شاید بارها کلمه لجستیک به گوشتان خورده باشد، اما معنای این کلمه را ندانید که چیست و چه مزایایی دارد. امروزه بسیاری از افراد زمانی که از آنها در خصوص Logistics چیست؟ پرسیده می‌شود به جنگ و شرکت‌های پست اشاره می‌کنند و برخی دیگر هیچ اطلاعی در رابطه با این مفهوم ندارند.
لازم به ذکر است، بسیاری از فعالیت‌ها و فرایندهای کسب‌وکار حتی امور روزمره افراد جامعه به لجستیک گره خورده است. معمولا همه صنایع تولیدی، بازرگانی، گردشگری و بسیاری از واحدهای خدماتی به زیرساخت‌های لجستیکی وابسته هستند. در این مطلب قصد داریم به طور کامل این مفهوم را بررسی کنیم با انواع Logistics آشنا شویم و مزایای استفاده از این سیستم را بیان کنیم. با پست اکسپرس تا انتهای این مطلب همراه باشید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
لجستیک چیست؟
تعریف Logistics می‌تواند با تعریفی که به صورت عمومی به کار برده می‌شود تفاوت‌هایی داشته باشد. در یک تعریف ساده می‌توان این گونه بیان نمود: «فرایند مدیریت نحوه تامین، ذخیره و حمل و انتقال منابع از یک نقطه به نقطه دیگر» را Logistics می‌گویند. همچنین، Logistics بخشی از زنجیره تامین بوده که وظیفه دارد یک مرسوله را از نقطه مبدا به نقطه مقصد ارسال نماید و به دست گیرنده نهایی برساند. بنابراین، در یک تعریف کلی می‌توان لجستیک را یک فرایند برنامه‌ریزی و نظارتی دانست که بر روی حمل و نقل بین المللی و نگه داری محصولات از مرحله تامین تا تحویل نظارت دارد.
تعریف ساده Logistics جابجایی کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر است و دو فرایند حمل و نقل و انبارداری را در بر می‌گیرد. همچنین، زنجیره تامین یک شبکه از کسب و کارها و سازمان‌ها است که به صورت ترتیبی از فرایندها با یکدیگر همکاری می‌کنند. در این زنجیره لجستیک یکی از فرایندهایی است که از مرحله تولید تا توزیع کالاها را شامل می‌شود.
معنی لجستیک در بازرگانی
اگر بخواهیم کلمه Logistics را به صورت معنایی بررسی کنیم، بهتر است ابتدا ریشه این کلمه را بررسی کنیم. این کلمه ریشه یونانی دارد و در ابتدا به عنوان یک اصطلاح نظامی به معنی فرایند تهیه، جابه جایی و ذخیره تجهیزات و لوازم استفاده می‌شد اما با گذشت زمان و در بین سال‌های 1960 تا 1970 معنای آن تغییر کرد و کلمه Logistics معنای جدیدی پیدا کرد.
تاریخچه لجستیک
نگاهی کوتاه به تاریخچه لجستیک می‌تواند ما را هر چه بهتر با این مفهوم آشنا کند. بهتر است بدانید که Logistics قدمتی به قدمت تاریخ بشر دارد و از آغاز زندگی بشر بر روی زمین این مفهوم در زندگی آنها نقش داشته است. برخی از اختراعات بشر نقش مهم و تاثیرگذاری بر تسریع فرایند حمل و نقل دارد که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
- اختراع چرخ یکی از اولین اختراعات بشر بود که به Logistics کمک زیادی کرد. این اختراع تاثیر زیادی در حمل و نقل و ارسال کالا در آن زمان داشت.
- کشتی دومین اختراع تاثیرگذار بشر در رابطه با Logistics بود. کشتی یکی از وسایل حمل و نقل کالا است و از آن از گذشته تا به امروز برای حمل انواع کالا استفاده می‌شود.
در این میان، می توان گفت اولین مفهوم Logistics به یونان باستان بر می‌گردد، در آن زمان سربازهایی بودند که وظیفه انتقال لوازم جنگی، آذوقه و سایر منابع به میدان جنگ را داشتند، به این سربازان لجستیکا می‌گفتند.
در آخر باید گفت شرکت یو‌پی‌اس قدیمی‌ترین شرکت لجستیک دنیاست که در سال 1907 در امریکا تاسیس شد. این شرکت مفهوم جدیدی از Logistics را به دنیا ارائه نمود و در ابتدا کار خود را با ارسال نامه‌های پستی و بسته در میان چند شهر امریکا آغاز نمود. اما در مدت زمان کوتاهی توانست فعالیت خود را گسترش دهد و سرویس ارسال را به تمام امریکا توسعه دهد. همزمان با توسعه شرکت یو‌پی‌اس شرکت‌های Fedex و DHL شروع به کار نمودند و بدین ترتیب افراد بیشتری با مفهوم این کلمه آشنا شدند. پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با این شرکت‌ها مقاله 10 شرکت حمل و نقل بین المللی را مطالعه کنید.
انواع لجستیک چیست؟
حال که با مفهوم این کلمه و تاریخچه آن آشنا شدیم نوبت آن است که به معرفی انواع متفاوت Logistics بپردازیم. به طور کلی Logistics انواع متفاوتی دارد که هر کدام جایگاه مخصوص به خود را در فرایند جابه‌جایی، ارسال و تأمین منابع دارد و می‌تواند پاسخگوی نیازهای مؤسسات و شرکت‌های متفاوت باشد. به طور کلی لجستیک به دو دسته کلان و خرد تقسیم می‌شود.
لجستیک کلان (MACRO LOGISTICS)
Logistics کلان به هر نوع فرایند لجستیکی گفته می‌شود که در حوزه فرابنگاهی قرار گیرد. در این نوع از Logistics به موضوعاتی در سطح کلان پرداخته می‌شود. همچنین، این نوع از لجستیک با نام‌های Logistics تجاری، ملی و فرابنگاهی نیز شناخته می‌شود و از آن به عنوان اسکلت تجارت نیز یاد می‌شود. Logistics کلان دامنه‌ای از فعالیت‌های تجاری از قبیل حمل و نقل، انبارداری، امور گمرکی، توزیع بین المللی و درون شهری و غیره را در بر می‌گیرد. جاده، ریل، فرودگاه، بندر و غیره برخی از زیرساخت‌های Logistics کلان است که می‌توان به آن اشاره کرد.
در نهایت، عملکرد هر چه بهتر لجستیک کلان و بهینه‌سازی زیرساخت‌های این حوزه می‌تواند، شکوفایی تجارت هموار شدن مسیر صادرات و واردات جذب سرمایه گذار خارجی و رشد اقتصادی را به همراه داشته باشد.
لجستیک خرد
به فعالیت‌های لجستیکی که به صورت درون بنگاهی و بین بنگاهی باشد Logistics خرد گفته می‌شود. فعالیت‌های این نوع از Logistics محدود به فعالیت‌های بین شرکت‌ها و کارخانه است. همچنین، Logistics خرد از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورت نبود این نوع از لجستیک تولیدی صورت نگرفته و کالایی به دست مصرف کنندگان نمی‌رسد و می‌توان گفت چرخ اقتصادی نمی‌چرخد. لجستک خرد به چهار بخش مقدم، درونی، تالی (بیرون کارخانه ای) و معکوس تقسیم می‌شود.
لجستیک مقدم
Logistics مقدم که به آن لجستیک تدارکات نیز گفته می‌شود وظیفه تامین مواد و قطعات مورد نیاز کارخانه از منابع بیرونی و حمل آن تا کارخانه را دارد. همچنین، با استفاده از این لجستیک می‌توانید، اطمینان حاصل کنید که مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولیدی در زمان مناسب تامین شده و اختلالی در فرایند تولید ایجاد نمی‌شود.
لجستیک درونی
Logistics درونی یکی از دیگر انواع Logistics بوده و تمرکز اصلی آن بر فعالیت‌های تولید در کارخانه از لحظه ورود مواد اولیه تا تولید و خروج محصول از کارخانه است. این سیستم لجستیکی روی جریان کالا و نگهداری آن نظارت داشته و وظیفه دارد تمامی فعالیت‌های فیزیکی و اطلاعاتی مواد اولیه و محصول را پردازش، نظارت و مدیریت نماید.
لجستیک تالی
Logistics تالی که به آن لجست توزیع و بیرون کارخانه‌ای نیز می‌گویند، وظیفه نظارت بر فرایند ارسال و توزیع محصول را دارد تا مطمئن شود محصول در زمان مناسب و به درستی به دست مشتریان می‌رسد.
لجستیک معکوس
Logistics معکوس مربوط به حمل و نقل کالا از مصرف‌کننده به کارخانه تمرکز دارد. از این Logistics برای مرجوع کردن کالا استفاده می‌شود.
دسته بندی دیگر سیستم لجستیک
از نظر خدمات سیستم Logistics به هفت دسته تولید، اضطراری، کسب و کار، معکوس، سبز، توزیع و نظامی تقسیم می‌شود. در ادامه مطلب با هر یک از این روش‌ها آشنا می‌شویم.
لجستیک تولید (PRODUCTION LOGISTICS): Logistics تولید اولین نوع لجستیکی است که قصد داریم در مورد آن صحبت کنیم. این نوع از Logistics یکی از زیر شاخه‌های صنعت است که به بهینه‌سازی فرآیند تولید محصول کمک می‌کند.
در Logistics تولید، هدف این است که هر دستگاه در یک کارخانه یا مجتمع تولیدی، مواد اولیه را در بهترین زمان دریافت کند تا کار تولید با بیشترین بازده و بهترین کیفیت انجام شود. این موضوع نقش مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول تولید شده داشته و سودآوری بیشتری به همراه می‌آورد.
تصور کنید در یک کارخانه هر دستگاه در طول روز به دلیل نرسیدن به موقع مواد اولیه چند دقیقه متوقف شود. اگر این بازه چند دقیقه‌ای را برای یک سال حساب کنید، با مدت زمان بسیاری روبه رو خواهید شد. به کمک لجستیک تولید می‌توانید از این اتلاف وقت جلوگیری کرده و میزان تولید خود را افزایش دهید.
لجستیک اضطراری (EMERGENCY LOGISTICS): در زمان بروز حوادث بزرگ و بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل یا موارد دیگر که گروه زیادی از مردم را درگیر می‌کند، از Logistics اضطراری استفاده می‌شود. در چنین شرایطی لجستیک اضطراری برای تحویل کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در زمان مناسب، قیمت به صرفه و بهترین روش بسیار کارساز است.
لجستیک کسب و کار (BUSINESS LOGISTICS): نوع دیگری از روش‌های لجستیکی کسب و کار است. این روش پس از شیوع ویروس کرونا بسیار مورد استفاده قرار گرفت. Logistics کسب و کار بیشتر در مشاغل آنلاین و در شرایطی که کالا به صورت غیرحضوری توسط مشتری خریداری شود کاربرد دارد.
در این روش شرکت لجست باید در زمان مناسب، با قیمت توافقی محصول را در محل مشخص شده به مشتری تحویل دهد. امروزه، در برخی از فروشگاه‌های آنلاین امور Logistics توسط فروشگاه انجام می‌شود و برخی دیگر به دلیل مواردی از قبیل هزینه‌های بالای راه اندازی سیستم لجستیک این کار را به شرکت‌های لجستیک واسطه می‌سپارند.
لجستیک معکوس (REVERSE LOGISTICS): مفهوم این کلمه معکوس برعکس لجستیک کسب و کار است. در این روش از Logistics زمانی که مشتریان قصد تعویض یا پس دادن کالاهای خریداری شده را دارند، کالاها از آنها گرفته شده و به شرکت مربوطه تحویل داده می‌شود. این روش Logistics پس از شیوع کرونا بیش از پیش مورد استفاده قرار گرفت.
لجستیک سبز (GREEN LOGISTICS): لجست سبز از انواع جدید Logistics است. در این سیستم برای حمل و نقل از محصولات قابل بازیافت استفاده می‌شود. همچنین تلاش می‌شود برای جابه‌جایی از شیوه‌هایی استفاده شود که کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود.
لجستیک توزیع (DISTRIBUTION LOGISTICS): لجست توزیع را می‌توان مرسوم‌ترین شیوه Logistics دانست که سال‌هاست برای رساندن هر چه راحت‌تر کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش همان شیوه‌ای است که از ابتدای تاریخ بشر استفاده می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های فعال در این زمینه کالاها را از تولیدکننده دریافت کرده و به دست مشتری یا خرده فروش می‌رسانند.
لجستیک نظامی (MILITARY LOGISTICS): همانطور که در ابتدای متن و تاریخچه لجست اشاره شد، در ابتدا مفهوم این کلمه مربوط به کارهای نظامی بود. لجستیک نظامی در دنیای امروز مفهوم پیشرفته تعریف ابتدایی لجستیک است. اما باید بدانید که Logistics نظامی اهمیت بسیار بالایی دارد و یک ارتش برای آنکه بتواند در جنگ قدرتمند باقی بماند بایستی Logistics نظامی را به خوبی مدیریت کند.
مهم‌ترین مزایای خدمات لجستیک چیست؟
مدیریت لجستیک مزایای بسیاری داشته و سودآوری را به میزان قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه با برخی از مهم‌ترین مزایای خدمات لجستیک آشنا می‌شویم:
بهبود تجربه مشتری: همانطور که می‌دانید تجربه رضایت بخش مشتری محرکی برای فروش‌های تکراری و افزایش تعداد مشتریان است. به کمک Logistics می‌توانید سفارش‌های مشتریان را در بازه زمانی کوتاه‌تر و بدون تاخیر تحویل دهید و این موضوع افزایش رضایت را در پیش داشته و ضمن وفاداری به برند، در معرفی مشتریان جدید و افزایش فروش تاثیرگذار است.
کاهش سربار: کاهش سربار یکی از دیگر مزیت‌هایی است که استفاده از Logistics به همراه می‌آورد. به کمک مدیریت Logistics می‌توانید به صورت مستمر موجودی را کنترل نمایید و هزینه‌های اضافه حمل و نقل را کاهش دهید که این موضوع سربار را تا میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
شفافیت بیشتر در زنجیره تامین: به کمک مدیریت Logistics می‌توان از طریق کنترل بهتر هزینه‌ها، کاهش ناکارامدی‌ها، شناسایی مشکلات و برنامه‌ریزی تقاضا شفافیت بیشتری در زنجیره تامین ایجاد کرد و به بینش‌های بیشتری در بازار دست یافت.
حفظ مزیت رقابتی: مدیریت Logistics کمک می‌کند تا از طریق تحویل درست و به موقع سفارش‌ها به دست مشتریان تجربه رضایت بخشی در آنها ایجاد کنید. تجربه رضایت بخش عاملی کلیدی برای وفاداری به برند، تکرار خرید، تبلیغ کسب و کار است و به این ترتیب می‌توانید مزیت رقابتی خود را حفظ و تقویت کنید.
پشتیبانی از توسعه: استفاده از لجستیک نقش تاثیرگذاری در توسعه کسب و کار دارد. به کمک Logistics می‌توانید از طریق محاسبه دقیق نیازهای موجودی و سفارش، تقاضا را پیش‌بینی کنید و کسب و کار خود را توسعه دهید.
نرم افزارهای لجستیک چیست؟
نرم افزارهای Logistics ابزارهایی هستند که از طریق آنها می‌توانید فرایند Logistics را بهتر مدیریت کنید. به کمک این ابزارها می‌توانید اطلاعات به دست آمده از مراحل مختلف زنجیره تامین از مرحله تولید محصول تا تحویل به مشتری را ثبت کنید. نرم افزارهای لجستیکی امکانات بسیار کاربردی دارند و از ویژگی‌های قابل توجهی برخوردار هستند. با توجه به مزایای بسیار Logistics نرم افزارهایی برای مدیریت هر چه بهتر این فرایند راه اندازی شده است. در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردهای نرم افزارهای Logistics آشنا می‌شویم.
مدیریت امور مالی و هزینه‌ها
استفاده از نرم افزارهای لجستیکی به شما کمک می‌کند تا امور مالی و هزینه‌های مجموعه را بهتر مدیریت کنید. چرا که از طریق این نرم افزارها می‌توانید اطلاعات مالی را به راحتی ثبت کنید، آنها را طبقه بندی کنید، گزارش‌های مورد نیاز را استخراج نمایید و از این طریق هزینه‌های خود را به راحتی مدیریت کنید.
ثبت دقیق اطلاعات و پردازش سریعتر
در بسیاری از شرکت‌ها حجم اطلاعات مالی بسیار بالاست. استفاده از نرم افزارهای Logistics به شما کمک می‌کند تا به نحوی دقیق‌تر این اطلاعات را ثبت و پردازش کنید. با استفاده از چنین نرم افزارهایی در حقیقت شما برای خود یک معاون کاربلد استخدام کرده‌اید که گزارش‌های جامعی از وضعیت‌ها به شما ارائه داده و به خوبی فرایند ثبت اطلاعات و غیره را انجام می‌دهد.
یکپارچه شدن فرایندهای مدیریتی
به کمک نرم افزارهای لجستیکی یکپارچگی فرایندهای شما حفظ می‌شود و می‌توانید کلیه فرایندهای لازم از تامین مواد اولیه و تولید تا تحویل به دست مشتریان را به صورت یکپارچه مدیریت کنید. بدون شک انجام صحیح این فرایندها به برنامه‌ریزی دقیقی نیاز دارد. از طریق نرم افزارهای Logistics به راحتی می‌توانید چنین فرایندهایی را مدیریت کنید.
مدیریت ساده فرایندها
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که نرم افزارهای Logistics دارند این است که به سادگی می‌توانند فرایندهای مربوط به موجودی کالا، رهگیری محصولات و غیره را انجام دهند. استفاده از چنین نرم افزارهایی در هدایت موثر استراتژی‌ها نقش موثری داشته و به اجرا و پیاده‌سازی بهتر فرایندها کمک می‌کند.
نکاتی برای مدیریت موثر لجستیک
مدیریت Logistics در صورتی که به درستی صورت گیرد به حفظ جریان ارتباطات و محصولات کمک می‌کند، روابط مناسب‌تری با مشتریان ایجاد می‌کند، هزینه را کاهش می‌دهد، رشد و توسعه را به همراه می‌آورد و نیاز به موجودی اضافه را کاهش می‌دهد، همچنین خطا و مشکلات کار را به میزان قابل توجهی به حداقل می‌رساند.
برای مدیریت بهتر لجست توصیه می‌کنیم به نکاتی که در ادامه به آن می‌پردازیم توجه کنید:
- برای تحویل به موقع کالا به مشتریان فاصله میان مشتری و محصول را از طریق نزدیک کردن انبار به مشتریان کاهش دهید.
- شیوه‌های تحویل به مشتری با تمرکز هر چه بیشتر بر رضایت آنها طراحی گردد به گونه‌ای که مشتریان بتوانند به راحتی زمان، تاریخ و مکان سفارش را انتخاب و در صورت نیاز تغییر دهند.
- از شیوه‌های مسیریابی پیشرفته استفاده کنید و از این طریق عوامل خطر، هزینه‌ها، تاخیر در تحویل بار و غیره را کاهش دهید.
شرکت لجستیک چیست؟
یک شرکت لجستیک کلیه فرایندهای Logistics از تامین مواد اولیه، جابجایی کالا، انبارداری، حمل و نقل و تحویل را انجام می‌دهد. شرکت‌های Logistics برای انجام هر چه بهتر امور لجستیکی از نرم افزارهای لجست استفاده می‌کنند.
در صورتی که فرصت کافی برای مدیریت امور Logistics را ندارید بهتر است از شرکت‌های لجستیک کمک بگیرید. پی اس پی اکسپرس یکی از شرکت های پیشرو در حمل و نقل بین المللی هوایی است که با سال ها سابقه در این حوزه و بهره مندی از نیروهای متخصص خدمات گوناگونی را در حوزه لجستیک ارائه می‌دهد.
کلام آخر
در این مطلب تلاش کردیم تا به پرسش لجستیک چیست پاسخ دهیم و انواع و مزایای آن را به شما معرفی کنیم. لجست فرایند مدیریت نحوه تامین، ذخیره و حمل و انتقال منابع از یک نقطه به نقطه دیگر است و از طریق آن می‌توان کالای درست را در زمان و مکان مناسب با قیمت به صرفه به دست مشتری رساند. در صورتی که سوالی در رابطه با Logistics دارید که در این مطلب به پاسخ داده نشده است حتما برای ما کامنت بگذارید.
