صفر تا صد صادرات پسته و سود حاصل از آن

صادرات پسته در ایران سال‌هاست که درآمدزایی بسیاری هم برای کشور و هم تاجران و صادرکنندگان داشته است. صنعت پسته باوجود تمامی فراز و نشیب‌های خود همواره بازار خارجی را در دست داشته و کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا نیز خواهان این محصولات بوده‌اند.

هرچند که کیفیت پسته ایران زبانزد در دنیاست اما برای آنکه بتوان در بازارهای بین‌المللی همچنان حضوری فعال داشت و سود فراوانی به دست آورد، باید با مراحل صادرات این خشکبار و قوانین و موانع موجود در این حوزه آشنا شد. پس اگر قصد این کار را دارید، تا انتها مطلب حاضر را دنبال کنید تا اطلاعاتی جامع درباره تولید و فروش پسته به دست آورید.

درمورد صادرات پسته و تعرفه آن چقدر می دانیم؟

اگر قصد صادرات پسته را به سایر کشورها دارید، باید اول همه کیفیت و درجه یک بودن محصول خود را در اولویت قرار دهید. محصولاتی که بتوانند در بازارهای خارجی مشتری پیدا کنند و به طور مداوم از شما خرید نمایند. پس شرط اول پسته صادراتی نگهداری و بذر اعلای آن است و در این زمینه باید بسیار تحقیق کنید و از افراد باتجربه مشورت بگیرید.

از سوی دیگر، داشتن شبکه ارتباطی گسترده در میان تجار صنعت پسته و کشاورزان می‌تواند شما را به بهترین زمین و کشاورز و محصول برساند.

درنهایت آنکه صادرات پسته منجر به ارزآوری برای کشورمان ایران می‌شود، اشتغال‌زایی می‌کند و بسیاری از بخش‌های دیگر همچون حمل‌ونقل، تبلیغات و فروش و … را درگیر کار می‌نماید، برندهای ایرانی را به سایر ملل و دولت‌ها معرفی می‌کند و نمادی از قدرت ایران در حوزه کشاورزی و صنعتی می‌شود و درنهایت به خاطر آنکه در حوزه صادرات کالاهای غیرنفتی قرار می‌گیرد، می‌تواند تعادلی در اقتصاد کلان کشور به وجود آورد.

تنها فراموش نکنید که پسته در داخل ایران نیز طرفداران خاص خود را دارد و تقاضا برای آن زیاد است و باید کیفیت و حجم تولیدی این میوه را نیز برای مصارف داخلی درنظرگرفت.

حال در ادامه به جدول زیر توجه کنید تا با کد تعرفه گمرکی انواع پسته آشنا شوید.

میزان صادرات پسته ایران

حجم صادرات پسته هرساله متفاوت است و کم و زیادشدن آن به عوامل گوناگونی بستگی دارد. به‌هرصورت براساس آخرین آماری که گمرک ایران در بازه زمانی 6 ماهه اول سال 1402 منتشر کرده است، صادرات این خشکبار نسبت به مدت مشابه سال قبل، از نظر میزان وزنی هفت درصد افزایش داشته و به طور کلی 137 میلیون دلار درآمد داشته است.

براساس همین گزارش: 11 درصد از ارزش کل صادرات محصولات کشاورزی و 57 صدم درصد ارزش کل صادرات غیر نفتی در 6 ماهه سال جاری به صادرات پسته اختصاص داشت.

همچنین در این گزارش مشخص شده است که در مجموع ۵۷.۷ درصد از ارزش کل صادرات پسته به این کشورها صادر شده است:

• کشورهای فدراسیون روسیه با ۲۸ میلیون دلار
• آلمان با ۱۳.۱ میلیون دلار
• امارات متحده عربی با ۱۳ میلیون دلار
• هند با ۱۲.۸ میلیون دلار
• قرقیزستان با ۱۲.۵ میلیون دلار

از دیگر گزارش‌هایی که درباره صنعت پسته و صادرات آن منتشر شده است، می‌توان به فروردین ماه 1402 اشاره کرد که در آن مشخص شد میزان صادرات پسته در یازده ماهه سال 1401 نسبت به مدت مشابه در سال 1399، 61 درصد افت داشته است.

این آمار نشان از آن دارد که در چند سال اخیر میزان صادرات این میوه رو به افول بوده و به تدریج کشور ایالات متحده در عرصه جهانی از ما پیشی گرفته است. باوجود آنکه تنوع و کیفیت پسته ایرانی همواره در جایگاه اول قرار داشته است.

مراحل صادرات پسته

صادرات کالا قوانین، مراحل و شرایط مخصوص به خود را دارد و برای آنکه بتوانید صادرکننده‌ای موفق باشید، بهتر است در ابتدا تحقیقات بازار انجام دهید. یعنی بدانید که نیاز و تقاضای مشتری دقیقا در چه حوزه‌ای است، چه مناطق و سرزمین‌هایی به محصولی همچون پسته علاقه‌مندند و می‌توان فارغ از محدودیت‌های سیاسی و تجاری در سطوح بین‌المللی درآمد ارزی به دست آورد.

از سوی دیگر، شما باید فهرستی از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه را داشته باشید و بدانید که هرکدام خواهان چه نوع پسته‌ای و با چه کیفیتی هستند. ممکن است یک کشور نه چندن ثروتمند نتواند و نخواهد که پسته‌ای اعلا از شما خریداری کند؛ پس حتما به این نکات توجه کنید.

حال در ادامه به طور خلاصه به معرفی مراحل صادرات پسته می‌پردازیم. هرچند که توصیه می‌کنیم برای فهم بیشتر این موضوع به مقاله صادرات کالا سری بزنید.

1. تامین پسته مرغوب

اگر خود شما زمین پسته دارید و کلیه مراحل کاشت و برداشت برعهده خودتان است، دیگر نیازی ندارید که به دنبال تامین‌کننده بگردید. اما اگر شما بازرگانی هستید که تصمیم به همکاری با کشاورزان این حوزه گرفته‌اید، باید بهترین محصول را برای صادرات پسته پیدا کنید.

همانطور که می‌دانید پسته‌ها انواع مختلفی دارند و باید باتوجه به مقصد صادراتی خود بدانید که کدام مدل پسته برایتان مناسب است. مثلا باید به دنبال صادرات پسته خندان کرمان یا صادرات پسته اکبری و یا پسته‌های کله قوچی، احمد آقایی، بادامی، فندقی یا اوحدی.

تازه پس از یافتن محصول موردنظر باید از این موضوع اطمینان حاصل کنید که همواره این زمین می‌تواند میزان حجم پسته صادراتی را تولید و تامین کند و در میانه راه تجارت شما را دچار مشکلات گوناگون نمی‌کند.

2. بسته‌بندی و برندینگ محصول

کالاهای صادراتی بدون جذابیت ظاهری معنایی ندارد. شما به عنوان یک تاجر باید بتوانید یک بسته‌بندی مناسب، کاربردی و البته زیبا را برای مشتریان خود تهیه کنید. این نکته را درنظر بگیرید که کالا تا زمان رسیدن به مقصد نهایی، مسافت زیادی را طی می‌کند و باید بسته‌بندی به گونه‌ای باشد که آن را سالم و بدون مشکل نگه دارد.

همچنین بر روی بسته‌بندی کالا باید همه اطلاعات اصلی محصول همچون نوع پسته، شرکت تولیدکننده و صادرکننده، شرکت واردکننده، مشخصات و تاریخ تولید و انقضای آن درج شود تا همه چیز قانونی و مشخص طی گردد.

3. دریافت کارت بازرگانی

برای آنکه بتوانید به صادرات و واردات بپردازید، باید حتما کارت بازرگانی خود را تهیه کنید. این مدرک مانند شناسنامه برای تاجرانی است که می‌خواهند در سطح بین‌المللی کار کنند. برای دریافت آن نیز می‌توانید به صورت آنلاین نیز اقدام کنید.

4. کسب مجوزهای صادرات

به خاطر آنکه پسته یک محصول خوراکی است، باید استانداردهای لازم را داشته باشد تا از نظر بهداشتی هیچ مشکلی برای مصرف‌کنندگان خود به وجود نیاورد. پس صادرکنندگان باید نمونه محصول را به آزمایشگاه‌های مربوطه ببرند تا پس از آزمایش مجوزها (مانند مجوز بهداشت) و تاییدیه‌های لازم گرفته شود.

5. یافتن مشتری و دریافت پروفرما

همکاری با مشتری خارجی بسیار امری مهم و حساس است. اگر بتوانید یک خریدار مطمئن و حرفه‌ای پیدا کنید، می‌توانید قرارداد تجاری خوبی نیز با وی ببندید. البته پیدا کردن مشتری خارجی نیز روش‌های گوناگونی دارد و می‌تواند هم به صورت حضوری (مثلا در نمایشگاه‌های بین‌المللی) و هم به صورت آنلاین (وبسایت‌های تجاری) انجام پذیرد.

درهرصورت پس عقد قرارداد حتما پروفرما یا همان پیش فاکتور را دریافت کنید. سندی بسیار مهم که حاوی کلیه اطلاعات محصول است و در طی فرآیند صادرات به آن نیاز پیدا می‌کنید.

6. حمل‌ونقل بین‌المللی

یکی از بخش‌های اساسی صادرات کالا حمل بار به سه روش هوایی، دریایی و زمینی است. شما می‌توانید با مشورت با کارشناسان شرکت حمل‌ونقل از شرایط انتقال بار باخبر شوید و مدارک مربوطه را به آن‌ها ارائه دهید.

به صورت کلی مسافت میان مبدا و مقصد، ماهیت محصول و مقدار هزینه‌ای که می‌خواهید برای انتقال بار انجام دهید، بر روی شیوه جابه‌جایی آن موثر است. درمورد پسته نیز باید استانداردهای لازم برای این محصول رعایت شود تا در میانه راه خراب نگردد.

7. تشریفات گمرکی و ترخیص کالا

در مرحله آخر وقتی بار به مقصد برسد، وارد گمرک آن کشور می‌شود و ترخیص‌کاران و کارشناسان گمرک کیفیت و صحت کالا را بررسی می‌کنند و تمامی مدارک چک می‌کنند و درنهایت محموله ترخیص می‌شود و به دست صاحبان خود می‌رسد.

حتما بخوانید: صادرات پسته و خشکبار به قزاقستان

بزرگترین شرکت های صادرات پسته

به خاطر رونق خرید و فروش پسته در ایران، بسیاری از کشاورزان و تاجرانی که شرایط آن را داشته باشند حتما وارد صنعت پسته می‌شوند. برای آنکه با برترین‌های این حوزه آشنا شوید، در ادامه لیستی از شرکت‌های صادرات پسته را براساس منطقه فعالیت‌شان به شما معرفی می‌کنیم:

• شرکت پسته افتخاری
• شرکت پسته بهمن
• شرکت پسته بامداد
• شرکت پسته قائم
• شرکت پسته اردبیل
• شرکت پسته فجر اصفهان
• شرکت خانه پسته خراسان
• شرکت پسته سمنان
• شرکت پسته خندان کرمان

سود صادرات پسته

بدون آنکه محاسبه دقیقی انجام داد، می‌توان این ادعا را کرد که سود فروش پسته در کشورهای خارجی بسیار بالاست و معمولا پسته جزء پرسودترین کالاهای غیرنفتی صادراتی به شمار می‌آید. اما به هرصورت صادرات خشکبار نیز مانند هر کسب‌وکاری سختی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد. مخصوصا که در حوزه کشاورزی مشکلات کمبود آب و بیماری‌های گوناگون ممکن است به سراغ زمین‌داران بیاید.

همچنین اگر قوانین بازار جهانی را نشناسید، قوانین داخلی را نشناسید و یک برنامه‌ریزی دقیق درباره هزینه‌هایتان نداشته باشید، قطعا خسارات زیادی را متحمل خواهید شد.

البته در بحث صادرات پسته باید به این نکته توجه کنید که کیفیت کالای صادراتی نیز اهمیت فراوانی دارد. قاعدتا هرچه‌قدر کیفیت بالاتر باشد، خریداران بهتری برایش پیدا می‌شود و کشورهای ثروتمندتر به سراغ آن می‌آیند. مثلا کشورهایی همچون ایتالیا، آلمان، اردن، امارات و لبنان از جمله مشتریانی هستند که پسته درجه اعلا را می‌خرند.

پس نمی‌توان عددی قطعی و مشخص برای تشخیص سود این کار درنظرگرفت اما می‌توان براساس کیفیت بار، وزن محموله و ویژگی‌های خریدار مقدار سود را تعیین کرد.

مدارک لازم برای صادرات پسته

همانطور که پیش‌تر در مقاله ذکر شد، پسته به خاطر آنکه مواد خوراکی به حساب می‌آید، باید استانداردهای خاص خود را دریافت کند و گواهی سلامت و بهداشت را نیز داشته باشد.

یعنی به غیر مدارک اصلی در بحث صادرات که شامل بارنامه، مجوز صادرات، اظهارنامه، پکینگ لیست، کارت بازرگانی و … می‌شود، باید پسته را به آزمایشگاه‌های مخصوص فرستاد تا میزان آفلاتوکسین ( یک نوع سم قارچی طبیعی) آن سنجیده شود تا بتوانید در کشورهای اتحادیه اروپا به تجارت بپردازید؛ مخصوصا آلمان در این زمینه بسیار حساس است.

به صورت کلی می‌توان گفت این گواهی‌ها و اسناد برای فروش پسته صادراتی بسیار مهم و ضروری است:

• گواهی اصالت کالا: صدور آن از سوی تعاونی‌های کشاورزی
• گواهی صادرات: صدور از آن سوی مراجع صادرات
• فاکتور فروش: اطلاعات فروش کالا و شرایط پرداخت
• مجوزهای بهداشتی: صدور آن از سوی سازمان‌های مربوطه مانند سازمان بهداشت
• گواهی نوع بسته‌بندی: تاییدیه سلامت و نوع آن از سوی مراجع مربوطه
• اسناد حمل و نقل: درباره شرایط حمل بار
• گواهی منشاء کالا: مشخص شدن پسته که برای کدام منقطه از ایران است
• اسناد مالی: شامل اظهارنامه‌های مالی و فاکتورهای بانکی

بهترین کشور برای صادرات پسته

پسته ایرانی به خاطر تنوع و کیفیت بالای خود هم در خاورمیانه و آسیا طرفدار دارد و هم در کشورهای اروپایی. برای مثال بعضی کشورها خواهان مغز پسته، پوست پسته و یا پسته اکبری یا فندقی هستند و بعضی دیگر پسته کله‌قوچی، بادامی و احمدآقایی را می‌خواهند. درواقع شناخت نیاز و تقاضای بازار هر یک از شهرها و کشورها می‌تواند صادرکنندگان را بسیار جلو بیندازد و سود خوبی را برایشان به ارمغان بیاورد.

حال در ادامه به معرفی مقاصد صادراتی پسته ایران می‌پردازیم که بیشترین میزان خرید را از ما دارند و مشتریان دائم تجار ایرانی محسوب می‌شوند:

صادرات پسته ایران به کشورهای عربی

امارات متحده عربی از جمله کشورهای ثروتمندی است که هم خواهان بهترین پسته ایرانی است و هم به خاطر نزدیکی دو کشور تجارت پسته راحت‌تر انجام می‌شود. به همین خاطر معمولا سود خوبی در این بخش وجود دارد. مثلا براساس آمار 6 ماهه اول سال 1402، امارات متحده عربی ۱۳ میلیون دلار بابت تجارت پسته پرداخت کرده است. البته سایر کشورهای عربی نیز خریدار پسته درجه یک هستند و پول خوبی نیز برای آن می‌دهند.

صادرات پسته ایران به آلمان

پسته از جمله بهترین کالاهای صادراتی به آلمان است. آلمان با ۱۳.۱ میلیون دلار خرید پسته از ایران در سال 1402 از مقاصد اصلی صادراتی به شمار می‌رود.  فقط تجار باید توجه کنند که آلمان در میان سایر کشورهای اروپایی بر روی گواهی بهداشت آفلاتوکسین بسیار حساسیت دارد و باید قوانین این کشور به درستی رعایت گردد. همچنین معمولا آلمانی‌ها پسته را به صورت عمده و فله می‌خرند و خواهان چنین محصولی هستند.

صادرات پسته ایران به روسیه

کشور روسیه نیز در شش ماهه اول سال 1402، 28 میلیون دلار پسته از ایران خریداری کرده است و از مهم‌ترین شرکای تجاری‌مان به‌حساب می‌آید.

همچنین روسیه نیز مانند سایر کشورهای اروپایی قوانین سختگیرانه‌ای برای خرید پسته دارد و باید محصولات از کیفیت خوبی برخوردار باشند. درحال حاضر در سال 1402 بیشترین حجم صادراتی پسته از استان فارس بوده است.

صادرات پسته ایران به اروپا

در نیمه نخست سال 2023، صادرات پسته ایران به اروپا 48 میلیون یورو بوده است و آلمان و اسپانیا مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشتریان ما بوده‌اند. براساس همین آمار اسپانیا 7 میلیون یورو و آلمان 32 میلیون یورو پسته خریداری کرده‌اند.

هرچند این آمار نشان از رونق صادرات پسته به اروپاست اما در مدت مشابه سال گذشته، میزان صادرات 31 درصد کاهش یافته است.

صادرات پسته ایران به تاجیکستان

پسته با پوست تازه و خشک یکی از مهم ترین کالاهای صادراتی به تاجیکستان در هفت ماهه سال 1402 بوده است و این آمار نشان از آن دارد که بازار تاجیکستان فرصت مناسبی برای تجار ایرانی است و تقاضا و نیاز در بازار خارجی وجود دارد.

صادرات پوست پسته به ترکیه

پسته محصولی است که تنها مغز آن به فروش نمی‌رسد و بسیاری از کشورها از جمله ترکیه خواهان پوست پسته هستند تا در حوزه کشاورزی، غذایی و دارویی از آن استفاده کنند. ترکیه نیز معمولا به صورت عمده پوسته پسته را از ایران خریداری می‌کند و همواره کیفیت برایش اولویت بالایی دارد.

صادرات پسته به پاکستان

پاکستان یکی از خریداران عمده پسته از ایران است و معمولا به صورت فله‌ای و حجم بالا انواع پسته را وارد می‌کند و بعدا در کشور خود آن را بسته‌بندی کرده و در دیگر بازارها به فروش می‌رساند. درواقع پسته هم مصرف داخلی دارد و هم به دیگر کشورها صادر می‌گردد.

هرچند پاکستان همسایه ایران است اما به خاطر امنیت ناپایدار مرزها و قاچاق کالا، تجارت پسته با پاکستان چالش‌های مخصوص به خود را دارد.

حتما بخوانید: صادرات کیوی

موانع احتمالی صادرات پسته

همانطور که گفته شد، ایران تا همین چند پیش در صدر جدول صادرات پسته قرار داشت اما درحال حاضر آمریکا رقیب سرسخت کشاورزان و بازرگانان ایرانی شده است.

مشکلات داخلی، خشکسالی، نوسانات ارزی و بسیاری دیگر از مشکلات باعث شده است تا حجم و کیفیت محصولات ایرانی چند درجه‌ای کاهش یابد و ایالات‌متحده گوی سبقت را از ما برباید.

برای آنکه دقیق‌تر و جامع‌تر با مشکلات تولید و توزیع و فروش پسته صادراتی آشنا شوید، به موارد زیر توجه کنید تا در آینده شما را نیز درگیر نکند. این معضلات عبارتند از:

• قدیمی بودن و کهنسال بودن درختان و باغات پسته در ایران
• موانع صادراتی و کمبود تسهیلات از سوی دولت و بانک‌ها
• کمبود ذخایر آبی
• بیماری‌ها و آفات زمین‌های کشاورزی
• سنتی بودن و قدیمی بودن شیوه کشاورزی و تجارت
• ثابت نبودن نرخ ارز
• سرمایه‌گذاری اشتباه باتوجه به گران بودن محصول
• عدم استفاده از شیوه‌های نوین بازاریابی برای فروش پسته درمقایسه با آمریکا
• تعرفه بالای صادرات پسته فرآوری شده در گمرکات کشورهای خارجی

سخن پایانی

در این مقاله به صفر تا صد صادرات پسته پرداختیم و از مزایا و فرصت‌های این تجارت پرسود سخن گفتیم. به صورت کلی اگر بتوان با برنامه‌ریزی صحیح وارد این تجارت شد، قطعا درآمد زیادی به دست خواهد آمد. اگر در این زمینه تجربه‌ای داشته‌اید، حتما با ما درمیان بگذارید و در صورت هرگونه پرسشی در بخش نظرات برایمان بنویسید.

سوالات متداول