دریافت کد ساتا از بانک مرکزی یکی از مهمترین اقداماتی است که واردکنندگان در مسیر واردات و ترخیص کالا از گمرک باید انجام دهند. کد ساتا که به آن شناسه اظهارنامه گمرکی یا کد تایید منشا ارز کالای وارداتی نیز می‌گویند، یک شناسه منحصربه‌فرد است که به هر محموله وارداتی اختصاص داده می‌شود و نشان‌دهنده تأییدیه بانک مرکزی مبنی بر تطابق ارز تخصیص‌یافته با ارزش کالای وارداتی است. ارائه این کد در فرایند ثبت اظهارنامه گمرکی و ترخیص کالا الزامی است و بدون این کد اجازه ترخیص کالا داده نمی‌شود.
در این مطلب قصد داریم به طور مفصل به بررسی این کد بپردازیم و شما را با نحوه دریافت و استعلام این کد همچنین چگونگی ترخیص کالا بدون کد ساتا آشنا کنیم. پس اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی درباره این کد به دست آورید این مطلب را از دست ندهید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
معرفی کد ساتا
کد ساتا یک کد 14 رقمی است که توسط بانک مرکزی برای کالاهای وارداتی صادر می‌شود. این کد به منزله تاییدیه‌ای است که نشان می‌دهد منشا ارز کالاهای وارداتی از چه طریقی بوده است، به زبان ساده‌تر این کد روش تامین ارز واردات کالا را نشان می‌دهد و به بانک مرکزی کمک می‌کند تا نظارت دقیق‌تری بر جریان ارزهای دریافتی برای واردات کالا داشته باشد.
علاوه‌براین، داشتن کد ساتا شرط لازم برای ترخیص کالا از گمرک است؛ بدون داشتن این کد، امکان ترخیص کالا از گمرک وجود ندارد. همچنین برای تکمیل اظهارنامه گمرکی، ارائه این کد الزامی است.
اظهار منشا ارز چه معنایی دارد؟
یکی از الزامات اصلی برای آن که بتوانید کالای وارداتی خود را در سامانه epl گمرک اظهار و تشریفات گمرکی ترخیص کالا را پشت سر بگذرانید، مشخص‌کردن منشا ارزی است که از طریق آن وجه کالای وارداتی پرداخت شده است. به این فرایند که از طریق منشا ارز کالای وارداتی مشخص می‌شود، اظهار منشا ارز گفته می‌شود. پس از تایید منشا ارز توسط بانک مرکزی، این کد برای انجام سایر مراحل واردات و ترخیص به شما اختصاص داده می‌شود.
اظهار منشا ارز از تخلفات ارزی؛ مانند پول‌شویی جلوگیری می‌کند. از طرفی با مشخص‌شدن منشأ ارز، بانک مرکزی می‌تواند بر ورود ارز به کشور و نحوه استفاده از آن نظارت دقیق‌تری داشته باشد.
کاربرد کد ساتا
حالا که با مفهوم کد ساتا در گمرک و اظهار منشا ارز آشنا شدیم، نوبت آن است که به سوال اخذ کد ساتا چه کاربردی دارد پاسخ دهیم. مهمترین کاربردهای کد شناسه ساتا عبارتند از:
- تاییدیه اصالت ارز: این کد نشان می‌دهد منشا ارز واردات از منابع قانونی و روش‌های تامین ارز مشخص شده تامین شده است.
- جلوگیری از قاچاق کالا: از طریق این کد، رهگیری کالای وارداتی به خوبی صورت گرفته و همین موضوع از قاچاق کالا پیشگیری می‌کند.
- شفافیت در فرایند واردات: این کد به شفاف‌شدن هر چه بیشتر فرایند واردات کمک می‌کند.
- فراهم آورنده ثبت اظهارنامه گمرکی: بدون داشتن این کد، امکان ثبت اظهارنامه گمرکی و انجام تشریفات گمرکی ترخیص کالا وجود ندارد.
چگونه کد ساتا بگیریم؟
برای دریافت این کد جهت انجام مراحل واردات و ترخیص لازم است مراحل زیر را با دقت انجام دهید:
- ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت
در اولین مرحله باید وارد حساب کاربری خود در سامانه جامع تجارت شوید. اگر در این سامانه ثبت‌نام نکرده‌اید، باید برای خود یک حساب کاربری در نقش تاجر ایجاد کنید. سپس با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که تعیین شده است وارد این سامانه شوید. اگر با مراحل ورود و ثبت‌نام این سامانه آشنایی ندارید، حتما سری به مطلب آموزش ثبت نام در سامانه جامع تجارت بزنید.
- تعیین منشا ارز
پس از ورود به این سامانه باید منشا ارز واردات را تعیین کنید. برای این کار باید از منو بخش «خدمات ارزی» را انتخاب کنید و از میان خدمات گزینه «مدیریت خدمات ارزی غیربانکی» را انتخاب، سپس گزینه «تعیین منشا ارز» را انتخاب کنید.
- ثبت اطلاعات کالای وارداتی
حالا باید در فیلدهای مربوطه اطلاعات دقیق کالا از قبیل وزن و تعداد کالا، شماره بارنامه و تاریخ را وارد کنید.
- تعیین هزینه‌ها و منشا ارز
در این مرحله باید هزینه‌های واردات از جمله هزینه خرید کالا و هزینه حمل‌ونقل را مشخصی کنید. سپس منشا ارز مورد استفاده برای خرید کالا را تعیین نمایید.
- درخواست اعلامیه تامین ارز
پس از آن که اطلاعات تکمیل شد، نوبت آن است که درخواست اعلامیه تامین ارز را ثبت کنید. برای دریافت این اعلامیه، باید به بانک عاملی که برای همکاری انتخاب کرده‌اید مراجعه کنید.
- تاییدیه بانک مرکزی
در آخرین مرحله بانک عامل درخواست شما را بررسی و در صورت تایید، آن را به بانک مرکزی ارسال می‌کند. بانک مرکزی نیز درخواست را بررسی و پس از تایید کد 14 رقمی ساتا را به شما اختصاص می‌دهد.
مدارک لازم برای دریافت کد ساتا
برای دریافت این کد در سامانه جامع تجارت باید مدارکی ارائه شود. مهمترین مدارکی که در برای دریافت این کد به آن نیاز دارید عبارتند از:
- گواهی مبدا
- پکینگ لیست
- بارنامه
- گواهی مبدا
- گواهی بازرسی
- قبض انبار
استعلام کد ساتا چگونه است؟
برای استعلام کد ساتا باید به سامانه جامع تجارت مراجعه کنید و مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
- نام کاربری و رمز عبور را وارد کرده و وارد پنل شخصی خود شوید.
- در منو گزینه «خدمات ارزی» را انتخاب و در بخش «مدیریت خدمات ارزی غیربانکی» گزینه «تعیین منشا ارز» را انتخاب کنید.
- در این بخش، لیستی از تمام درخواست‌های منشأ ارز که ثبت کرده‌اید نمایش داده می‌شود.
مدت زمان دریافت کد ساتا چقدر است؟
یکی از رایج‌ترین سوالاتی که اکثر تجار و بازرگانان به خصوص واردکنندگانی که در زمینه واردات کالاهای فاسدشدنی فعالیت دارند یا واحد تولیدی داشته و به مواد اولیه برای تولید کالا نیاز دارند، مطرح می‌کنند؛ سوال در خصوص زمان دریافت کد ساتا بانک مرکزی است.
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که زمان دقیق دریافت این کد از بانک مرکزی، به طور دقیق قابل‌پیش‌بینی نیست و وابسته به عوامل گوناگونی مانند نوع کالا، مدارک ارائه شده و حجم درخواست‌های بانک مرکزی و اولویت‌بندی کالاها دارد.
به‌طورکلی، هر چه پیچیدگی کالا بیشتر شود و قوانین مربوط به واردات آن سخت‌گیرانه‌تر باشد، مدت‌زمان بررسی و صدور کد بیشتر خواهد شد. از طرفی کامل و دقیق بودن مدارک بر روی روند بررسی تأثیرگذار بوده و آن را تسریع می‌کند. حجم درخواست‌های بانک مرکزی و اولویت‌بندی کالا نیز روی این زمان تاثیر می‌گذارد. معمولا این کد برای کالاهای تولیدی سریع‌تر اختصاص داده می‌شود.
تجربه نشان می‌دهد که معمولا مدت زمان دریافت کد ساتا بانک مرکزی اگر خرید ارز انجام شده باشد بین 24 تا 48 ساعت زمان خواهد برد؛ اما در شرایطی که خرید ارز انجام نشده باشد مثلا برای تخصیص ارز روش نیمایی صورت‌گرفته باشد ممکن است از چند هفته تا چند ماه زمان بر باشد. در نظر داشته باشید که این بازه زمانی تنها یک برآورد کلی است و ممکن است این بازه زمانی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر شود.
نکته: برای جلوگیری از بروز مشکل در زمان ترخیص کالا توصیه می‌کنیم پیش از ورود کالا به امکان گمرکی، مراحل لازم برای دریافت این کد را انجام دهید.
آیا ترخیص کالا بدون داشتن کد ساتا امکان‌پذیر است؟
همان‌طور که اشاره شد فرایند دریافت کد شناسه اظهارنامه گمرکی (ساتا) معمولا زمان‌بر است و همین موضوع ممکن است زمان ترخیص کالا از گمرک را طولانی کند و به دنبال آن افزایش هزینه‌های ترخیص و واردات را به همراه داشته باشد. به همین خاطر ممکن است به دنبال راهی برای ترخیص کالا بدون ارائه کد شناسه ساتا باشید.
بر اساس بخشنامه صادر شده توسط گمرک در تیر ماه سال 1402، ترخیص برخی از کالاها مانند بذر برخی از گیاهان، واکسن دامپزشکی، انواع داروهای دامپزشکی، برخی از ماشین‌آلات کشاورزی و بسیاری از دیگر محصولات نیاز به کد ساتا ندارد. برای بررسی اینکه آیا کالای وارداتی نیاز به این کد دارد یا خیر حتما از طریق سامانه جامع تجارت این بخشنامه را دانلود و بررسی کنید. درصورتی‌که نام کالای وارداتی مدنظرتان در این لیست نبود برای ترخیص حتما به این کد نیاز خواهید داشت.
کلام آخر
در دنیای تجارت، واردات نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد. باتوجه‌به اهمیت کنترل جریان ارز در کشور، دولت‌ها قوانین و مقرراتی را وضع می‌کنند تا بتوانند بر این فرآیند نظارت دقیق‌تری داشته باشند. یکی از این مکانیزم‌های کنترلی، استفاده از کدهای شناسایی مانند کد ساتا است.
در این مقاله، به بررسی دقیق کد ساتا، چگونگی دریافت آن، نحوه استعلام و مدارک مورد نیاز برای دریافت این کد پرداختیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید باشد و به سوالات شما در این زمینه پاسخ داده باشد.
سوالات متداول
کد ساتا مخفف چیست؟
به این کد، شناسه اظهارنامه گمرکی یا کد تایید منشا ارز کالای وارداتی نیز می‌گویند.
کد ساتا چند رقمی است؟
این کد دارای 14 رقم است و منشا ارز کالای وارداتی را نشان می‌دهد.
از کدام سامانه کد ساتا بگیریم؟
برای دریافت شناسه اظهارنامه گمرکی باید به سامانه جامع تجارت مراجعه کنید. صدور این کد توسط بانک مرکزی صورت می‌گیرد.
