ایران یکی از برترین تولیدکنندگان انگور و کشمش در جهان است و توانسته با تنوع و کیفیت بالای خود جایگاه بالایی (ده کشور برتر) در این حوزه داشته باشد. صادرات کشمش نیز از رونق بسیاری برخوردار است و انواع کشمش به بیش از 100 کشور دنیا همچون عراق، ترکیه و امارات صادر می‌شود اما چه کشورهایی مقصد بهتر و پرسودتری برای تجار و صادرکنندگان هستند؟
کدام شهرها و مناطق بهترین کشمش صادراتی ایران را تولید می‌کنند؟ ملایر در استان همدان یا بناب، ملکان و مراغه در استان آذربایجان شرقی؟ به نظر شما صادرات کدام کشمش و کدام کشور سود بالایی به همراه دارد؟ برای آنکه پاسخی برای این پرسش‌ها پیدا کنید، با پست بین المللی پی اس پی همراه باشید تا به بررسی این تجارت بپردازیم.
آنچه در این مطلب می خوانید:
میزان امار صادرات کشمش در سال چقدر است؟
به طور میانگین 70 درصد صادرات کشمش کشور از استان آذربایجان شرقی صورت می‌گیرد. براساس خبری که در سال 1398 منتشر شده است، این استان 50 تا 60 هزار تن کشمش در سال تولید می‌کرده و در سال‌های گذشته رتبه نخست را در جهان داشته است.
از طرف دیگر، شهر ملایر نیز پابه‌پای سایر مناطق فعالیت می‌کند. به گفته مدیر صنعت، معدن، تجارت ملایر در سال 1402، سالانه بیش از 50 هزار تن کشمش شسته و بسته‌بندی شده به سایر کشورها صادر می‌شود. این حجم صادرات بیش از 90 میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته است.
شهر کاشمر در استان خراسان رضوی نیز در سال 1402 سالانه بیش از 14 هزار تن کشمش به کشورهای حوزه خلیج فارس، پاکستان، ترکیه و کشورهای آسیای میانه صادر کرده است.
در سال 2022 نیز سازمان فائو گزارشی را منتشر کرد که سهم ایران در صادرات کشمش باکیفیت 63 هزار تن بوده است و ترکیه، ازبکستان و آمریکا نیز به ترتیب جایگاه اول تا سوم را از آن خود کرده‌اند.
به صورت کلی شهرهای تاکستان، نرجه و اسفرورین در استان قزوین؛ زنجان و ابهر در استان زنجان؛ کاشمر و خلیل آباد در استان خراسان رضوی؛ بوانات، دشمن زیاری و داراب در استان فارس و شهرهای همدان و آذربایجان شرقی در این عرصه به طور ویژه به فعالیت می‌پردازند.
انواع کشمش های مرغوب صادراتی کدامند؟
در ایران انواع انگور کاشته می‌شود و از آنها کشمش‌های مرغوب و متنوعی به دست می‌آید که در بازارهای بین‌المللی طرفداران خاص خود را دارند. این کشمش‌ها هرکدام روش خشک کردن متفاوتی دارند و از رنگ‌ها و اندازه‌های مختلفی تشکیل شده‌اند. برخی از مهم‌ترین آنها شامل این مواردند:
- کشمش سبز و زرد قلمی که به صورت کشیده است.
- کشمش انگوری یا پلویی زرد که به آن طلایی یا کالیفرنیایی هم می‌گویند.
- کشمش تیزابی در دو نمونه گوگردی و بدون گوگرد (مانند کشمش‌های تیفی و آفتابی)
- کشمش مویز
البته نکته مهم در خصوص کشمش‌های صادراتی آن است که معمولا بیشتر کشورها از جمله کشورهای اروپایی خواهان کشمش‌های بدون دانه و هسته هستند و این مدل محصول خواهان بیشتری در بازار جهانی دارد.
از طرفی نوع فروش این کشمش‌ها نیز در این امر اثرگذار است؛ یعنی اگر به صورت فله فروخته شوند، سود صادرات کمتر و اگر در وزن کمتر و بسته‌بندی‌های شیک‌تری فروخته شوند، فروش بیشتری خواهند داشت.
مراحل و قوانین صادرات کشمش چیست؟
در بحث صادرات کالا باید بدانید که مقصد صادراتی شما قوانین مخصوص به خود را دارد و باید پیش از هر کاری با شرایط کاری آنجا آشنا شوید. در بحث مواد غذایی و کشاورزی همچون کشمش نیز سخت‌گیری‌ها بیشتر است. برای مثال استانداردهای اروپا بسیار بالاست و معمولا سه درجه A، AA و AAA را برای طبقه‌بندی کیفیت کشمش‌های خارجی درنظر می‌گیرد و شما به عنوان تولیدکننده و صادرکننده باید هنگام بسته‌بندی و انتخاب کشمش به کیفیت محصول بسیار توجه کنید.
از سوی دیگر، معمولا هنگام صادرات کشمش از ماده نگهدارنده نظیر تیزاب استفاده می‌کنند. این ماده کمک می‌کند تا کشمش‌ها در مسیرهای طولانی و هنگام ترانزیت نیز خراب و فاسد نشوند و همچنان باکیفیت بمانند. علاوه‌براین کارتونی که کالا درون آن قرار می‌گیرد باید پنج لایه باشد و با پلاستیک‌های فشرده نیز شرینگ شود تا در طول مسیر (زمینی، هوایی و دریایی) محکم و آکبند باقی بماند.
اخذ مجوزهای بهداشتی و دریافت استانداردهای ایران و کشور مقصد نیز بسیار حائز اهمیت است. این مجوزها شامل: گواهی استاندارد یا منطبق با استاندارد، گواهی بهداشت نباتات، نبودن بیماری و ناخالصی به خاطر وجود سموم و بسته‌بندی مناسب و استاندارد با لیبل مناسب کشور هدف می‌شود.
درنهایت آنکه هنگام صادرات کشمش باید حواستان باشد که مقدار کشمش تولیدی بالا باشد. چراکه گاهی ممکن است پس از خرید اولیه، بار دیگر مشتری سفارش دوباره بدهد و درصورت نداشتن موجودی همه چیز خراب می‌شود و مشتری از دستتان می‌رود. پس باید یک برنامه هدفمند برای تولید، بازاریابی، برندینگ و فروش محصول داشته باشید.
باتوجه به توضیحات به سراغ مراحل صادرات کشمش می‌رویم:
- انتخاب بازار هدف
- شناسایی کشورهای متقاضی کشمش ایرانی
- بررسی قوانین و مقررات صادرات کشمش به کشور هدف
- انتخاب روش صادرات (مستقیم یا غیرمستقیم)
- آماده سازی محصول
- سورتینگ و درجه‌بندی کشمش براساس کیفیت و اندازه
- شستشو و خشک کردن کشمش
- بسته‌بندی مناسب باتوجه به استانداردهای کشور هدف
- اخذ مجوزها و مدارک لازم
- مجوزهای بهداشتی و استانداردها
- دریافت کارت بازرگانی
- مجوز صادرات
- انعقاد قرارداد
- مذاکره با خریدار و توافق بر سر قیمت، شرایط پرداخت و سایر مفاد قرارداد
- تنظیم و امضای قرارداد
- حمل و نقل
- انتخاب روش حمل و نقل (زمینی، دریایی، هوایی)
- اخذ بیمه صادراتی و بارنامه
- انجام تشریفات گمرکی
- دریافت وجه و ارسال بار
- دریافت وجه از طریق روش‌های توافق شده در قرارداد
- ارسال محموله صادراتی به کشور مقصد
بهترین مقاصد صادراتی کشمش کدامند؟
اتحادیه اروپا از جمله آلمان و انگلستان و هلند از مهم‌ترین مشتریان ایران هستند که حجم زیادی از محصولات داخلی به این مناطق ارسال می‌شود. سایر کشورهای اروپایی همچون فرانسه، ایتالیا، بلژیک، روسیه؛ کشورهای آسیایی همچون مالزی، اندونزی، قرقیزستان، امارات، عراق و کشورهای شمال آفریقا و کانادا و برزیل و … از مشتریان همیشگی کشمش صادراتی ایران هستند.
همانطور که مشاهده می‌کنید ظرفیت صادرات کشمش ایرانی به سراسر دنیا وجود دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین این کشورها می‌پردازیم:
صادرات کشمش به روسیه
هنگامی که بخواهید به روسیه انواع کشمش را صادر کنید، باید ابتدا بدانید که مردمان این سرزمین خواهان چه نوع کشمشی هستند؛ معمولا روس‌ها کشمش سبز کاشمر، کشمش پلویی طلایی، کشمش تیزابی پلویی و طلایی و مویز را استفاده می‌کنند.
از طرف دیگر هنگام صادرات این محصول باید مانند تمامی کشورهای استانداردهای بین‌المللی را در نظر بگیرید. البته باتوجه به جنگ روسیه و اوکراین محدودیت‌های در این حوزه به وجود آمده است که به نظر می‌رسد موقتی باشد. اما همچنان حمل بار به روسیه امکان‌پذیر است و می‌توان کشمش مرغوب (بدون بو، مزه بد، گرد و خاک، رطوبت بیش از حد) را به‌فروش رساند. فقط توجه داشته باشید که باید بر روی بسته‌بندی محصول، اطلاعات به زبان روسی و انگلیسی نوشته شده باشد و بهتر است دفتر یا شرکتی را در خاک روسیه تاسیس کرده باشید یا از طریق واسطه‌ها این کار را انجام دهید.
صادرات کشمش به چین
چندین سال است که چین رابطه تجاری مثبتی با ایران دارد و با اینکه معمولا واردات کالا از سمت چین رخ می‌دهد اما انواع کشمش ایرانی طرفداران زیادی در این کشور پهناور دارد.
درمورد تجارت با چین باید در نظر بگیرید که حمل دریایی برایتان مناسب است یا حمل هوایی. فقط به خاطر خوراکی بودن این محصول و طولانی بودن مسیر بهتر است حواستان باشد تا بسته‌بندی به درستی انجام شده باشد.
صادرات کشمش به عمان
کشورهای عربی از جمله عمان همواره خریدار کشمش باکیفیت ایرانی هستند و پول خوبی نیز بابت آن می‌دهند. برای مثال خواهان کشمش پلویی، کشمش طلایی، کشمش تیزابی یا کشمش سلطانی، کشمش خرمایی و کشمش سبز یا زرد طلایی هستند و مصرف بالایی نیز وعده‌های غذایی خود دارند.
در حال حاضر، به جز تعداد محدودی از شرکت‌ها حضور ایرانیان در بازار عمان کمرنگ است. به همین دلیل، بخش عمده‌ای از کشمش و خشکبار ایرانی به جای صادرات مستقیم به عمان از طریق دبی به این کشور صادر می‌شود. این فرآیند، به معنای ورود کشمش ایرانی به دبی و سپس صادرات مجدد آن به عمان توسط اماراتی‌ها است.
خطوط کشتیرانی ویژه و جایگاه تجاری دبی، دو عامل اصلی در عدم حمل بار به عمان به صورت غیرمستقیم است. با این وجود، صادرات مستقیم این محصول به عمان، سودآوری قابل توجهی را به همراه خواهد داشت و قدرت رقابت صادرکنندگان ایرانی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
بنابراین، تمرکز بر صادرات مستقیم کشمش به عمان، فرصتی مغتنم برای صادرکنندگان ایرانی است که می‌تواند به رونق این صنعت و افزایش سهم ایران در بازار عمان کمک کند.
صادرات کشمش به عراق
عراق به عنوان یکی از همسایگان ایران، مقصدی مهم برای صادرات کشمش ایرانی محسوب می‌شود. در کنار کشمش پلویی که محبوبیت بالایی در این کشور دارد، انواع دیگری از کشمش مانند کشمش قهوه‌ای، کشمش تیزابی یا سبز و مویز نیز برای صادرات به عراق مناسب هستند.
در جنوب عراق، قیمت بر کیفیت اولویت دارد. به همین دلیل، کشمش‌های صادراتی به این منطقه باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشند:
- عدم نیاز به سورت لیزری
- رطوبت بالاتر
- عدم اهمیت رنگ
- بسته‌بندی در وزن‌های 1.750 یا 2.750 گرم
- عدم ملاک بودن ریز و درشتی
با توجه به این ویژگی‌ها، تمرکز بر کاهش قیمت تمام شده برای رقابت در بازار جنوب عراق ضروری است. استفاده از بسته‌بندی‌های 10 کیلویی به جای بسته‌بندی‌های 2 و 3 کیلویی (با کارتن) می‌تواند تا 2000 الی 3000 تومان در هر کیلوگرم قیمت را کاهش دهد.
علاوه‌براین دو نوع کشمش مناسب برای صادرات به جنوب عراق وجود دارند که عبارتند از: کشمش پلویی سلطانی با کیفیت معمولی و کشمش پلویی طلایی با کیفیت معمولی و درجه دو.
درواقع کشمش طلایی به دلیل استفاده اعراب بعد از غذا برای هضم، برای فروش در استان‌های عرب‌نشین عراق مناسب است. اما کردستان عراق با وضعیت معیشتی بهتر، می‌تواند مقصدی مناسب برای صادرات کشمش بی‌دانه باشد.
صادرات کشمش به دبی
دبی به عنوان قطب تجارت در خاورمیانه، به مهم‌ترین مقصد صادراتی کشمش ایرانی تبدیل شده است. سالانه بیش از 700 کانتینر کشمش طلایی قلمی کاشمر و کشمش انگوری بناب توسط شرکت‌های مستقر در امارات متحده عربی خریداری می‌شود. اما علت این استقبال چیست؟
امارات متحده عربی خود به تنهایی مصرف‌کننده کشمش نیست، بلکه به عنوان بازار واسط برای صادرات مجدد به سایر کشورها عمل می‌کند. دفاتر بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی، خصوصاً شرکت‌های هندی، برای خرید کشمش ایران در شهرهای امارات مستقر هستند.
تحریم‌های ایران نیز باعث شده است که بسیاری از کشورها تمایل به خرید محصولات ایرانی با منشأ (Origin) سایر کشورها داشته باشند. این به این معناست که برای موفقیت در صادرات کشمش به دبی باید عبارت “ساخت ایران” از روی بسته‌بندی حذف شود. یا شرکتی در خارج از ایران برای تغییر منشأ در اظهارنامه‌های گمرکی ثبت گردد.
ذکر این نکته ضروری‌ست، استانداردهای سختگیرانه کشورهایی مانند امارات و قطر باعث می‌شود که بسیاری از کشمش‌های طلایی ایرانی نتوانند این استانداردها را پاس کنند و به ایران برگشت داده شوند. برای افزایش سهم صادرات کشمش به این کشورها، لازم است که تولیدکنندگان ایرانی در جهت ارتقای کیفیت و تطابق با استانداردهای بین‌المللی گام بردارند.
صادرات کشمش به ترکیه
مرز بازرگان دروازه‌ای برای صادرات پرسود انواع کشمش سبز و طلایی ایرانی به ترکیه است. بندر مرسین، ازمیر و شهر استانبول نیز به عنوان پایانه‌های صادرات خشکبار ایران به اروپا و آفریقا عمل می‌کنند.
ترکیه با تمرکز بر تولید انبوه یک نوع کشمش (کشمش تیزابی پلویی)، رتبه اول تولید کشمش در جهان را به خود اختصاص داده است. با این حال برخی از کشمش‌های ایرانی که در بازار ترکیه نظیر ندارند و تقاضای بالایی برای آنها وجود دارد که عبارتند از:
- کشمش سبز قلمی کاشمر: این کشمش آجیلی برای مصرف همراه با نوشیدنی، چای، تنقلات و آجیل مناسب است.
- کشمش طلایی پلویی ملکان، بناب و ملایر: این نوع کشمش که به کشمش انگوری نیز معروف است، در بین مردم ترکیه محبوبیت بالایی دارد.
- کشمش طلایی قلمی کاشمر: این کشمش با کیفیت و طعم عالی، جایگاه ویژه‌ای در بازار ترکیه دارد.
- کشمش مویز سیاه بی هسته: این نوع کشمش برای مصارف مختلف از جمله پخت و پز و تهیه دسر استفاده می‌شود.
- کشمش مویز هسته‌دار: این کشمش نیز مانند مویز سیاه بی هسته، در مصارف مختلف کاربرد دارد.
نکته قابل توجه این است که با وجود تولید انبوه کشمش تیزابی پلویی در ترکیه، هیچ یک از کشاورزان این کشور تاکنون اقدام به تولید کشمش تیزابی به روش کالیفرنیایی (کشمش طلایی) نکرده‌اند. این موضوع فرصتی خاص برای صادرکنندگان ایرانی است تا این نوع کشمش با ارزش را به بازار ترکیه عرضه کنند.
در مجموع، تنوع بی‌نظیر کشمش‌های ایرانی، فرصتی طلایی برای صادرات به ترکیه و سایر کشورهای جهان است. با تمرکز بر کیفیت، بسته‌بندی مناسب و بازاریابی هدفمند، می‌توان سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را به دست آورد.
از طرف دیگر، ترکیه به عنوان همسایه شمال غربی ایران و دروازه ورود به اروپا، مقصد مهمی برای صادرات کشمش ایرانی محسوب می‌شود. سه راهکار زمینی، ریلی و دریایی برای صادرات کشمش به این کشور وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
صادرات زمینی:
- مزیت: کمترین هزینه
- معایب: زمان طولانی‌تر و نیاز به ماشین‌های ترک برای ورود به اروپا
صادرات ریلی:
- مزیت: هزینه حمل یک سوم هزینه حمل جاده‌ای و زمان رسیدن بار به مقصد بهتر است.
- معایب: نیاز به زیرساخت‌های مناسب و هماهنگی بین دو کشور
صادرات دریایی:
- مزیت: دسترسی بهبازارهای کل کشورهای ساحلی دریای مدیترانه
- معایب: هزینه‌های بیشتر و نیاز به بنادر تجاری مجهز
قوانین ترخیص کشمش و تعرفه گمرکی آن چیست؟
یکی از مسائل مهمی که باید هنگام صادرات کشمش و ترخیص آن مدنظر بگیرید، کد تعرفه گمرکی این کالاست. به‌طورکلی تعرفه گمرکی انواع کشمش با شرح انگور خشک کرده ذیل ردیف 080620 قرار گرفته است و جزئیات آن در جدول زیر نمایش داده شده است:
از طرف دیگر شما باید هنگام ترخیص کالا مدارک مرتبط با آن را در اختیار داشته باشید. این مدارک شامل: ترخیصیه، پروفرما اینویس، گواهی مبدا، پکینگ لیست، گواهی بازرسی کالا، مجوزهای قانونی، بارنامه، بیمه‌نامه، اظهارنامه و مدارک هویتی مربوط به صاحب کالا هستند.
از دیگر قوانین ترخیص کشمش می‌توان به قوانین خاص هر کشور اشاره کرد. بعضی از مقاصد صادراتی به مجوزهای بیشتری نیاز دارند برای مثال گواهی ارگانیک از جمله اسنادی است که شاید برخی از مشتریان شما آن را بخواهند. یا بعضی از کشورهای تعرفه گمرکی پایینی دارند اما بعد از میزان مشخصی از حجم بار، تعرفه بیشتری از تجار دریافت می‌کنند.
در مورد این طور مسائل باید با شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و ترخیص کالا مشورت کنید تا جدیدترین قوانین این حوزه را به شما بگویند.
روش های حمل و نقل برای صادرات کشمش کدامند؟
هنگام صادرات کشمش باید به کشور مقصد توجه کنید. برای مثال ایران با ترکیه مرز دریایی ندارد و فقط مرز مشترک زمینی و امکان پرواز هواپیما را داریم. از آن طرف ما هیچ مرز خاکی با کشور امارات نداریم و قاعدتا تنها دو روش حمل دریایی و هوایی برای واردات و صادرات معقول و امکان‌پذیر است.
پس اولین نکته برای انتخاب شیوه حمل و نقل بین المللی همین موضوع است. پس از آن باید به میزان وزن، حجم و ارزش محموله توجه کنید. محدودیت زمانی و مالی نیز امری تاثیرگذار است و می‌تواند شیوه حمل بار را به کل تغییر دهد.
برای مثال وقتی بخواهید به ترکیه کشمش صادر کنید، به خاطر مسافت نه چندان زیاد گزینه حمل زمینی روی میز می‌آید اما اگر به هر دلیلی محدودیت زمانی داشتید و باید هرچه زودتر بار به مقصد برسد و قیمت بالای حمل هوایی نیز برایتان اهمیتی ندارد، حتما باید از هواپیما استفاده کنید.
پس فاصله مبدا تا مقصد و وجود مسیر و امکان انتقال بار در این مسئله بسیار تاثیرگذار است.
سخن پایانی
با وجود کیفیت بی‌نظیر کشمش ایرانی، صادرات کشمش با چالش‌های متعددی روبرو است. کمبود زیرساخت‌های صادراتی، عدم امکان فروش ارزی، تحریم‌ها، قیمت‌گذاری غیرآزاد، و بی‌ثباتی قوانین صادرات و تجارت از جمله این چالش‌ها هستند.
برای عبور از این موانع، لازم است که اقداماتی در جهت ارتقای زیرساخت‌ها، افزایش کیفیت تولید، رفع تحریم‌ها، تسهیل پرداخت‌های ارزی، آزادسازی قیمت‌گذاری، و ایجاد ثبات در قوانین صادراتی انجام شود.
با این حال اگر بتوانید بازاری مناسب برای این محصول پیدا کنید، قطعا سود خوبی به دست خواهید آورد. گفتنی‌ست، اگر بخواهید در بازار میوه فعالیت کنید پیشنهاد می‌کنیم مقاله صادرات میوه خشک را نیز مطالعه کنید. حوزه‌ای سودده و جدید که با سرمایه نه چندان زیاد می‌توان در آن فعالیت کرد.
اگر تجربه‌ای در این باره دارید، حتما برای ما کامنت بگذارید و یا درصورت هرگونه پرسشی درخصوص حمل‌ونقل بین‌المللی و واردات و صادرات کالا با کارشناسان ما به شماره 02142281 در تماس باشید.
سوالات متداول
قیمت کشمش صادراتی چقدر است؟
این موضوع به کیفیت و نوع کشمش صادراتی بازمی‌گردد. هرچه کیفیت بیشتر باشد، حجم و وزن بار زیادتر باشد، قیمت نیز بالاتر می‌رود. نرخ ارز نیز در این مسئله بسیار اهمیت دارد و باتوجه به شرایط قیمت کشمش مشخص می‌شود.
بهترین کشمش صادراتی ایران چیست؟
کشمش شهرهای ملایر، تاکستان، بوانات، کاشمر و ... از بهترین‌های این حوزه هستند. کشمش مدل طلایی، تزابی، پلویی، سلطانی نیز از باکیفیت‌ترین کشمش‌های بازار هستند.
مجوز صادرات کشمش چیست؟
-مجوز فنی از سازمان حفظ نباتات
-مجوز فنی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
-مجوز فنی از وزارت جهاد کشاورزی – اعلام تاریخ اعتبار
-مجور ارزی از وزارت جهاد کشاورزی – تخصیص ارز
-برخی از بازارهای صادراتی ممکن است از تولیدکنندگان کشمش درخواست استانداردها و گواهینامه‌های خاصی مانند استانداردهای بین‌المللی HACCP برای بهبود کیفیت و ایمنی محصولات داشته باشند.
من دنبال کد تعرفه گمرکی انواع کشمش بودم. مرسی انقدر منظم همه رو کنار هم نوشتین
سپاس از توجه و همراهی شما