برگه اطلاعات ایمنی (MSDS)

با افزایش استفاده از مواد شیمیایی در صنایع مختلف، نیاز به یک سیستم استاندارد برای شناسایی و مدیریت خطرات مرتبط با این مواد بیش‌ازپیش احساس شد. در همین راستا، گواهی ‌نامه MSDS ابزاری قدرتمند برای ارائه اطلاعات دقیق و جامع در مورد مواد شیمیایی به وجود آمد. این سند که ریشه در دهه‌های گذشته دارد، طی سال‌ها تکامل یافته و استانداردهای آن ارتقا یافته است.

توجه کنید که هر ماده شیمیایی، انگار یک شخصیت خاص دارد. برخی از این مواد، مثل بنزین، خیلی زود آتش می‌گیرند. برای اینکه با این مواد کار کنیم و مشکلی پیش نیاید، باید خوب بشناسیمشان. دانستن اینکه هر ماده چه ویژگی‌هایی دارد، کمک می‌کند تا از خودمان و دیگران محافظت کنیم.

در ادامه با پست بین المللی پی اس پی اکسپرس همراه باشید،  تا با برگه اطلاعات ایمنی مواد بیشتر آشنا ‌شوید و آموزش شیوه دریافت آن را به شما می‌دهیم. پس در ادامه این با ما همراه باشید.

گواهی نامه MSDS چیست؟

MSDS مخفف عبارت Material Safety Data Sheet به معنای برگه اطلاعات ایمنی مواد است. این سند، یک شناسنامه کامل برای هر ماده شیمیایی محسوب می‌شود که اطلاعات جامع و دقیقی را در مورد خواص، خطرات و نحوه برخورد ایمن با آن ماده در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

لازم به ذکر است، قبل از اینکه با هر ماده شیمیایی کار کنید، حتما برگه اطلاعات ایمنی آن را بخوانید. این برگه مثل یک راهنمای کامل است که به شما می‌گوید این ماده چقدر خطرناک است و چطور باید با آن کار کنید. در صورت استفاده نکردن از این سند ممکن است به بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان یا مشکلات پوستی دچار شوید. پس برای سلامتی خودتان، قبل از شروع کار، حتما این برگه را مطالعه کنید.

اصلی ترین تفاوت  MSDS با برچسب اطلاعات روی مواد شیمیایی چیست؟

همان‌طور که در بالا شد گواهی‌نامه MSDS یا برگه اطلاعات ایمنی مواد، یک سند جامع و مفصل است که اطلاعات کاملی در مورد یک ماده شیمیایی ارائه می‌دهد. از طرف دیگر، برچسب اطلاعات یک خلاصه کوتاه از مهم‌ترین خطرات یک ماده است که معمولاً روی بسته‌بندی آن قرار دارد. در ادامه به برخی از تفاوت‌های اصلی بین MSDS و برچسب اطلاعات اشاره می‌کنیم:

میزان اطلاعات: MSDS شامل اطلاعات بسیار گسترده‌تری نسبت به برچسب است. درحالی‌که برچسب تنها به برخی از خطرات اصلی اشاره می‌کند، MSDS به طور کامل به تمام خواص فیزیکی، شیمیایی، خطرات بهداشتی، اقدامات ایمنی و اطلاعات حمل و نقل می‌پردازد.

جزئیات: MSDS جزئیات بسیار بیشتری در مورد هر یک از خطرات ارائه می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، درحالی‌که برچسب ممکن است تنها به این اشاره کند که یک ماده قابل‌اشتعال است، MSDS به طور دقیق دمای اشتعال، روش‌های اطفاء حریق و اقدامات لازم در صورت بروز آتش‌سوزی را شرح می‌دهد.

هدف: هدف اصلی MSDS ارائه اطلاعات دقیق و جامع به افرادی است که با ماده شیمیایی کار می‌کنند، درحالی‌که هدف برچسب هشداردادن به کاربران در مورد خطرات اصلی ماده است.

قانون‌گذاری: در بسیاری از کشورها، تهیه و ارائه MSDS برای مواد شیمیایی خاص الزامی است، درحالی‌که الزامات مربوط به برچسب‌ها ممکن است کمتر سخت‌گیرانه باشد.

سند  MSDS شامل چه بخش هایی است؟

سند MSDS شامل ۱۶ بخش اصلی است که هر یک اطلاعات خاصی را در مورد ماده موردنظر ارائه می‌دهند. در ادامه به بررسی هر یک از این بخش‌ها می‌پردازیم:

مشخصات کالا: در این بخش مشخصات دقیق کالا مانند نام، فرمول شیمیایی، شماره ثبت CAS (شماره شناسایی مواد شیمیایی) و استفاده‌های رایج از آن ذکر می‌شود.

تعیین میزان خطر: این بخش شامل توضیح دقیق لیبل روی بسته‌بندی خواهد بود. این توضیحات و خود لیبل‌ها به‌ویژه در حمل مواد شیمیایی و قابل‌اشتعال بسیار مهم‌اند؛ زیرا هنگام ترخیص گمرکی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مواد تشکیل‌دهنده: هنگامی که غلظت مواد خطرناک یک کالا از یک درصدِ حجم آن بیشتر باشد، ‌ باید در این بخش به طور دقیق ذکر شود.

خطرات شناسایی شده: در این بخش، خطرات ناشی از تماس با ماده شیمیایی، مانند خطرات فیزیکی (اشتعال، انفجار)، خطرات بهداشتی (سمیت، تحریک‌کنندگی) و خطرات زیست‌محیطی به طور کامل شرح داده می‌شود.

اقدامات کمک‌های اولیه: در این بخش، اقدامات لازم در صورت تماس با ماده شیمیایی از طریق پوست، چشم، بلع یا استنشاق به طور دقیق توضیح داده می‌شود.

اقدامات اطفاء حریق: در این بخش، روش‌های مناسب برای اطفاء حریق در صورت آتش‌سوزی ناشی از ماده شیمیایی و مواد خاموش‌کننده مناسب ذکر می‌شود.

اقدامات در صورت نشت تصادفی: در این بخش، اقدامات لازم در صورت نشت تصادفی ماده شیمیایی، مانند جمع‌آوری نشت، جلوگیری از انتشار و پاک‌سازی منطقه آلوده شرح داده می‌شود.

دستورالعمل‌های جابه‌جایی و انبارداری: در این بخش، نحوه صحیح جابه‌جایی، انبارداری و بسته‌بندی ماده شیمیایی، از جمله شرایط دمایی مناسب و مواد ناسازگار ذکر می‌شود.

کنترل‌های فردی حفاظتی: در این بخش، تجهیزات حفاظتی فردی موردنیاز برای کار با ماده شیمیایی، مانند دستکش، ماسک، عینک ایمنی و لباس محافظ، مشخص می‌شود.

پایداری و واکنش‌پذیری: در این بخش، پایداری شیمیایی ماده، شرایطی که باعث واکنش‌های خطرناک می‌شود و محصولات تجزیه ماده در شرایط مختلف ذکر می‌شود.

اطلاعات سم‌شناسی: در این بخش، اثرات حاد و مزمن ماده شیمیایی بر سلامت انسان، از جمله سمیت، تحریک‌کنندگی، حساسیت‌زایی و سرطان‌زایی ذکر می‌شود.

اطلاعات زیست‌محیطی: در این بخش، اثرات ماده شیمیایی بر محیط‌زیست، از جمله سمیت برای آبزیان، قابلیت تجمع زیستی و پتانسیل آلودگی خاک ذکر می‌شود.

ملاحظات دفع پسماند: در این بخش، روش‌های ایمن دفع پسماندهای حاوی ماده شیمیایی و الزامات قانونی مربوط به دفع پسماند ذکر می‌شود.

اطلاعات حمل و نقل: در این بخش، مقررات حمل و نقل ماده شیمیایی، از جمله طبقه‌بندی خطر، برچسب‌های خطر و الزامات بسته‌بندی ذکر می‌شود.

اطلاعات تنظیمی: در این بخش، قوانین و مقررات مرتبط با ماده شیمیایی و الزامات قانونی برای تولید، استفاده و دفع آن ذکر می‌شود.

اطلاعات تکمیلی: در این بخش، هرگونه اطلاعات اضافی که برای ایمنی کار با ماده شیمیایی ضروری باشد، مانند اولین کمک‌های پزشکی، تماس‌های اضطراری و منابع اطلاعاتی اضافی ذکر می‌شود.

برگه اطلاعات ایمنی مواد در حمل و نقل بین‌ المللی چه نقشی دارد؟

سند MSDS در حمل و نقل بین‌المللی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و به عنوان یک راهنمای حیاتی برای اطمینان از ایمنی در طول فرایند حمل و نقل محسوب می‌شود. در ادامه به اهمیت MSDS در حمل و نقل بین‌المللی به‌صورت کامل اشاره می‌کنیم:

ایمنی کارکنان: MSDS اطلاعات دقیقی در مورد خطرات ناشی از تماس با مواد شیمیایی ارائه می‌دهد و به کارکنان کمک می‌کند تا اقدامات ایمنی لازم را در طول حمل و نقل و جابه‌جایی مواد انجام دهند.

حفاظت از محیط‌زیست: MSDS اطلاعاتی در مورد اثرات مواد شیمیایی بر محیط زیست ارائه می‌دهد و به‌این‌ترتیب به جلوگیری از آلودگی محیط زیست در طول حمل و نقل کمک می‌کند.

رعایت مقررات بین‌المللی: بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، داشتن MSDS را برای حمل و نقل مواد شیمیایی الزامی کرده‌اند. MSDS به عنوان یک سند رسمی، نشان می‌دهد که فرستنده و گیرنده کالا از خطرات مواد شیمیایی آگاه هستند و اقدامات لازم برای ایمنی را انجام می‌دهند.

تسهیل در گمرک: در بسیاری از کشورها، ارائه MSDS برای ترخیص کالاهای شیمیایی در گمرک الزامی است. MSDS به گمرک کمک می‌کند تا ماهیت کالا را شناسایی کرده و اقدامات ایمنی لازم را انجام دهد.

مدیریت بحران: در صورت بروز حادثه در طول حمل و نقل، MSDS اطلاعات ارزشمندی در مورد نحوه کنترل شرایط اضطراری و کمک‌های اولیه ارائه می‌دهد.

تهیه گواهی‌نامه MSDS در چه زمان هایی ضروری است؟

توجه داشته باشید برای انتقال هر محموله‌ای که حادثه‌‌ساز یا خطرناک باشد، باید سند MSDS تهیه گردد؛ البته منظور از خطرناک یا آسیب‌زا نه‌تنها برای افراد بلکه برای محیط‌زیست هم شامل می‌شود. ازاین‌جهت، در برخی موارد حمل کالاهایی که در دسته‌بندی غیرخطرناک نیز قرار می‌گیرند، نیازمند این سند خواهد بود. برای نمونه، موارد زیر جزو محموله‌های نیازمند برگه MSDS هستند:

محصولات آرایشی و بهداشتی: از رژ لب و لاک ناخن گرفته تا شامپو و کرم‌های پوستی، بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی مواد شیمیایی هستند که نیاز به MSDS دارند.

محصولات تمیزکننده: شوینده‌ها، سفیدکننده‌ها و سایر محصولات تمیزکننده اغلب حاوی مواد شیمیایی قوی هستند.

محصولات مراقبت شخصی: محصولات مراقبت از مو، پوست و بدن نیز ممکن است حاوی مواد شیمیایی باشند.

محصولات پلاستیکی: انواع پلاستیک‌ها و محصولات ساخته شده از آن‌ها، از جمله ظروف یکبار مصرف، اسباب‌بازی و… به این سند نیاز دارند.

مواد شیمیایی صنعتی: رنگ‌ها، چسب‌ها، حلال‌ها، مواد شیمیایی آزمایشگاهی باید گواهی نامه MSDS را داشته باشند.

محصولات الکترونیکی: باتری‌ها، تلفن همراه و لپ‌تاپ باید این سند را داشته باشند.

مواد غذایی: برخی از افزودنی‌های غذایی، آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی نیز نیاز به MSDS دارند.

مواد معدنی و فلزات: بسیاری از فلزات و مواد معدنی به دلیل خواص شیمیایی خاص خود، نیاز به MSDS دارند.

کاربردهای برگه اطلاعات ایمنی مواد

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم این سند در بسیاری موارد مهم است. حالا در این قسمت از مطلب به کاربردهای اصلی این گواهی‌نامه می‌خواهیم اشاره کنیم:

مدیریت ایمن حمل و نقل: شرکت‌های حمل و نقل برای جابجایی ایمن کالاهای خطرناک به اطلاعات دقیقی نیاز دارند که در MSDS درج شده است. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا بهترین روش‌های بسته‌بندی، حمل و نقل و نگهداری از کالا را انتخاب کنند.

رعایت قوانین گمرکی: گمرک برای ترخیص کالاهای وارداتی یا صادراتی، به MSDS نیاز دارد تا از ایمنی کالا و رعایت استانداردهای بین‌المللی اطمینان حاصل کند.

ایمنی نیروی انسانی: کارگرانی که با مواد شیمیایی سروکار دارند، باید از خطرات احتمالی این مواد آگاه باشند. MSDS اطلاعات جامعی در مورد خطرات مواد، نحوه کار ایمن با آن‌ها و اقدامات لازم در صورت بروز حادثه را در اختیار کارگران قرار می‌دهد.

آمادگی برای شرایط اضطراری: در صورت بروز حادثه مانند نشت مواد شیمیایی، آتش‌سوزی یا انفجار، MSDS به‌عنوان راهنمای اصلی برای اقدامات اولیه کمک‌های اولیه و مقابله با شرایط اضطراری استفاده می‌شود.

چگونگی دریافت سند MSDS

برای اینکه مطمئن شویم محصولی که می‌خریم بی‌خطر است و اطلاعات کاملی درباره آن داریم، می‌توانیم به برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) آن دسترسی پیدا کنیم. در زیر به روش های گرفتن سند MSDS به‌صورت کامل اشاره می‌کنیم.

درخواست مستقیم از تولیدکننده یا فروشنده: ساده‌ترین راه این است که مستقیماً از تولیدکننده یا فروشنده محصول درخواست MSDS کنیم. در بسیاری از کشورها، ارائه این برگه همراه با محصول الزامی است.

جستجو در پایگاه‌های داده آنلاین: اگر به MSDS محصول مورد نظر خود دسترسی پیدا نکردید، می‌توانید در اینترنت جستجو کنید. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها، MSDS محصولات خود را در پایگاه‌های داده آنلاین قرار می‌دهند.

مراجعه به سازمان‌های دولتی: در برخی موارد، سازمان‌های دولتی مسئول نظارت بر محصولات، بانک اطلاعاتی MSDS محصولات مختلف را در اختیار دارند.

کلام آخر

همانطور که بررسی کردیم، برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) یک سند مهم است که اطلاعات جامع و دقیقی درباره مواد شیمیایی و خطرات احتمالی آن‌ها ارائه می‌دهد. این سند نه تنها برای تولیدکنندگان و کارکنان صنایع، بلکه برای همه افرادی که با مواد شیمیایی سروکار دارند از جمله رانندگان حمل‌ونقل کالاهای خطرناک، اهمیت بسیاری دارد.

در نهایت، با داشتن اطلاعات دقیق و به‌روز درباره مواد شیمیایی، می‌توانیم از بروز حوادث جلوگیری کرده و ایمنی همه افراد درگیر در این فرایند را تضمین کنیم.

در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با سند MSDS آشنا کنیم و اطلاعات کاملی را در اختیارتان قرار دهیم.

اگر در زمینه حمل و ترخیص بین‌المللی فعالیت دارید و می‌خواهید در این زمینه مشاوره دریافت کنید یا قصد استعلام قیمت حمل و ترخیص دارید، می‌توانید از طریق تماس با شماره 02142281 یا اپلیکیشن PSP با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

سوالات متداول