ ارز و کمبود ارز در بازار مشکلات زیادی را برای واردکنندگان و تولیدکنندگان ایجاد کرده بود. با راه‌اندازی سامانه نیما، دولت تلاش کرد تا با ایجاد یک بازار متشکل و شفاف به ثبات نسبی در بازار ارز دست پیدا کند.
تفاوت ارز نیمایی با ارز دولتی چیست؟
ارز دولتی معمولاً برای کالاهای اساسی و ضروری مانند دارو و مواد غذایی استفاده می‌شود و نرخ آن به صورت دستوری توسط دولت تعیین می‌شود. اما ارز نیمایی برای واردات و کالاهای غیر ضروری استفاده می‌شود و نرخ آن بر اساس عرضه و تقاضا در سامانه نیما تعیین می‌شود.
|
ویژگی‌ها |
ارز دولتی | ارز نیمایی | ارز آزاد |
|
نرخ |
دستوری |
سیاست‌گذاری دولتی |
قیمت‌گذاری براساس عرضه و تقاضا |
|
کاربرد |
کالاهای اساسی | کالاهای غیراساسی و غیرلوکس |
تامین ارز برای نیازهای عمومی و شخصی |
|
هدف |
کنترل تورم، حمایت از تولید | شفافیت، کنترل بازار |
کاهش دخالت دولت در اقتصاد، کاهش رانت |
|
مزایا |
کنترل تورم، تامین کالاهای اساسی | شفافیت، کاهش فساد |
شفافیت، انعطاف‌پذیری |
|
معایب |
رانت و بازار سیاه | نوسانات بیشتر قیمت کالا وارداتی |
نوسانات شدید، افزایش تورم |
| دسترسی | سامانه نیما و بانکهای عامل | محدود به افراد و بخش‌های خاص |
صرافی‌ها و بازار آزاد |
گرفتن ارز نیمایی برای واردات چگونه است؟
واردکننده‌ای که می‌خواهد کالایی را وارد کشور کند، باید از طریق ورود به سامانه نیما ارز مورد نیاز خود را تهیه کند. این فرایند شامل ثبت درخواست، تامین وثیقه، خرید ارز از صرافی‌ها، پرداخت وجه و در نهایت ترخیص کالا از گمرک است. تمام این مراحل به صورت شفاف و تحت نظارت بانک مرکزی انجام می‌شود تا از سوء استفاده‌ها جلوگیری شود.
فقط در نظر داشته باشید که در طی فرایند دریافت ارز نیمایی برای واردات باید اطلاعاتی نظیر: مبلغ واردات (به صورت دقیق و به تفکیک ارز و ریال)، کشور مقصد، بانک مقصد، شماره حساب یا IBAN، مهلت پرداخت وجه را بدانید و آن را در سامانه ثبت کنید. همچنین مدارک لازم برای دریافت ارز نیمایی شامل: کارت بازرگانی، پروانه کسب، آگهی تاسیس و اساسنامه شرکت، کارت ملی اعضای هیئت مدیره، کد اقتصادی و فرم مبارزه با پولشویی و … می‌شود.
مراحل تخصیص ارز نیمایی برای واردات به طور خلاصه به این شرح است:
- ثبت سفارش واردات: نوع کالا، مقدار آن و کشور مبدا در سامانه جامع تجارت مشخص می‌شود.
- ثبت اطلاعات: در این مرحله، اطلاعات مربوط به سفارش وارداتی مانند نوع کالا، مقدار، کشور مبدا و ارز مورد نیاز را به دقت ثبت کنید.
- انتخاب گروه کالایی: با توجه به نوع کالای موردنظر، درخواست خود را در گروه صنعتی، معدنی، تجاری، بهداشت یا کشاورزی ثبت نمایید.
- ثبت درخواست در بانک: پس از ثبت سفارش، واردکننده به بانک عامل یا صرافی مجاز مراجعه می‌کند و درخواست تامین ارز می‌کند.
- تایید بانک مرکزی: درخواست شما پس از بررسی‌ها به بانک مرکزی ارسال می‌شود و در صورت تایید، ارز مورد نیاز تخصیص می‌یابد.
- تامین وثیقه: برای اطمینان از بازگشت ارز به اقتصاد، واردکننده باید وثیقه‌ای معتبر (مانند ملک، سهام یا ضمانتنامه بانکی) به بانک ارائه دهد.
- ثبت درخواست خرید ارز: درخواست خرید ارز در سامانه نیما ثبت می‌شود تا صرافی‌ها بتوانند پیشنهادهای خود را ارائه دهند.
- انتخاب پیشنهاد فروش: واردکننده از بین پیشنهادهای فروش ارز که توسط صرافی‌ها ارائه شده است، یکی را انتخاب می‌کند.
- واریز وجه ریالی: واردکننده، معادل ریالی ارز خریداری شده را به حساب صرافی واریز می‌کند.
- واریز ارز به فروشنده خارجی: صرافی، ارز خریداری شده را به حساب فروشنده خارجی واریز می‌کند.
- ثبت پرداخت: بانک عامل، پرداخت ارز را ثبت می‌کند.
- ارائه اسناد حمل: واردکننده، اسناد حمل کالا (مانند بارنامه) را به بانک ارائه می‌دهد.
- ثبت اسناد حمل: بانک، اسناد حمل را در سیستم خود ثبت می‌کند.
- ثبت مدارک تامین ارز: تمام مدارک مربوط به تامین ارز در سیستم بانک ثبت می‌شود.
- ترخیص کالا: با تکمیل مراحل فوق، واردکننده می‌تواند اقدام به ترخیص کالا از گمرک کند.
- رفع تعهدات ارزی: پس از ترخیص کالا، واردکننده باید تعهدات ارزی خود را برطرف کند و وثیقه خود را پس بگیرد.
با ارز نیمایی چه کالاهایی را می‌توان وارد کرد؟
همانطور که گفته شد سامانه نیما به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین ارز در ایران، به شرکت‌ها و بازرگانان این امکان را می‌دهد تا ارز مورد نیاز خود برای واردات کالا را تهیه کنند. اما چه کالاهایی مشمول ارز نیمایی برای واردات می‌شوند؟
تقریباً تمام کالاهای مصرفی به جز کالاهای لوکس و غیرضروری و کالاهای اساسی (که ارز دولتی دریافت می‌کنند) می‌توانند شامل ارز نیمایی شوند. با این حال، لیست دقیق این کالاها به طور مرتب به‌روزرسانی می‌شود و بهتر است قبل از هر اقدامی، لیست رسمی کالاهای مشمول را از مراجع ذی‌ربط مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت استعلام بگیرید.
گروه‌های اصلی کالاهای مشمول ارز نیمایی برای واردات عبارتند از:
- کالاهای اساسی با ارز حاصل از فروش نفت: شامل کالاهایی مانند گندم، برنج، روغن و… می‌شود.
- مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای: مواد اولیه مورد نیاز صنایع مختلف مانند پتروشیمی، صنایع فلزی، قطعات و تجهیزات صنعتی، صنایع غذایی و دارویی.
- کالاهای مصرفی: شامل طیف گسترده‌ای از کالاها از جمله لوازم الکترونیکی، خودرو، لوازم خانگی، پوشاک، کالاهای ورزشی.
ارز نیمایی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
بانکهای و صرافی‌های مجاز با نقش واسطه، واردکنندگان (متقاضیان ارز) و صادرکنندگان (عرضه کننده ارز) که مجوزهای لازم همچون کارت بازرگانی را داشته باشند، می‌توانند از سامانه نیما استفاده کنند. همچنین سیاست گذار ناظر که معمولا همان بانک مرکزی است نیز می‌تواند وارد این سامانه شود.
نرخ ارز نیمایی برای واردات چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت ارز نیمایی برای واردات بر اساس عرضه و تقاضا در سامانه نیما تعیین می‌شود و نرخ ارز نیمایی مانند سایر ارزها، ممکن است نوساناتی داشته باشد. همچنین کنترل نرخ ارز نیمایی بر عهده بانک مرکزی و با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌گیرد.
کلام پایانی
استفاده از ارز نیمایی برای واردات کالاها، نیازمند آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه همچون رفع تعهد ارزی واردات و همچنین مشاوره با کارشناسان بازرگانی و بانکی است. باتوجه به آنکه روش‌های تامین ارز متنوع است و از طرق مختلف مانند: ارز نیمایی، ارز از محل صادرات خود یا ارز از محل صادرات دیگران صورت می‌گیرد، واردکنندگان باید حتما بدانند که جزء کدام دسته هستند. برای دانستن این موضوع نیز تجار می‌توانند از طریق سامانه مقررات تجاری و کد تعرفه گمرکی کالای خود متوجه این موضوع شوند.
گفتنی‌ست، شرکت پست بین المللی پی اس پی در حوزه صادرات و واردات کالا، حمل و نقل بین المللی و ترخیص کالا از گمرک فعالیت می‌کند و در کشورهای امارات، چین، ترکیه و سوریه دفتر نمایندگی دارد و می‌تواند صفر تا صد واردات و حمل و ترخیص انواع بارهای تجاری و بسته‌های پستی را انجام دهد. کافیست با شماره 02142281 تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا می‌توان از ارز نیمایی برای همه کالاها استفاده کرد؟
خیر، ارز نیمایی عمدتاً برای تامین کالاهای ضروری و غیرلوکس استفاده می‌شود.
نحوه خرید ارز نیمایی با کارت ملی چگونه است؟
تنها با کارت ملی نمی‌توان ارز نیمایی خرید و باید کارت بازرگانی و صادرات کالا داشته باشید. با کارت ملی می‌توانید برای خرید سهمیه دلار اقدام کنید که با دلار نیمایی متفاوت است.
مزایای استفاده از سامانه نیما برای واردکنندگان چیست؟
با استفاده از سامانه نیما، واردکنندگان می‌توانند به صورت قانونی و با قیمت مناسب به ارز مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
اختلاف ارز نیمایی و ارز آزاد چقدر است؟
قیمت ارز نیمایی از دلار دولتی بالاتر و از ارز آزاد پایین‌تر است. با این وجود قیمت این ارز ثابت نیست و با توجه به نوسانات بازار تغییر می‌کند، بنابراین باید ببینید در روزی که قرار است خرید و فروش کنید و در سامانه نیما چه قیمت‌هایی پیشنهاد می‌شود.
ارز نیمایی برای واردات گوشی اختصاص می‌یابد؟
بله. بخشی از ارز اختصاص یافته برای واردات موبایل از ارز نیمایی است و واردکنندگان می‌توانند از آن استفاده کنند.
ارز نیمایی برای واردات پارچه وجود دارد؟
بر اساس مصوبات جدید وزارت صمت برای واردات 311 کد تعرفه (مربوط به پارچه) ارز نیمایی فقط به تولیدکنندگان تخصیص می‌یابد و واحدهای بازرگانی باید از سایر رویه‌های تامین ارز استفاده کنند.
