همه چیز درباره اینکوترمز FCA [مزایا، معایب و مسئولیت‌ها]

اگر در زمینه تجارت بین‌المللی فعالیت داشته باشید حتما اصلاح اینکوترمز به گوشتان خورده است. اینکوترمز مجموعه‌ای از اصطلاحات است که در معاملات بین‌المللی برای مشخص‌کردن حدود وظایف و  مسئولیت‌های خریداران و فروشندگان استفاده می‌شود. اینکوترمز FCA یکی از پرکاربردترین اینکوترمزها است. این اصطلاح به معنای تحویل کالا به حامل یا شخص تعیین شده توسط خریدار در یک مکان مشخص است.

در این مقاله، به بررسی دقیق این اینکوترمز خواهیم پرداخت. ابتدا با تعریف اینکوترمز آشنا خواهیم شد، سپس مزایا و معایب و مسئولیت‌های فروشنده و خریدار در این اینکوترمز را بررسی خواهیم کرد. در نهایت به بررسی تفاوت‌های میان FCA و FOB خواهیم پرداخت. پس برای آشنایی بیشتر با این ترمز مهم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

اینکوترمز FCA در حمل و نقل بین المللی چیست؟

اینکوترمز (Incoterms) به مجموعه‌ای از اصطلاحات بین‌المللی گفته می‌شود که از طریق آن وظایف، مسئولیت‌ها و هزینه‌های فروشنده و خریدار در معاملات بین‌المللی مشخص می‌شود. FCA (Free Carrier) به معنای “حمل‌کننده آزاد” یکی از این اصطلاحات پرکاربرد است که در معاملات بین‌المللی بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد.

FCA  به این معنی است که فروشنده کالا را در محل مشخص شده توسط خریدار به حامل یا شخص دیگری که توسط خریدار تعیین شده است، تحویل می‌دهد. از این نقطه به بعد، کلیه ریسک‌ها و هزینه‌های حمل‌و‌نقل به عهده خریدار خواهد بود. علاوه بر رساندن کالا به نقطه مشخص شده، فروشنده همچنین مسئولیت‌هایی مانند ترخیص کالا برای صادرات، بسته‌بندی مناسب کالا، ارائه مدارک لازم برای حمل‌ونقل و…  را بر عهده دارد.

مزایا و معایب اینکوترمز FCA

در قسمت قبل با تعریف اینکوترمز FCA آشنا شدیم. در این بخش می‌خواهیم نگاهی به مزایا و معایب FCA بیندازیم.

مزایای اینکوترمز FCA

FCA (Free Carrier)  به عنوان یکی از انعطاف‌پذیرترین اینکوترمزها، مزایای متعددی را برای طرفین معامله دارد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انعطاف‌پذیری بالا: FCA به فروشنده و خریدار اجازه می‌دهد تا توافقات متنوعی در مورد حمل و نقل داشته باشند.
• کنترل بیشتر خریدار: خریدار می‌تواند حمل‌کننده خود را انتخاب کند و کنترل بیشتری بر روند حمل و نقل داشته باشد.
• کاهش هزینه‌ها: در برخی موارد، استفاده از FCA می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهد، زیرا خریدار می‌تواند از نرخ‌های رقابتی حمل‌کننده‌های مختلف استفاده کند.
• وضوح و شفافیت: FCA تعهدات و مسئولیت‌های طرفین را به‌وضوح مشخص می‌کند که می‌تواند به کاهش اختلافات کمک کند.
• کاهش ریسک برای فروشنده: فروشنده پس از تحویل کالا به حمل‌کننده تعیین‌شده، از ریسک‌های مربوط به حمل و نقل آزاد می‌شود.

معایب اینکوترمز FCA

FCA  علی‌رغم مزایای بسیاری که دارد، با چالش‌هایی نیز همراه است. مهم‌ترین معایب اینکوترمز FCA عبارت‌اند از:

• مسئولیت بیشتر برای خریدار: خریدار مسئولیت‌های بیشتری از جمله انتخاب حمل‌کننده، تحمل ریسک‌های حمل و نقل، پرداخت هزینه‌های گمرکی و سایر هزینه‌های مرتبط را دارد.
• نیاز به هماهنگی بیشتر: FCA نیازمند هماهنگی دقیق بین فروشنده و خریدار است تا اطمینان حاصل شود که کالا به موقع و به مقصد صحیح تحویل داده شود.
• پیچیدگی‌های بیشتر: در مقایسه با برخی از اینکوترمز دیگر، FCA پیچیدگی‌های بیشتری دارد و نیاز به دقت بیشتری در تنظیم قرارداد دارد.
• ریسک‌های بیشتر در حمل و نقل: خریدار باید ریسک‌های مختلفی مانند خسارت دیدن کالا، گم‌شدن کالا، تاخیر در تحویل و… را در نظر بگیرد.

مواردی که در اینکوترمز FCA قید می‌شود

در یک قرارداد تجاری که بر اساس اینکوترمز FCA (Free Carrier) تنظیم می‌شود، معمولاً موارد زیر به طور دقیق مشخص می‌گردد:

• شرح دقیق کالا: نوع، مقدار، مشخصات فنی و هر ویژگی دیگری که برای شناسایی کالا ضروری است.
• بسته‌بندی: نوع بسته‌بندی، تعداد بسته‌ها و هرگونه علامت‌گذاری خاص روی بسته‌ها.
• وزن و حجم کالا: برای تعیین هزینه‌های حمل و نقل و سایر محاسبات.
• آدرس دقیق: محل مشخصی که فروشنده باید کالا را به حامل تحویل دهد. این مکان می‌تواند کارخانه، انبار، بندر، فرودگاه یا هر محل دیگری باشد که در قرارداد مشخص شده است.
• کشور و شهر: برای تعیین مرزهای گمرکی و قوانین مربوطه.

عملکرد اینکوترمز FCA چگونه است؟

همان‌طور که اشاره شد، در اینکوترمز FCA فروشنده مسئولیت تحویل کالا را تا یک نقطه مشخص (معمولاً در محل کارخانه یا انبار فروشنده) بر عهده دارد. پس از این نقطه، مسئولیت کالا به طور کامل به خریدار منتقل می‌شود.

به عبارت ساده‌تر زمانی که قرارداد حمل بر اساس اینکوترمز FCA بسته می‌شود:

فروشنده کالا را آماده و بسته‌بندی کرده  و به محل تعیین‌شده توسط فروشنده مثلا انبار یا کارخانه می‌آورد و آن را به حامل یا شخص تعیین‌شده توسط خریدار تحویل می‌دهد. همچنین هزینه‌های مربوط به آماده‌سازی و تحویل کالا تا نقطه تعیین‌شده را پرداخت و مسئولیت‌های گمرکی صادرات را بر عهده دارد.

خریدار نیز حامل را برای حمل کالا انتخاب می‌کند. هزینه‌های حمل و نقل از نقطه تحویل تا مقصد را پرداخت می‌کند. مسئولیت‌های گمرکی واردات و بیمه را بر عهده داشته و ریسک‌های مربوط به حمل و نقل (مثل گم‌شدن، آسیب‌دیدن کالا) را می‌پذیرد.

وظایف فروشنده در اینکوترمز FCA

در شرایط فروش FCA (Free Carrier)، فروشنده مسئولیت‌های مشخصی را بر عهده دارد. فروشنده موظف است کالا را به‌درستی بسته‌بندی کند، برچسب‌گذاری‌های لازم را انجام دهد و برای حفاظت از کالا در طول مسیر حمل سایر اقدامات لازم را انجام دهد. همچنین تمامی مراحل ترخیص گمرکی برای صادرات کالا را انجام داده و هزینه‌های مربوط به آن را پرداخت کند.

یکی از مهم‌ترین وظایف فروشنده، تحویل کالا به حامل یا شخص تعیین شده توسط خریدار در زمان و مکان مشخص شده است.  علاوه بر این، فروشنده موظف است تمامی مدارک لازم برای حمل و نقل مانند فاکتور، بارنامه و گواهی مبدا را به خریدار ارائه دهد.  به طور خلاصه، فروشنده در شرایط FCA مسئولیت آماده‌سازی، ترخیص و تحویل کالا تا نقطه تعیین شده را بر عهده دارد و تضمین می‌کند که کالا به طور ایمن و کامل در اختیار حامل قرار گیرد تا خریدار بتواند مراحل بعدی حمل و نقل را انجام دهد.

وظایف خریدار در اینکوترمز FCA

در اینکوترمز FCA، عمده مسئولیت‌های مربوط به حمل و نقل و واردات کالا بر عهده خریدار قرار می‌گیرد.  در ادامه، به طور مفصل به وظایف خریدار در این شرایط می‌پردازیم:

• انتخاب حامل: یکی از مهم‌ترین وظایف خریدار، انتخاب شرکت حمل‌ونقلی است که کالا را از محل تحویل تا مقصد نهایی منتقل کند. خریدار باید باتوجه‌به نوع کالا، مقصد، هزینه‌ها و زمان تحویل، بهترین گزینه را انتخاب کند.
• پرداخت هزینه‌های حمل و نقل: تمامی هزینه‌های مربوط به حمل و نقل کالا از نقطه تحویل تا مقصد نهایی، از جمله هزینه‌های بارگیری، حمل دریایی یا هوایی، تخلیه و سایر هزینه‌های جانبی بر عهده خریدار است.
• انجام تشریفات گمرکی واردات: خریدار مسئول انجام تمامی مراحل گمرکی واردات کالا در کشور مقصد است. این شامل پرداخت عوارض گمرکی، اخذ مجوزهای لازم و سایر تشریفات گمرکی است.
• تهیه بیمه: خریدار باید برای کالا بیمه مناسب تهیه کند تا در صورت بروز هرگونه خسارت در طول حمل و نقل، جبران خسارت شود. پوشش بیمه‌ای باید متناسب با ارزش کالا و خطرات احتمالی در طول مسیر انتخاب شود.
• تحویل‌گرفتن کالا: خریدار موظف است کالا را از حامل در مقصد نهایی تحویل بگیرد. در صورت وجود هرگونه اختلاف یا مشکل در مورد کالا، خریدار باید به‌سرعت اقدام کند.

در نظر داشته باشید که در شرایط  FCA، ریسک‌های مرتبط با حمل و نقل از جمله خسارت، گم‌شدن یا دزدیده‌شدن کالا از زمانی که کالا به حامل تحویل داده می‌شود، بر عهده خریدار است؛ بنابراین، خریدار باید اقدامات لازم را برای کاهش این ریسک‌ها انجام دهد.

شرایط بارنامه در فروش به‌صورت FCA

درصورتی‌که برای حمل و نقل کالا اینکوترمز FCA انتخاب شده باشد، شرایط بارنامه باید به‌صورت زیر تنظیم شده باشد:

نقطه تحویل (Point of Delivery): در بارنامه باید نقطه دقیق تحویل کالا مشخص شود. این نقطه می‌تواند انبار فروشنده، ترمینال، فرودگاه، بندر یا هر مکان دیگری که در قرارداد مشخص شده باشد، باشد.

حامل (Carrier): نام و مشخصات کامل حامل یا شرکت حمل‌ونقلی که کالا را حمل خواهد کرد، باید در بارنامه ذکر شود.

شرح کالا (Description of Goods): در این بخش باید مشخصات کامل کالا از جمله نوع کالا، تعداد بسته‌ها، وزن، حجم و هر مشخصه دیگری که برای شناسایی کالا ضروری است، به طور دقیق ذکر شود.

مقصد نهایی (Final Destination): مقصد نهایی که کالا باید به آن تحویل داده شود، باید در بارنامه قید شود.

شرایط پرداخت (Terms of Payment): نحوه پرداخت هزینه‌های حمل و نقل باید در بارنامه مشخص شود. این می‌تواند به صورت پیش پرداخت، پس‌کرایه یا هر روش دیگری باشد که در قرارداد فروش توافق شده است.

شرایط بیمه (Insurance): اگر کالا بیمه شده باشد، نوع پوشش بیمه‌ای و شرکت بیمه در بارنامه ذکر می‌شود. توجه داشته باشید که در شرایط FCA، معمولاً خریدار مسئول تهیه بیمه است.

سایر شرایط (Other Terms): سایر شرایط خاص مربوط به حمل و نقل، مانند زمان تحویل، جریمه دیرکرد و … نیز ممکن است در بارنامه ذکر شود.

تفاوت fca و fob چیست؟

FCA و FOB از اصطلاحات کاربردی در اینکوترمز هستند که برای مشخص کردن مسئولیت‌ها و هزینه‌های طرفین در یک معامله تجاری بین‌المللی استفاده می‌شوند. هر دو اینکوترمز به نقطه انتقال مسئولیت و هزینه از فروشنده به خریدار اشاره دارند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در محل دقیق انتقال این مسئولیت است.

زمانی که قرارداد حمل بر اساس اینکوترمز FCA بسته شده باشد، نقطه انتقال ریسک زمانی است که کالا به حمل‌کننده تحویل داده می‌شود. درحالی‌که در FOB، این نقطه زمانی است که کالا روی عرشه کشتی قرار می‌گیرد.

در FCA، فروشنده مسئولیت آماده‌سازی کالا برای حمل و ترخیص صادرات را بر عهده دارد، درحالی‌که در اینکوترمز FOB، فروشنده علاوه بر این موارد، مسئولیت بارگیری کالا روی کشتی را نیز بر عهده می‌گیرد. از سوی دیگر، خریدار در FCA  مسئولیت بیشتری در انتخاب حمل‌کننده و پرداخت هزینه‌های حمل و نقل دارد.

همچنین اینکوترمز FCA بیشتر برای انواع روش‌های حمل و نقل کاربرد دارد. درحالی‌که از اینکوترمز FOB عمدتا در حمل و نقل دریایی استفاده می‌شود.

در نهایت، انتخاب بین FCA  و FOB  به عوامل مختلفی مانند نوع کالا، مقصد، روش حمل و نقل و توافقات طرفین بستگی دارد.

کلام آخر

FCA یکی از پرکاربردترین اینکوترمزها است. زمانی که از این اینکوترمز استفاده می‌شود فروشنده موظف است در یک مکان مشخص کالا را به حامل یا شخص تعیین شده توسط خریدار تحویل دهد. در این مطلب تلاش کردیم تا شما را به طور کامل با اینکوترمز FCA و مزایا و معایبش آشنا کنیم. بااین‌حال اگر سوالی دررابطه‌با این اینکوترمز دارید می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

همچنین درصورتی‌که می‌خواهید در زمینه حمل و ترخیص بین‌المللی اطلاعات بیشتری به دست آورید. می‌توانید از طریق تماس با شماره 02142281 یا اپلیکیشن psp با کارشناسان ما در ارتباط باشید و مشاوره رایگان دریافت کنید.

سوالات متداول