در ابتدا باید بگوییم کامیون‌ها از جمله پرکاربردترین وسایل نقلیه هستند که برای حمل و نقل بارهای سنگین از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر استفاده می‌شوند. این وسایل نقلیه در انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام ظرفیت حمل بار متفاوتی دارند و این ظرفیت به‌عنوان تناژ کامیون شناخته می‌شود.
لازم به ذکر است، حمل و نقل کالا با کامیون نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند. بااین‌وجود، حمل بار بیش از حد مجاز می‌تواند مخاطرات قابل‌توجهی را برای ایمنی جاده‌ها، سلامت رانندگان و سرنشینان و همچنین عمر مفید جاده‌ها به همراه داشته باشد.
به همین منظور، قوانین و مقررات مشخصی برای محدودکردن تناژ مجاز بارگیری کامیون‌ها و اعمال جریمه بر متخلفان تعیین شده است. حالا به نظر شما نحوه محاسبه جریمه اضافه بار کامیون چگونه است؟ چه قوانین و جریمه‌هایی برای متخلفان در نظر گرفته شده است؟
برای‌آنکه پاسخی برای این پرسش‌ها پیدا کنید، در ادامه با ما همراه باشید. گفتنی‌ست، شرکت پست بین المللی پی اس پی در حوزه صادرات و واردات کالا، حمل و نقل بین المللی و ترخیص از گمرک فعالیت می‌کند. برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02142281 تماس بگیرید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
نحوه محاسبه جریمه اضافه بار کامیون در ایران
محاسبه جریمه اضافه بار کامیون بر اساس فرمول مشخصی انجام می‌شود که در آن عواملی مانند: تناژ اضافه بار، نوع کامیون، محل تخلف و سابقه تخلف راننده لحاظ می‌شود. کارشناسان جاده‌ای می‌گویند قبلاً که پلیس‌راه تازه‌تأسیس شده بود، از باسکول‌های محورکش برای توزین کامیون‌ها استفاده می‌شد. اما بعداً که باسکول‌های 60 تنی به بازار آمدند و گمرکات هم به آنها مجهز شدند، مشکلات شروع شد.
مثلاً، فرض کنید یک کامیون در بندرعباس یک کانتینر 40 فوتی را بار می‌کرد. راننده نمی‌دانست که چقدر بار به هر محور فشار می‌آورد. وقتی کامیون در پاسگاه تربت حیدریه توزین می‌شد، ممکن بود با جریمه سنگینی روبرو شود. حتی اگر وزن کل کامیون 38 تن هم بود، به خاطر تفاوت وزن وارده به هر محور، جریمه می‌شد. این جریمه‌ها می‌توانست تا 700 هزار تومان باشد و با توجه به طول مسیر و وزن اضافه، به رقم‌های نجومی هم برسد. باید قبل از ارسال بار به روش زمینی با ترفندهای ارسال و حمل کالاهای بزرگ و سنگین آشنایی کامل را داشته باشید و قوانین آن را مطالعه کنید. در ادامه به فرمول محاسبه جریمه اضافه بار اشاره می‌کنیم:
فرمول محاسبه جریمه اضافه بار
جریمه نقدی = (تناژ اضافه بار × ضریب نوع کامیون × ضریب محل تخلف) + (ضریب سابقه تخلف × مبلغ پایه)
- تناژ اضافه بار: به معنای تفاضل بین وزن واقعی بار و وزن مجاز بار برای آن نوع کامیون است.
- ضریب نوع کامیون: برای هر نوع کامیون ضریب خاصی در نظر گرفته شده است. این ضریب بر اساس تناژ مجاز آن نوع کامیون تعیین می‌شود.
- ضریب محل تخلف: برای تخلفات در نقاط مختلف کشور ضرایب مختلفی در نظر گرفته شده است. این ضرایب توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تعیین می‌شوند.
- ضریب سابقه تخلف: برای رانندگانی که سابقه تخلف اضافه بار دارند، ضرایب مختلفی در نظر گرفته شده است. این ضرایب بر اساس تعداد و نوع تخلفات قبلی راننده تعیین می‌شوند.
- مبلغ پایه: مبلغ ثابتی است که برای هر تخلف اضافه بار در نظر گرفته شده است.
بیشتر بخوانید: کاهش زمان توقف کامیون ها در حمل و نقل زمینی
عوامل مؤثر بر میزان جریمه اضافه بار
همان‌طور که در توضیحات قبلی اشاره شد، جریمه اضافه بار کامیون بر اساس فرمولی محاسبه می‌شود که در آن عواملی مختلفی دخیل هستند. در این بخش به بررسی دقیق‌تر این عوامل می‌پردازیم:
تعیین تناژ مجاز: اولین قدم، تعیین تناژ مجاز کامیون است. تناژ مجاز باتوجه‌به نوع کامیون، تعداد محورها و فاصله بین محورها تعیین می‌شود. برای اطلاع از تناژ مجاز کامیون خود می‌توانید به جدول تناژ مجاز کامیون‌ها در سایت سازمان راهداری و حمل و نقل زمینی مراجعه کنید.
نوع بار: برخی از کشورها جریمه حمل بار را بر اساس نوع بار محاسبه می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، در کشورهایی مانند بلژیک، سوئد، دانمارک و حمل بار از آلمان داشتن یک کپسول آتش‌نشانی همیشه در خودرو الزامی است. همچنین در کشور استونی، در صورت همراه‌نداشتن بلوک‌های چوبی و پلاستیکی برای جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو به عقب در حالت ایست، راننده جریمه می‌شود؛ بنابراین، حمل بارهای خطرناک مانند مواد شیمیایی ممکن است جریمه سنگین‌تری نسبت به بارهای دیگر داشته باشد.
سنجش وزن کامیون: وزن کامیون باید توسط باسکول‌های قانونی توزین شود. در برگ توزین، وزن ناخالص کامیون (شامل وزن کامیون و بار) و وزن خالص کامیون (بدون بار) ذکر شده است.
محاسبه اضافه‌بار: میزان اضافه بار با کسرکردن وزن خالص کامیون از وزن ناخالص کامیون حاصل می‌شود.
محاسبه جریمه: جریمه اضافه بار با توجه به میزان اضافه بار و نوع تخلف (تخلف اول، دوم و …) محاسبه می شود. نرخ جریمه اضافه بار هر ساله توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اعلام می شود.
تکرار تخلف: در صورت تکرار تخلف‌های اضافه‌بار، راننده ابتدا باید جریمه نقدی پرداخت کند. اما اگر این تخلف مجدداً تکرار شود، علاوه بر پرداخت جریمه (به همراه مقدار بار مازاد)، کامیون وی نیز توقیف خواهد شد و در برخی موارد ممکن است مجوز شرکت حمل و نقل مربوطه لغو گردد.
انواع جریمه اضافه بار کامیون در ایران
رانندگانی که مرتکب تخلف اضافه بار می‌شوند، با جریمه‌های مختلفی روبرو خواهند شد. این جریمه‌ها به منظور تنبیه راننده متخلف و وادار کردن آنها به رعایت قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل بار وضع شده‌اند. انواع جریمه اضافه بار کامیون عبارت‌اند از:
جریمه نقدی
- رایج‌ترین نوع جریمه اضافه بار، جریمه نقدی است. میزان جریمه نقدی بر اساس فرمول مشخصی محاسبه می‌شود که در آن عواملی مانند تناژ اضافه بار، نوع کامیون، محل تخلف و سابقه تخلف راننده لحاظ می‌شود.
- جریمه نقدی اضافه بار می‌تواند از چند صدهزار تومان تا چندین میلیون تومان متغیر باشد.
توقیف کامیون
- در مواردی که تناژ اضافه‌بار از حد مجاز به طور قابل‌توجهی بیشتر باشد، مأموران پلیس‌راه می‌توانند کامیون را توقیف کنند.
- کامیون توقیف شده تا زمان پرداخت جریمه و رفع تخلف، در پارکینگ نگهداری خواهد شد.
- هزینه‌های پارکینگ و سایر هزینه‌های مربوط به توقیف کامیون به عهده راننده متخلف خواهد بود.
ابطال مجوز حمل و نقل
- در صورت تکرار تخلف اضافه بار و یا ارتکاب تخلفات سنگین، مجوز حمل و نقل راننده متخلف می‌تواند باطل شود.
- ابطال مجوز حمل و نقل به معنای ازدست‌دادن شغل برای راننده خواهد بود.
قوانین مربوط به اضافه بار کامیون
قوانین مربوط به اضافه بار کامیون در ایران در آیین‌نامه حمل و نقل کالا توسط راه تعیین شده‌اند. مهم‌ترین نکات این آیین‌نامه عبارت‌اند از:
- حداکثر تناژ مجاز بارگیری برای هر نوع کامیون در آیین‌نامه مشخص شده است.
- رانندگان کامیون موظف‌اند قبل از بارگیری، وزن بار خود را با استفاده از باسکول‌های معتبر اندازه‌گیری کنند.
- بارنامه باید متناسب با وزن واقعی بار صادر شود.
- مأموران راهداری و پلیس‌راه مجاز به توقف و کنترل کامیون‌ها در جاده‌ها و اعمال جریمه در صورت اضافه‌بار هستند.
کلام آخر
رعایت تناژ مجاز حمل بار توسط کامیون‌ها، نه‌تنها برای حفظ سلامت جاده‌ها و رانندگان، بلکه برای جلوگیری از جریمه‌های سنگین ضروری است. در این مقاله، به بررسی روش محاسبه جریمه اضافه بار کامیون در ایران به‌صورت کامل پرداختیم. لازم به ذکر است، آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به حمل بار، اولین قدم برای جلوگیری از اضافه بار است. در آخر باید بگوییم، در صورت نیاز به حمل بار بیش از حد مجاز، نسبت به اخذ مجوز اضافه بار اقدام کنید.
گفتنی‌ست، شرکت پست سریع بین المللی پی اس پی در کشورهای چین، امارات، ترکیه و سوریه دفتر نمایندگی دارد و می‌تواند خدمات متنوعی در حوزه حمل بار و صادرات و ترخیص کالا از گمرک ارائه دهد.
برای دریافت مشاوره رایگان و استعلام قیمت می‌توانید با شماره 02142281 تماس بگیرید و با کارشناسان ما درارتباط باشید و یا اپلیکیشن psp را دانلود و نصب کنید.
سؤالات متداول
چطور بفهمم که اضافه بار دارم؟
برای محاسبه اضافه بار، باید وزن کامیون را در باسکول قبل و بعد از بارگیری اندازه‌گیری کنید. سپس، اختلاف این دو وزن، میزان اضافه بار را نشان می‌دهد.
مرجع رسیدگی به تخلفات اضافه بار کجاست؟
به طور کلی، رسیدگی به تخلفات اضافه بار در صلاحیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای است. شما می‌توانید با مراجعه به دفاتر این سازمان یا وبسایت آن، نسبت به ثبت شکایت یا پیگیری پرونده خود اقدام کنید.
تناژ مجاز حمل بار برای کامیون من چقدر است؟
میزان تناژ مجاز برای هر کامیون با توجه به نوع و مدل آن متفاوت است. این عدد در گواهینامه رانندگی و کارت باربری قید شده است. همچنین می‌توانید از طریق وبسایت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به این اطلاعات دسترسی پیدا کنید.
