شاید بارها کلمه لجستیک به گوشتان خورده باشد اما ندانید معنای آن چیست و چه مزایایی دارد. بسیاری از افراد زمانی که از آنها در خصوص لجستیک چیست پرسیده می‌شود به جنگ و شرکت‌های پست اشاره می‌کنند و برخی دیگر هیچ اطلاعی در رابطه با این مفهوم ندارند.

در این مطلب قصد داریم به طور کامل این مفهوم را بررسی کنیم با انواع لجستیک آشنا شویم و مزایای استفاده از این سیستم را بیان کنیم، با ما تا انتها مطلب همراه باشید.

لجستیک چیست؟

تعریف لجستیک می‌تواند با تعریفی که به صورت عمومی به کار برده می‌شود تفاوت‌هایی داشته باشد.

در یک تعریف ساده می‌توان لجستیک را این گونه بیان نمود :«فرایند مدیریت نحوه تامین، ذخیره و حمل و انتقال منابع از یک نقطه به نقطه دیگر».

لجستیک بخشی از زنجیره تامین بوده که وظیفه دارد یک مرسوله را از نقطه مبدا به نقطه مقصد ارسال نماید و به دست گیرنده نهایی برساند.

بنابراین در یک تعریف کلی می‌توان لجستیک را یک فرایند برنامه‌ریزی و نظارتی دانست که بر روی حمل و نقل و نگه داری محصولات از مرحله تامین تا تحویل نظارت دارد.

معنی لجستیک در بازرگانی

اگر بخواهیم کلمه لجستیک را به صورت معنایی بررسی کنیم بهتر است ابتدا ریشه این کلمه را بررسی کنیم.

لجستیک کلمه‌ای با ریشه‌ای یونانی است و در ابتدا به عنوان یک اصطلاح نظامی به معنی فرایند تهیه، جابه جایی و ذخیره تجهیزات و لوازم استفاده می‌شد اما با گذشت زمان و در بین سال‌های 1960 تا 1970 معنای آن تغییر کرد و کلمه لجستیک معنای جدیدی پیدا کرد.

تاریخچه لجستیک

نگاهی کوتاه به تاریخچه لجستیک می‌تواند ما را هر چه بهتر با این مفهوم آشنا کند. بهتر است بدانید که لجستیک قدمتی به قدمت تاریخ بشر دارد و از آغاز زندگی بشر بر روی زمین، این مفهوم در زندگی آن‌ها نقش داشته است.

برخی از اختراعات بشر نقش مهم و تاثیرگذاری بر تسریع فرایند حمل و نقل دارد که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.

اختراع چرخ یکی از اولین اختراعات بشر بود که به لجستیک کمک زیادی کرد. این اختراع تاثیر زیادی در حمل و نقل و ارسال کالا در آن زمان داشت.

کشتی دومین اختراع تاثیرگذار بشر در رابطه با لجستیک بود. کشتی یکی از وسایل حمل و نقل کالا است و از آن از گذشته تا به امروز برای حمل انواع کالا استفاده می‌شود.

می توان گفت اولین مفهوم لجستیک به یونان باستان بر می‌گردد، در آن زمان سربازهایی بودند که وظیفه انتقال لوازم جنگی، آذوقه و سایر منابع به میدان جنگ را داشتند، به این سربازان لجستیکا می‌گفتند.

بیشترین تاثیر لجستیک را می‌توان در جنگ جهانی دوم دید. در این جنگ نیروهای متفقین به هوشمندانه‌ترین روش از لجستیک استفاده کرده و توانستند به پیروزی دست پیدا کنند.

شرکت یو‌پی‌اس قدیمی‌ترین شرکت لجستیک دنیاست که در سال 1907 در امریکا تاسیس شد. این شرکت مفهوم جدیدی از لجستیک را به دنیا ارائه نمود و در ابتدا کار خود را با ارسال نامه‌های پستی و بسته در میان چند شهر امریکا آغاز نمود. اما در مدت زمان کوتاهی توانست فعالیت خود را گسترش دهد و سرویس ارسال را به تمام امریکا توسعه دهد.

همزمان با توسعه شرکت یو‌پی‌اس شرکت‌های Fedex و DHL شروع به کار نمودند و بدین ترتیب افراد بیشتری با مفهوم لجستیک آشنا شدند.

حتما بخوانید: ترانشیپ چیست؟

انواع لجستیک چیست؟

حال که با مفهوم لجستیک و تاریخچه آن آشنا شدیم نوبت آن است که به معرفی انواع متفاوت لجستیک بپردازیم. به طور کلی لجستیک انواع متفاوتی دارد که هر کدام جایگاه مخصوص به خود را در فرایند جابه‌جایی، ارسال و تأمین منابع دارد و می‌تواند پاسخگوی نیازهای مؤسسات و شرکت‌های متفاوت باشد.

به طور کلی لجستیک به دو دسته لجستیک کلان و خرد تقسیم می‌شود.

1-لجستیک کلان (MACRO LOGISTICS)

لجستیک کلان به هر نوع فرایند لجستیکی گفته می‌شود که در حوزه فرابنگاهی قرار گیرد. در این نوع از لجستیک به موضوعات لجستیک در سطح کلان پرداخته می‌شود.

این نوع از لجستیک با نام‌های لجستیک تجاری، لجستیک ملی و لجستیک فرابنگاهی نیز شناخته می‌شود و از آن به عنوان اسکلت تجارت نیز یاد می‌شود.

لجستیک کلان دامنه‌ای از فعالیت‌های تجاری از قبیل حمل و نقل، انبارداری، امور گمرکی، توزیع بین المللی و درون شهری و غیره را در بر می‌گیرد.

جاده، ریل، فرودگاه، بندر و غیره برخی از زیرساخت‌های لجستیک کلان است که می‌توان به آن اشاره کرد.

عملکرد هر چه بهتر لجستیک کلان و بهینه‌سازی زیرساخت‌های این حوزه می‌تواند شکوفایی تجارت، هموار شدن مسیر صادرات و واردات، جذب سرمایه گذار خارجی و رشد اقتصادی را به همراه داشته باشد.

2-لجستیک خرد

به فعالیت‌های لجستیکی که به صورت درون بنگاهی و بین بنگاهی باشد لجستیک خرد گفته می‌شود. فعالیت‌های این نوع از لجستیک محدود به فعالیت‌های بین شرکت‌ها و کارخانه است.

لجستیک خرد از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورت نبود این نوع از لجستیک، تولیدی صورت نگرفته و کالایی به دست مصرف کنندگان نمی‌رسد و می‌توان گفت چرخ اقتصاد نمی‌چرخد.

لجستک خرد به چهار بخش لجست مقدم، لجستیک درونی، لجستیک تالی (بیرون کارخانه ای) و لجستیک معکوس قرار می‌گیرد.

1-لجستیک مقدم

لجستیک مقدم که به آن لجستیک تدارکات نیز گفته می‌شود وظیفه تامین مواد و قطعات مورد نیاز کارخانه از منابع بیرونی و حمل آن تا کارخانه را دارد.

با استفاده از این لجستیک می‌توانید اطمینان حاصل کنید که مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولیدی در زمان مناسب تامین شده و اختلالی در فرایند تولید ایجاد نمی‌شود.

2-لجستیک درونی

لجستیک درونی یکی از دیگر انواع لجستیک بوده و تمرکز اصلی آن بر فعالیت‌های تولید در کارخانه از لحظه ورود مواد اولیه تا تولید و خروج محصول از کارخانه است.

این سیستم لجستیکی روی جریان کالا و نگهداری آن نظارت داشته و وظیفه دارد تمامی فعالیت‌های فیزیکی و اطلاعاتی مواد اولیه و محصول را پردازش، نظارت و مدیریت نماید.

3-لجستیک تالی

لجستیک تالی که از آن با نام‌های لجستیک توزیع و بیرون کارخانه‌ای نیز شناخته می‌شود، وظیفه نظارت بر فرایند ارسال و توزیع محصول را دارد تا مطمئن شود محصول در زمان مناسب و به درستی به دست مشتریان می‌رسد.

4-لجستیک معکوس

لجستک معکوس مربوط به حمل و نقل کالا از مصرف‌کننده به کارخانه تمرکز دارد. از این لجستیک برای مرجوع کردن کالا استفاده می‌شود.

حتما بخوانید: حمل و نقل بین المللی چیست؟

دسته بندی دیگر سیستم لجستیک

از نظر خدمات، سیستم لجستیک به هفت دسته لجستیک تولید، اضطراری، کسب و کار، معکوس، سبز، توزیع و نظامی تقسیم می‌شود. در ادامه مطلب با هر یک از این روش‌ها آشنا می‌شویم.

1.لجستیک تولید (PRODUCTION LOGISTICS)

لجستیک تولید، اولین نوع لجستیکی است که قصد داریم در مورد آن صحبت کنیم. این نوع از لجستیک یکی از زیر شاخه‌های صنعت است که به بهینه‌سازی فرآیند تولید محصول کمک می‌کند.

در لجستیک تولید، هدف این است که هر دستگاه در یک کارخانه یا مجتمع تولیدی، مواد اولیه را در بهترین زمان دریافت کند تا کار تولید با بیشترین بازده و بهترین کیفیت انجام شود. این موضوع نقش مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول تولید شده داشته و سودآوری بیشتری به همراه می‌آورد.

تصور کنید در یک کارخانه، هر دستگاه در طول روز به دلیل نرسیدن به موقع مواد اولیه چند دقیقه متوقف شود. اگر این بازه چند دقیقه‌ای را برای یک سال حساب کنید، با مدت زمان بسیاری روبه رو خواهید شد.

به کمک لجستیک تولید می‌توانید از این اتلاف وقت جلوگیری کرده و میزان تولید خود را افزایش دهید.

2.لجستیک اضطراری (EMERGENCY LOGISTICS)

در زمان بروز حوادث بزرگ و بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل یا موارد دیگر که گروه زیادی از مردم را درگیر می‌کند از لجستیک اضطراری استفاده می‌شود.

در چنین شرایطی لجستیک اضطراری برای تحویل کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در زمان مناسب، با قیمت به صرفه و بهترین روش بسیار کارساز است.

 2.لجستیک کسب و کار (BUSINESS LOGISTICS)

نوع دیگری از روش‌های لجستیکی، لجستیک کسب و کار است. این روش لجستیکی پس از شیوع ویروس کرونا، بسیار مورد استفاده قرار گرفت.

لجستیک کسب و کار بیشتر در مشاغل آنلاین و در شرایطی که کالا به صورت غیرحضوری توسط مشتری خریداری شود کاربرد دارد.

در این روش شرکت لجستیک باید در زمان مناسب، با قیمت توافقی محصول را در محل مشخص شده به مشتری تحویل دهد.

امروزه در برخی از فروشگاه‌های آنلاین، امور لجستیک توسط فروشگاه انجام می‌شود و برخی دیگر به دلیل مواردی از قبیل هزینه‌های بالای راه اندازی سیستم لجستیک، این کار را به شرکت‌های لجستیک واسطه می‌سپارند.

4.. لجستیک معکوس (REVERSE LOGISTICS)

مفهوم لجستیک معکوس برعکس لجستیک کسب و کار است. در این روش از لجستیک زمانی که مشتریان قصد تعویض یا پس دادن کالاهای خریداری شده را دارند، کالاها از آنها گرفته شده و به شرکت مربوطه تحویل داده می‌شود.

این روش لجستیک پس از شیوع کرونا بیش از پیش مورد استفاده قرار گرفت.

5.لجستیک سبز (GREEN LOGISTICS)

لجستیک سبز از انواع جدید لجستیک می‌باشد. در این سیستم برای حمل و نقل از محصولات قابل بازیافت استفاده می‌شود. همچنین تلاش می‌شود برای جابه‌جایی از شیوه‌هایی استفاده شود که کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود.

6.لجستیک توزیع (DISTRIBUTION LOGISTICS)

لجستیک توزیع را می‌توان مرسوم‌ترین شیوه لجستیک دانست که سال‌هاست برای رساندن هر چه راحت‌تر کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش لجستیک همان شیوه‌ای است که از ابتدای تاریخ بشر استفاده می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های فعال در این زمینه کالاها را از تولیدکننده دریافت کرده و به دست مشتری یا خرده فروش می‌رسانند.

7.لجستیک نظامی (MILITARY LOGISTICS)

همانطور که در ابتدای متن و تاریخچه لجستیک اشاره شد، در ابتدا مفهوم لجستیک مربوط به کارهای نظامی بود. لجستیک نظامی در دنیای امروز مفهوم پیشرفته تعریف ابتدایی لجستیک است.

لجستیک نظامی اهمیت بسیار بالایی دارد و یک ارتش برای آنکه بتواند در جنگ قدرتمند باقی بماند بایستی لجستیک نظامی را به خوبی مدیریت کند.

حتما بخوانید: اصطلاحات حمل و نقل بین المللی

 مهم‌ترین مزایای خدمات لجستیک چیست؟

مدیریت لجستیک مزایای بسیاری داشته و سودآوری را به میزان قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در ادامه با برخی از مهم‌ترین مزایای خدمات لجستیک آشنا می‌شویم:

1.بهبود تجربه مشتری

همانطور که می‌دانید تجربه رضایت بخش مشتری محرکی برای فروش‌های تکراری و افزایش تعداد مشتریان است. به کمک لجستیک می‌توانید سفارش‌های مشتریان را در بازه زمانی کوتاه‌تر و بدون تاخیر تحویل دهید و این موضوع افزایش رضایت را در پیش داشته و ضمن وفاداری به برند، در معرفی مشتریان جدید و افزایش فروش تاثیرگذار است.

2.کاهش سربار

کاهش سربار یکی از دیگر مزیت‌هایی است که استفاده از لجستیک به همراه می‌آورد. به کمک مدیریت لجستیک می‌توانید به صورت مستمر موجودی را کنترل نمایید و هزینه‌های اضافه حمل و نقل را کاهش دهید که این موضوع سربار را تا میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

3.شفافیت بیشتر در زنجیره تامین

به کمک مدیریت لجستیک می‌توان از طریق کنترل بهتر هزینه‌ها، کاهش ناکارامدی‌ها، شناسایی مشکلات و برنامه‌ریزی تقاضا شفافیت بیشتری در زنجیره تامین ایجاد کرد و به بینش‌های بیشتری در بازار دست یافت.

4.حفظ مزیت رقابتی

مدیریت لجستیک کمک می‌کند تا از طریق تحویل درست و به موقع سفارش‌ها به دست مشتریان تجربه رضایت بخشی در آنها ایجاد کنید. تجربه رضایت بخش عاملی کلیدی برای وفاداری به برند، تکرار خرید و تبلیغ کسب و کار است و به این ترتیب می‌توانید مزیت رقابتی خود را حفظ و تقویت کنید.

5.پشتیبانی از توسعه

استفاده از لجستیک نقش تاثیرگذاری در توسعه کسب و کار دارد. به کمک لجستیک می‌توانید از طریق محاسبه دقیق نیازهای موجودی و سفارش، تقاضا را پیش‌بینی کنید و کسب و کار خود را توسعه دهید.

حتما بخوانید: ترانزیت چیست؟

نرم افزارهای لجستیک چیست؟

نرم افزارهای لجستیک ابزارهایی هستند که از طریق آنها می‌توانید فرایند لجستیک را بهتر مدیریت کنید. به کمک این ابزارها می‌توانید اطلاعات به دست آمده از مراحل مختلف زنجیره تامین از مرحله تولید محصول تا تحویل به مشتری را ثبت کنید.

نرم افزارهای لجستیکی امکانات بسیار کاربردی دارند و از ویژگی‌های قابل توجهی برخوردار می‌باشند.

کاربرد نرم افزارهای لجستیک در کسب و کار چیست؟

همانطور که در ابتدای متن اشاره شد لجستیک یک فرایند برنامه‌ریزی و نظارتی است که بر روی حمل و نقل و نگه داری محصولات از مرحله تامین تا تحویل نظارت دارد.

با توجه به مزایای بسیار لجستیک نرم افزارهایی برای مدیریت هر چه بهتر این فرایند راه اندازی شده است. در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردهای نرم افزارهای لجستیک آشنا می‌شویم.

1.مدیریت امور مالی و هزینه‌ها

استفاده از نرم افزارهای لجستیکی به شما کمک می‌کند تا امور مالی و هزینه‌های مجموعه را بهتر مدیریت کنید. چرا که از طریق این نرم افزارها می‌توانید اطلاعات مالی را به راحتی ثبت کنید، آنها را طبقه بندی کنید، گزارش‌های مورد نیاز را استخراج نمایید و از این طریق هزینه‌های خود را به راحتی مدیریت کنید.

2.ثبت دقیق اطلاعات و پردازش سریعتر

در بسیاری از شرکت‌ها حجم اطلاعات مالی بسیار بالاست. استفاده از نرم افزارهای لجستیکی به شما کمک می‌کند تا به نحوی دقیق‌تر این اطلاعات را ثبت و پردازش کنید.

با استفاده از چنین نرم افزارهایی در حقیقت شما برای خود یک معاون کاربلد استخدام کرده‌اید که گزارش‌های جامعی از وضعیت‌ها به شما ارائه داده و به خوبی فرایند ثبت اطلاعات و غیره را انجام می‌دهد.

3.یکپارچه شدن فرایندهای مدیریتی

به کمک نرم افزارهای لجستیکی یکپارچگی فرایندهای شما حفظ می‌شود و می‌توانید کلیه فرایندهای لازم از تامین مواد اولیه و تولید تا تحویل به دست مشتریان را به صورت یکپارچه مدیریت کنید.

بدون شک انجام صحیح این فرایندها به برنامه‌ریزی دقیقی نیاز دارد. از طریق نرم افزارهای لجستیک به راحتی می‌توانید چنین فرایندهایی را مدیریت کنید.

4.مدیریت ساده فرایندها

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که نرم افزارهای لجستیک دارند این است که به سادگی می‌توانند فرایندهای مربوط به موجودی کالا، رهگیری محصولات و غیره را انجام دهند.

استفاده از چنین نرم افزارهایی در هدایت موثر استراتژی‌ها نقش موثری داشته و به اجرا و پیاده‌سازی بهتر فرایندها کمک می‌کند.

نکاتی برای مدیریت موثر لجستیک

مدیریت لجستیک در صورتی که به درستی صورت گیرد به حفظ جریان ارتباطات و محصولات کمک می‌کند، روابط مناسب‌تری با مشتریان ایجاد می‌کند، هزینه را کاهش می‌دهد، رشد و توسعه را به همراه می‌آورد و نیاز به موجودی اضافه را کاهش می‌دهد، همچنین خطا و مشکلات کار را به میزان قابل توجهی به حداقل می‌رساند.

برای مدیریت بهتر لجستیک توصیه می‌کنیم به نکاتی که در ادامه به آن می‌پردازیم توجه کنید:

• برای تحویل به موقع کالا به مشتریان فاصله میان مشتری و محصول را از طریق نزدیک کردن انبار به مشتریان کاهش دهید.
• شیوه‌های تحویل به مشتری با تمرکز هر چه بیشتر بر رضایت آنها طراحی گردد به گونه‌ای که مشتریان بتوانند به راحتی زمان، تاریخ و مکان سفارش را انتخاب و در صورت نیاز تغییر دهند.
• از شیوه‌های مسیریابی پیشرفته استفاده کنید و از این طریق عوامل خطر، هزینه‌ها، تاخیر در تحویل بار و غیره را کاهش دهید.

شرکت لجستک چیست؟

یک شرکت لجستیک کلیه فرایندهای لجستیک از تامین مواد اولیه، جابجایی کالا، انبارداری، حمل و نقل و تحویل را انجام می‌دهد. شرکت های لجستیک برای انجام هر چه بهتر امور لجستیکی از نرم افزارهای لجستیک استفاده می‌کنند.

در صورتی که فرصت کافی برای مدیریت امور لجستیک را ندارید بهتر است از شرکت های لجستیک کمک بگیرید. پی اس پی اکسپرس (pspexpress) یکی از شرکت های پیشرو در حمل و نقل بین المللی هوایی است که با سال ها سابقه در این حوزه و بهره مندی از نیروهای متخصص خدمات گوناگونی را در حوزه لجستیک ارائه می دهد.

کلام آخر

در این مطلب تلاش کردیم تا به پرسش لجستیک چیست پاسخ دهیم و انواع و مزایای آن را به شما معرفی کنیم. لجستیک فرایند مدیریت نحوه تامین، ذخیره و حمل و انتقال منابع از یک نقطه به نقطه دیگر است و از طریق آن می‌توان کالای درست را در زمان و مکان مناسب با قیمت به صرفه به دست مشتری رساند.

در صورتی که سوالی در رابطه با لجستیک دارید که در این مطلب به پاسخ داده نشده است حتما برای ما کامنت بگذارید.