صادرات گیاه انغوزه

گیاه انغوزه، با نام علمی Ferula asafoetida، گیاهی چند ساله و علفی از تیره چتریان (Umbelliferae) است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک، به ویژه در نواحی کوهستانی و استپی می‌روید. این گیاه بومی در ایران، افغانستان، پاکستان، هندوستان و برخی از کشورهای آسیای مرکزی رشد می‌کند و به طلای سبز کویر شهرت دارد.

در ایران دو نوع گیاه آنقوزه شیرین و تلخ کشت می‌شود؛ نوع تلخ آن در استان‌های کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و فارس است و نوع شیرین آن در خراسان رضوی و خراسان جنوبی موجود است.

هرچند که گیاهی گرانی محسوب می‌شود و صادرات گیاه انغوزه را پرسود می‌کند اما به خاطر معمولا به صورت فله و بدون ثبت هیچگونه برند و نام و نشانی از ایران به کشورهای هند و پاکستان و … صادر می‌شود.

اگر قصد صادرات گیاهان دارویی به ویژه انغوزه را دارید و می‌خواهید مقاصد صادراتی آن را بیشتر بشناسید و با محصولات فرآوری شده از این گیاه آشنا شوید، با پست بین المللی پی اس پی همراه باشید. البته هرچند پی اس پی خدماتی در این حوزه ارائه نمی‌دهد اما به طور تخصصی در حوزه حمل و نقل بین المللی و واردات و صادرات کالا مشغول به کار هست. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02142281 تماس بگیرید.

گیاه انغوزه چیست؟

برای صادرات گیاه انغوزه باید آن را بهتر شناخت؛ این گیاه از جمله کالاهای پرسودی است که برای صادرات با سرمایه کم مناسب است. این گیاه را در زبان فارسی به نام‌های آنغوزه، آنقوزه، خوراکما، آنگوزاکما، کورن‌کما، انگرد، هینگ و هنگو می‌شناسند.

گیاه آنغوزه به انگلیسی به نام‌های Asafoetida، Asafetida، Devil’s Dung، Asant شناخته می‌شود. اگر بخواهید این گیاه را به کشورهای عربی نیز بفروشید، خوب است بدانید اعراب گیاه آنغوزه را با اسامی انجدان، شجره الحلتیت، شجره ابوکبیر، حلتیت منتن، حلتیت طیب صدا می‌زنند.

گیاه آنغوزه در شرایط آب و هوایی گرم و خشک و در خاک‌های شنی و سنگلاخی به خوبی رشد می‌کند. این گیاه به طور طبیعی در ارتفاعات 1000 تا 3000 متری از سطح دریا یافت می‌شود.

اما گیاه انغوزه چه شکلی دارد؟ معمولا ساقه آنغوزه توخالی و شیاردار است و برگ‌های آن متناوب و مرکب هستند. همچنین گل‌های آنغوزه به رنگ سفید یا زرد هستند و در گل آذین‌های چتری شکل قرار دارند. میوه آنغوزه نیز به شکل بیضی و صاف است و در داخل آن دانه‌های ریز وجود دارد. درنهایت آنکه مهم‌ترین قسمت گیاه انغوزه، شیره آن است که از طریق مجروح کردن ساقه آن به دست می‌آید.

بسیاری از افراد به دنبال آنند تا با خواص آن آشنا شوند و بدانند گیاه انغوزه چه فایده دارد. از شیره آنغوزه در صنایع غذایی (شیره آن به عنوان چاشنی)، دارویی (داروی ضدنفخ، ضداسپاسم، ضد مشکلات گوارشی) و آرایشی (صابون‌سازی، عطرسازی)  کاربرد دارد.

صادرات گل پنیرک

شیوه فرآوری و صادرات گیاه انغوزه

برای صادرات گیاه انغوزه باید با روش‌های مختلف فرآوری آن در ایران آشنا شد. رایج‌ترین روش فرآوری، استخراج صمغ از ریشه گیاه و سپس خشک کردن و آسیاب کردن آن است. مهم‌ترین محصولات فرآوری شده از گیاه آنغوزه نیز شامل: شیره یا صمغ انغوزه، اسانس، پودر، صابون، کرم، رزین و … می‌شود. در ادامه به طور مفصل‌تر هر یک از این محصولات را توضیح می‌دهیم.

شیره انغوزه

صمغ آنغوزه که از ریشه گیاه استخراج می‌شود، مهم‌ترین محصول آنغوزه است که به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای، با طعمی تند و گزنده و بوی قوی است.

برای استخراج شیره آنغوزه، ساقه گیاه در فصل بهار و تابستان، زمانی که گیاه در حال رشد است، مجروح می‌شود. پس از آن شیره خارج شده از ساقه، جمع‌آوری و خشک می‌شود.

اما خواص شیره آنغوزه چیست؟ این شیره خواص درمانی دارد و مانند داروی ضد نفخ، ضد اسپاسم، ضد عفونی‌کننده و ضد التهابی است. همچنین از این ماده در صنایع غذایی به عنوان طعم‌دهنده و چاشنی غذا و در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان ماده پایه در تهیه کرم‌ها و لوسیون‌ها استفاده می‌شود. پس می‌توان هنگام صادرات گیاه انغوزه به شیره آن توجه بیشتری نشان داد و بازار فروش آن را در خارج از کشور پیدا کرد.

پودر انغوزه

پودر آنغوزه از خشک کردن و آسیاب کردن شیره آنغوزه به دست می‌آید. این پودر به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای، با طعمی تند و گزنده و بوی قوی است. برای تهیه پودر آنغوزه، شیره آن در سایه و به دور از نور مستقیم خورشید خشک می‌شود و سپس شیره خشک شده آسیاب می‌شود و به صورت پودر درمی‌آید.

باید بدانید پودر آنغوزه خواص مشابه شیره آنغوزه دارد و به خاطر آسانی آن در حمل و نقل بین المللی گزینه جذابی برای صادرکنندگان محسوب می‌شود.

چالش‌های صادرات گیاه انغوزه

این گیاه منحصر به فرد که در نقاط محدودی از جهان یافت می‌شود، در استان خراسان رضوی به وفور می‌روید و مرغوب‌ترین و پرطرفدارترین نوع آنغوزه را به ارمغان می‌آورد.

ارزش اقتصادی آنغوزه شیرین بر کسی پوشیده نیست. هر کیلوگرم از شیرابه این گیاه قیمتی معادل بیش از یک میلیون و 200 هزار تومان دارد؛ با این حال، سهم ایران از این ثروت ملی ناچیز است. بیش از 90 درصد از آنغوزه تولیدی به صورت فله و بدون هیچ نشان و برندی و در بسته‌بندی‌های ساده مثل کیسه‌های پلاستیکی، گونی‌های کنفی و بشکه‌های فلزی به خارج از کشور صادر می‌شود.

سود اصلی این گنج کمیاب نصیب دلالان افغانستانی و واسطه‌های خارجی می‌شود. هندوستان به عنوان مقصد اصلی صادرات گیاه انغوزه، پس از فرآوری این محصول، آن را به نام خود به دیگر نقاط جهان صادر می‌کند.

در حالی که دامداران و کشاورزان استان خراسان رضوی در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، از تیر تا مهر ماه، مشقت برداشت این گیاه را به جان می‌خرند، سود عظیم آنغوزه به جیب سوداگران خارجی سرازیر می‌شود.

عدم برنامه‌ریزی و اقدام مناسب از سوی دستگاه‌های متولی، عامل اصلی این غفلت و هدر رفتن ثروت ملی است. بنا به گفته معاون فنی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری استان، بستر فرآوری آنغوزه در داخل کشور فراهم نیست و هیچ دستگاه و سازمانی برای فرآوری آن تمایلی نشان نداده است.

باتوجه به تمامی این توضیحات صادرکنندگانی که قصد انجام این کار را دارند، باید در نظر داشته باشند که می‌خواهند چه شکلی از این گیاه را به سایر کشورها ارسال کنند. یعنی قصد فرآوری پیشرفته آنغوزه را دارند و می‌خواهند با ایجاد یک برند معتبر محصولات خود را صادر کنند و یا می‌خواهند همچنان به صورت فله گیاه را از کشاورزان بخرند و به فروش برسانند.

صادرات انغوزه به هند

هند بزرگترین واردکننده آنغوزه در جهان است و سالانه حدود 15 تا 20 هزار تن از این محصول را وارد می‌کند. افغانستان، پاکستان و برخی از کشورهای آسیای مرکزی مهم‌ترین رقبای ایران در صادرات گیاه انغوزه به هند هستند. با این حال، بر اساس برخی از منابع، ایران سالانه حدود 10 تا 15 هزار تن آنغوزه به هند صادر می‌کند. این میزان تقریباً  50 تا 75 درصد از کل واردات آنغوزه هند را تشکیل می‌دهد و ارزشی حدودا 10 تا 15 میلیون دلار دارد.

از سوی دیگر، قاعدتا هر تاجری باید از قوانین و مقررات مربوط به صادرات گیاه انغوزه از ایران و همچنین قوانین واردات این محصول به هند آگاهی داشته باشد. البته در این حوزه می‌توان با شرکت‌های بازرگانی، ترخیص کاران و شرکت‌های حمل و نقل مشورت گرفت.

همچنین اگر این پرسش در ذهن شماست که چگونه می‌توان بدون سفر به هند یک مشتری خارجی پیدا کرد، می‌توان به پلتفرم‌های آنلاین صادراتی مانند IndiaMART مراجعه کرد و با خریداران هندی ارتباط برقرار نمود.

درنهایت آنکه برای صادرات کالا به هند روش‌های حمل بار مختلفی وجود دارد که هر تاجری باید براساس شرایط خود یکی از آن‌ها را برگزیند.

حمل و نقل زمینی:

• مسیر: این مسیر از طریق مرزهای زمینی بین ایران و هند مانند مرز میرجاوه و مرز چابهار انجام می‌شود.
• مزایا: ارزان‌تر از حمل و نقل دریایی و هوایی است، مناسب برای مقادیر کم بار است.
• معایب: زمان‌بر و کمی پرریسک است و به دلیل شرایط جاده‌ای و گمرکی ممکن است با تأخیر مواجه شود.

حمل دریایی به هند:

• مسیر: این مسیر از طریق بنادر جنوبی ایران مانند بندرعباس، بندر چابهار و بندر بوشهر به بنادر غربی هند مانند بمبئی، گوآ و کوچین انجام می‌شود.
• مزایا: مناسب برای مقادیر زیاد بار است و قیمت کمتری نسبت به حمل هوایی دارد.
• معایب: طول می‌کشد تا به مقصد برسد و ممکن است به دلیل شرایط آب و هوایی خطرات را در مسیر داشته باشد.

حمل و نقل هوایی:

مسیر: این مسیر از طریق فرودگاه‌های بین‌المللی ایران مانند فرودگاه امام خمینی (ره) و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان به فرودگاه‌های بین‌المللی هند مانند فرودگاه چاتراپاتی شیواجی ماهاراج (مومبئی) و فرودگاه بین‌المللی دهلی نو انجام می‌شود.

مزایا: سریع‌ترین روش حمل و نقل و مناسب برای بارهای فاسدشدنی و ارزشمند است.

معایب: گران‌ترین روش حمل و نقل است و محدودیت‌هایی برای حجم و وزن بار وجود دارد.

صادرات انغوزه به امارات

استان کهگیلویه و بویراحمد از جمله تولیدکنندگان انغوزه است که معمولا گیاه خود را به صورت فله به امارات می‌فرستد. هرچند که صادرات به دبی سود خوبی دارد اما کشور امارات پس از فرآوری و بسته‌بندی محصولات ایران آن را به نام خود می‌زند و به کشورهای اروپایی و آسیایی می‌فروشد.

جدا از این مسئله برای صادرات گیاه انغوزه به این کشور عربی می‌تواند از روش حمل و نقل دریایی استفاده کنید و از مسیر بنادر جنوبی ایران مانند بندرعباس، بندر چابهار و بندر بوشهر به بنادر امارات مانند بندر جبل علی، بندر دبی و بندر فجیره بروید.

البته از طریق حمل و نقل هوایی هم می‌توان این شیره، پودر یا خود گیاه انغوزه را به دبی فرستاد. مسیر هوایی شامل فرودگاه‌های بین‌المللی ایران مانند فرودگاه امام خمینی (ره) و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان به مقصد فرودگاه‌های بین‌المللی امارات مانند فرودگاه بین‌المللی دبی و فرودگاه بین‌المللی ابوظبی است.

درنهایت آنکه آمار دقیق و به‌روز صادرات گیاه آنغوزه از ایران به امارات به طور رسمی در دسترس نیست. با این حال، بر اساس برخی از منابع، ایران سالانه حدود 5 تا 10 هزار تن آنغوزه به امارات صادر می‌کند.

صادرات انغوزه به کویت

کویت یکی از بازارهای صادراتی گیاه آنغوزه برای ایران است، هرچند حجم صادرات به این کشور در مقایسه با امارات و هند کمتر است. برای حمل بار به کویت می‌توان از طریق بنادر جنوبی ایران مانند بندر عباس به بنادر کشور کویت ارسال کرد. قاعدتا هزینه آن نسبت به حمل هوایی بسیار کمتر است.

صادرات انغوزه به پاکستان

صادرات به پاکستان می‌تواند از سود خوبی برخوردار باشد؛ چراکه تقاضای بالایی برای گیاه انغوزه وجود دارد و سالانه مقادیر زیادی از این گیاه به اشکال مختلف صادر می‌گردد.

به خاطر همسایه بودن این کشور و داشتن مرز زمینی مشترک، می‌توان به راحتی از طریق مرز میرجاوه و مرز زاهدان وارد این کشور شد و هزینه زیادی نیز بابت آن پرداخت نکرد. البته باید قوانین گمرکی و مرزی را نیز رعایت کرد تا مشکلات قانونی به وجود نیاید.

معمولا در شمال غربی پاکستان از انغوزه برای چاشنی غذاها و تهیه ترشی و طعم دادن به نان استفاده می‌شود. همچنین در طب سنتی این کشور برای درمان دردها و بیماری‌ها کاربرد دارد.

صادرات انغوزه به چین

برای صادرات به چین می‌توان از روش حمل دریایی و هوایی استفاده کرد. بنادر جنوبی ایران مانند بندرعباس، بندر چابهار و بندر بوشهر به بنادر شرقی چین مانند بندر شانگهای، بندر تیانجین و بندر گوانگژو متصل هستند و امکان حمل بار را دارند. از آن طرف فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) به فرودگاه بین‌المللی پکن و فرودگاه بین‌المللی شانگهای پرواز دارند.

علاوه‌بر نکات گفته شده، آنغوزه از دیرباز در طب سنتی چینی به عنوان دارویی برای درمان مشکلات گوارشی، نفخ، سوء هاضمه، دل درد و قولنج استفاده می‌شود. همچنین درمانی برای سرفه، آسم و برونشیت نیز هست.

سخن پایانی

ایران به عنوان خاستگاه اصلی این گیاه، نقشی محوری در تولید و صادرات گیاه انغوزه ایفا می‌کند. مزارع این گیاه در پهنه وسیعی از  از جمله خراسان رضوی، فارس و کرمان گسترده شده و ثمره تلاش کشاورزان ایرانی، روانه بازارهای جهانی می‌شود.

صادرات آنغوزه مزایای اقتصادی فراوانی برای ایران به ارمغان می‌آورد. این محصول نه تنها منبع درآمد ارزی قابل توجهی است، بلکه موجب اشتغالزایی در مناطق روستایی و توسعه اقتصادی این نواحی نیز می‌شود.

علاوه بر این، برند آنغوزه ایرانی به واسطه کیفیت و مرغوبیت بالا، شهرت جهانی دارد و تقاضای بالایی را در بازارهای بین‌المللی به خود جلب کرده است.

با این وجود، مسیر صادرات این محصول ارزشمند خالی از چالش نیست. رقابت با سایر تولیدکنندگان، نوسانات قیمت در بازار جهانی و نیاز به فرآوری‌های تخصصی، از جمله موانعی هستند که باید برای حفظ سهم ایران در این تجارت پررونق، مرتفع شوند.

لازم به ذکر است، پست سریع بین المللی پی اس پی در حوزه تجارت و حمل و نقل بین المللی فعالیت می‌کند و با داشتن دفاتر فعال در چین، ترکیه، امارات و سوریه خدمات متنوعی ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره رایگان به شماره 02142281 تماس بگیرید و یا اپلیکیشن psp را دانلود کنید.

سوالات متداول