صادرات و واردات دریایی و کشتیهای باربری نقشی حیاتی در اقتصاد جهانی ایفا میکنند و بیش از 80 درصد کالاهای جهان را جابهجا میکنند اما این صنعت عظیم، با انتشار سالانه حدود 940 میلیون تن گاز دیاکسید کربن و 2.5% از سهم انتشار گازهای گلخانهای، به عنوان یکی از بزرگترین منابع آلودگی هوا و آلایندههای دریایی شناخته میشود. به همین دلیل در چند دهه اخیر استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی به عنوان یک ضرورت مطرح شده است.
بهترین شرکت های حمل و نقل دریایی در ایران و سایر جهان نیز در تلاشند تا خود براساس استانداردهای روز دنیا تطبیق دهند و برای حفظ محیط زیست بکوشند.
پس برای آنکه با انواع سوخت های پاک و کارکرد آنها آشنا شوید، با پست سریع بین المللی پی اس پی همراه باشید. گفتنیست، پی اس پی خدمات گستردهای در حوزه حمل دریایی و ترخیص از بنادر کشور دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02142281 تماس بگیرید.
آنچه در این مطلب می خوانید:
تاثیرات استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی
حملونقل بینالمللی به ویژه حمل دریایی یکی از مهمترین و بزرگترین صنایعی است که بسیاری از کشورها در عرصه آن فعالیت میکنند. به همین خاطر حجم تردد کشتیها در آبهای آزاد بسیار بالاست و به تبع کشتیها برای حرکت کردن از سوختهایی نظیر نفت خام، نفت گاز و … استفاده میکنند. اما این سوختها آلودگیهای زیست محیطی فراوانی ایجاد میکنند و سال به سال وضعیت وخیمتر میشود.
به همین خاطر صحبت از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی به میان آمد. به صورت کلی کاهش آلودگی هوا در بنادر و مناطق ساحلی، کاهش انتشار گازهای گلخانهای و مبارزه با گرمایش زمین و ایجاد مشاغل و صنایع جدید در این عرصه از جمله مهمترین تاثیرات سوختهای جایگزین بوده است.
استفاده از سوخت های پاک در ایران
در ایران، استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی در حال توسعه است. در حال حاضر، برخی از کشتیهای ایرانی از سوختهایی مانند گازوئیل کم گوگرد و LNG استفاده میکنند. همچنین، برنامههایی برای استفاده از سوختهای پاک دیگر مانند هیدروژن و برق در حال اجرا است.
برخی از اقدامات انجام شده در این زمینه عبارتند از:
استفاده از LNG در برخی کشتیها: شرکت ملی نفتکش ایران در حال حاضر از LNG به عنوان سوخت در برخی از کشتیهای خود استفاده میکند.
برنامهریزی برای استفاده از هیدروژن: وزارت نفت ایران در حال مطالعه و برنامهریزی برای استفاده از هیدروژن در حمل و نقل دریایی است.
توسعه و استفاده از سوختهای زیستی: برخی از شرکتهای ایرانی در حال تحقیق و توسعه و استفاده از سوختهای زیستی دریایی هستند.
میتوان گفت روند کند جایگزین کردن سوختهای عادی به جای سوخت های پاک در ایران به خاطر فقدان منابع مالی کافی، کمبود فناوریهای نوین، نبود زیرساختهای لازم و … است.
استفاده از سوخت های پاک در کشورهای خارجی
در بسیاری از کشورهای خارجی، استفاده از سوخت های پاک و انواع سیستم نوین در حمل و نقل دریایی به طور جدی دنبال میشود. به عنوان مثال، در اتحادیه اروپا، استفاده از گوگرد در سوخت کشتیها از سال 2020 به طور قابل توجهی محدود شده است. همچنین، بسیاری از کشورهای دیگر مانند چین، ژاپن و کرهجنوبی در حال سرمایهگذاری در زمینه توسعه و استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی هستند.
برای مثال فعالیتهای بسیاری در راستای تحقق به اهداف سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) انجام شده است از جمله:
- مرکز کربن زدایی در سنگاپور با همکاری هفت کنسرسیوم دریایی
- سرمایهگذاری کلان چند میلیارد دلاری شرکت کشتیرانی MOL ژاپن برای کربن زدایی
- تاسیس صندوق و اختصاص پنج میلیارد دلار با هدف کربن زدایی توسط سازمان ملل
- عقد قرارداد ۱۰ ساله میان سنگاپور و قطر برای خرید گاز LNG به میزان 1.8 میلیون تن
- تخفیف ۱۵ تا ۲۰ درصدی برای کشتیهای با سوخت پاک در بندر بارسلونا
- سرمایه گذاری دولت نروژ در ساخت اولین تانکر با سوخت آمونیاک سبز
- برنامهریزی اتحادیه اروپا برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای از سوی صنعت حمل و نقل دریایی تا سال 2050
انواع سوخت های پاک
سوخت های پاک مختلفی برای استفاده در حمل و نقل دریایی وجود دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
گاز طبیعی مایع (LNG): LNG یک سوخت پاک و کم آلاینده است که به طور فزایندهای در کشتیها استفاده میشود. این سوخت به صورت قابل توجهی انتشار اکسیدهای گوگرد، نیتروژن و ذرات معلق را کاهش میدهد. همچنین عدم انتشار گاز Sox و کاهش انتشار CO2 تا 25% درصد از مهمترین تاثیرات LNG است.
باوجود آنکه گاز مایع مزایای بسیار بالایی دارد اما نیاز به زیرساختهای خاص ذخیرهسازی و سوختگیری و هزینههای اولیه بالاست.
گاز مایع نفتی (LPG): گاز مایع نفتی که به نام گاز مایع نیز شناخته میشود، مخلوطی از گازهای هیدروکربنی است که در درجه اول شامل پروپان و بوتان میشود. این گاز از هوا سنگینتر بوده و ترکیبی از گازهای قابل اشتعال است که به عنوان سوخت در وسایل نقلیه موتوری و برخی وسایل گرمایشی دیگر استفاده میشود.
این سوخت به راحتی مایع میشود و میتواند در مخازن تحت فشار ذخیره و حمل شود. همچنین در مقایسه با سایر سوختهای فسیلی مانند زغال سنگ و نفت، آلایندگی کمتر، احتراق بالاتر و قیمت مناسبتری دارد.
هیدروژن: هیدروژن یک سوخت پاک و بدون آلایندگی است که میتواند در آینده نقش مهمی در حمل و نقل دریایی ایفا کند. این سوخت قابلیت تولید از منابع تجدیدپذیر را داراست و هیچ آلایندهای را منتشر نمیکند. هرچند که حمل آن بسیار آسان است اما نگهداری و ذخیرهسازی آن در مدت زمان کوتاه و بر روی شناور گران خواهد شد.
آمونیاک: این سوخت پاک هنگام استفاده هیچ کربنی را منتشر نمیکند و میتوان از آن در موتورهای احتراق داخلی و پیلهای سوختی استفاده کرد. آمونیاک در جهان به صورت عمده تولید میشود و کاربرد بسیار زیادی دارد اما به خاطر سمی بودن گاز باید ایمنی آن را حفظ کند.
برق: برق یک سوخت پاک و بدون آلایندگی است که میتواند برای کشتیهای کوچک و متوسط استفاده شود. هرچند که این روش نیز هیچ آلاینده مضری را تولید نمیکند اما در برد عملیاتی کشتیها محدودیت ایجاد میکند و نیاز به زیرساختهای شارژ در بنادر دارد.
متانول و اتانول: این دو سوخت میتوانند جایگزینی مناسب برای گاز LNG باشد. از مزایای متانول و اتانول میتوان به سهولت دسترسی، نگهداری و حمل آن اشاره کرد. خوب است بدانید متانول تولیدی فعلی از منابع گازی طبیعی بوده که به خاطر ماهیت فسیلی خود، همچنان کربن از خود منتشر میکند اما اگر این سوخت از منابع زیستی تهیه شود، تا 50% امکان کاهش کربن را فراهم خواهد آورد.
سوختهای زیستی (Biofuel): سوختهای زیستی از منابع تجدیدپذیر مانند گیاهان و جانوران تولید میشوند و میتوانند به عنوان یک جایگزین برای سوختهای فسیلی در کشتیها استفاده شوند. درواقع انرژی حاصل از این سوخت از تثبیت بیولوژیکی کربن (منابع زیستتوده یا بیومس) ناشی شده و با سوختهای فسیلی تفاوت دارد. در این روش انتشار دی اکسید کربن کاهش پیدا میکند اما دسترسی به آن محدود است.
شرایط استفاده از سوخت های پاک
استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی نیازمند فراهم شدن شرایطی است که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
توسعه زیرساختها: برای استفاده از انواع سوخت جایگزین، باید زیرساختهای لازم مانند پایانههای سوختگیری و مراکز تعمیر و نگهداری کشتیها فراهم شود.
حمایتهای دولتی: دولتها میتوانند با ارائه مشوقهای مالی و تسهیلات قانونی، استفاده از سوخت های پاک را تشویق کنند.
افزایش آگاهی: لازم است که آگاهی عمومی در مورد مزایای استفاده از سوخت های پاک در باربری دریایی افزایش یابد.
نتیجهگیری
استفاده از سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی یک ضرورت برای حفظ محیط زیست و سلامت عمومی است. به طور کلی دودکش کشتیها ذرات معلق، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن، دیاکسید کربن و سایر آلایندهها را به جو زمین منتشر میکنند که به بروز بیماریهای تنفسی، بارانهای اسیدی و گرمایش جهانی منجر میشود.
همچنین نشت و تخلیه عمدی فاضلاب و روغن و مواد شیمیایی از کشتیها اکوسیستمهای دریایی را تخریب و حیات آبزیان را به خطر میاندازد. پس با دولتهای تمامی سرزمینها از جمله ایران در راستای حفظ کره زمین بکوشند.
درنهایت آنکه اگر در عرصه تجارت فعال کنید و میخواهید بارهای صادراتی و وارداتی خود را به اقصی نقاط دنیا ارسال کنید، حمل و نقل بین المللی از جمله حمل دریایی از خدمات شرکت پست بین المللی پی اس پی است. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02142281 تماس بگیرید و یا اپلیکیشن psp را نصب کنید.
سوالات متداول
چند نمونه از استفاده از سوخت های پاک در حمل دریایی را نام ببرید.
اتحادیه اروپا: ممنوعیت استفاده از سوختهای با گوگرد بالا از سال 2020
ایالات متحده آمریکا: وضع قوانین و مقررات سختگیرانهتر برای کنترل آلودگی هوا از سوی کشتیها
چین: توسعه و ساخت کشتیهای با موتورهای LNG
ژاپن: توسعه و آزمایش کشتیهای برقی و سرمایهگذاری در تولید سوختهای زیستی دریایی
سوخت های پاک در حمل و نقل دریایی را نام ببرید.
گاز طبیعی مایع (LNG)
گاز مایع نفتی (LPG)
سوختهای زیستی (Biofuel)
هیدروژن
آمونیاک
برق
متانول
اتانول